Adalet Cimcoz

Çevirmen, Yazar

Doğum
Ölüm
13 Mart, 1970

Çevirmen, yazar (D. 1910, Çanakkale - Ö. 13 Mart 1970, İstanbul). İlkokulu memleketinde bitirdi, ortaöğrenimini Almanya’da yaptı. Kurduğu (1951) Maya Sanat Galerisini yönetti. Bir süre de ağabeyi Ferdi Tayfur’la film montajı işinde çalıştı. Çağdaş Alman Edebiyatından (Brecht, F. Kafka, B. Traven, G. Büchner vd.) yaptığı çevirilerle tanındı.

Yazı ve çevirileri Yeditepe, Varlık, Yeni Ufuklar vd. dergilerde yer aldı. Franz Kafka’dan Milena’ya Mektuplar (1961) çevirisiyle 1962 Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülünü kazanmıştı.

ESERLERİ:

ÇEVİRİ: Ölüm Gemisi (B. Brecht’ten, T. Aktürel ile, 1957), Milena’ya Mektuplar (F. Kafka’dan, 1961), Sezuan’ın İyi İnsanı (1961), Dinamit (1963) - Pamuk İşçileri (1968) (B. Traven’den), Galile (1963), Leonce ile Lena (1963) - Bütün Yapıtları (Georg Büchner’den, 2001), On Dakka Sonra Buffalo (G. Grass’tan, 1964), Bay Funtila ile Uşağı Matti (B. Brecht’ten, 1965), Eğlentili Bir Gömme Töreni (Tibor Dery’den, 1967), Kafka’nın Sevgilisi Milena (M. Buber-Neumann’dan, 1967), Adanmış Topraklar Üstünde (E. Kishon, 1969).

DERLEME: Dünya Yazınından Seçilmiş Kısa Oyunlar 1 (Mehmet Fuat Ülkü Tamer ile).

HAKKINDA: Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Mine Söğüt / Adalet Cimcoz - Bir Yaşamöyküsü Denemesi (2000), Reşad Ekrem Koçu / İstanbul Ansiklopedisi (c. 7, s. 3572-3574), Mine Söğüt / Adalet Cimcoz: Bir Yaşamöyküsü Denemesi (2000), TBE Ansiklopedisi (2001), Adalet Cimcoz - Bir Yaşamöyküsü Denemesi (Edebiyat ve Eleştiri dergisi, Mart-Nisan 2003),, Cumhuriyetin 91’inci yılında 91 sembol kadın (kadinlarkulubu.com, 30 Ekim 2014).

 

HEM MELEK HEM ŞEYTAN: ADALET CİMCOZ

HEM MELEK HEM ŞEYTAN: ADALET CİMCOZ

 

Zeynep MİRAÇ

 

Türkân Şoray’ın, Hülya Koçyiğit’in, Belgin Doruk’un seslerini hatırlayın. Hatırladığınız aslında tek bir kadın sesi değil mi? İşte, Adalet Cimcoz o. Azra Erhat’ın sözleriyle “Sesi bir yandan zevkimizi okşarken, öte yandan da sözü söz ve öz olarak çın çın dolaşırdı beynimizin kıvrımlarında, incecik bir gonk gibi bir oraya, bir buraya vurur, bir kıpırtı, bir canlılık uyandırırdı kafamızda”.

Seslendirme sanatçısı olarak benzersizliği bir yana, bir ilkle anmak isteriz Adalet Cimcoz’u. Türkiye’de ilk özel sanat galerisini kuran kişi olarak. Maya Galerisi sadece 5 yıl yaşadı ama akisleri 60 yıldır sürüyor. Gazetelerde sanat yazıları yazan Cimcoz’un Maya Galerisi, yalnızca duvarlarında sanat eserleriyle dolu bir mekân olmadı. Dönemin bütün sanatçılarını bir araya topladı, bir entelektüel mabede dönüştü. Bir Adalet Cimcoz daha gelmediği için o atmosfer bir daha tekrarlanamadı.

Kendisi sanatçı değildi, ancak Türkiye’nin kültür hayatında pek çok sanatçıdan daha derin bir iz bıraktı. Sabahattin Eyuboğlu’dan Sabahattin Ali’ye, Ahmet Hamdi Tanpınar’dan Aloş’a, Kuzgun Acar’dan Azra Erhat’a yakın çevresini birbirine bağlayan, onları iletişime geçiren bir kablo gibiydi.

Çok da iyi bir çevirmendi. Kafka’dan yaptığı ‘Milena’ya Mektuplar’ çevirisiyle en iyi çevirmen ödülü aldı. Brecht’in ‘Sezuan’ın İyi İnsanı’ onun çevirisiyle sahneye taşındı. Tibor Dery’den B. Traven’e kadar birçok ünlü yazarı Türkçeye o kazandırdı. Bir de küçük dedikodu: Türkiye’nin ilk dedikodu yazarlarındandı. Takma adı ona çok yakışıyordu: Fitne Fücur. Her şeyi yazıyor, alaya alıyordu. Ama onun gibi karizmatik insanlarda görüldüğü şekilde, kimse ona kızamıyordu. Kimi melek olduğunu düşünüyordu, kimi şeytan. Adalet Cimcoz hem melekti hem de şeytandı

KAYNAK: Cumhuriyetin 91’inci yılında 91 sembol kadın (kadinlarkulubu.com, 30 Ekim 2014).

 


Yazar: Zeynep MİRAÇ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör