Mutasavvıf
(D. Mart 1611, Arapgir / Malatya – Ö. 4 Ocak 1686, Nahl Kalesi / Kahire /
Mısır). Halvetî-Şabânî şeyhlerinden, Halvetî-Şabânîliğin Karabaşiyye kolunun
kurucusu sayılmaktadır. Alâeddin Ali
Atvel olarak da tanınır. İlk tahsilini memleketinde yaptıktan sonra İstanbul’a
gitti. Fatih Medreselerinde zahirî ilimleri tahsil ettikten sonra tasavvufa
yöneldi. Kastamonu’ya giderek İsmâil-i Çorumî’nin derslerine girerek tasavvuf
ilmini ilerletti. Şeyhlik icazeti alarak Üsküdar’a döndü. Burada Rum Mehmed
Paşa Camiînde inzivaya çekildi. 1674’te Valideatik Zaviyesinde irşada (Hak
yolunu gösterme) başladı. Hakkındaki bazı şikâyetler nedeniyle 1679’da Limni
adasına sürgüne gönderildi. Beş yıla yakın sürgünde kaldı. 1686’da hacca gitti.
Hac dönüşü Mısır’da Kahire yakınlarında öldü.
ESERLERİ:
Kâşiftü’l-Esrâr (Muhiddin-i Arabî’nin Fusüsü’l Hikem adlı eserinin
şerhi), Câmiu Esrâri’l-Füsûs (Kâşiftü’l-Esrâr adlı eserin
kısaltılmışı), Er-Risâletü’l-Berkıyye fi-Kasideti’l-Aşkıyye (Muhiddin-i
Arabi’nin Kasidetü’l-Aşkıyye’nin şerhi), Şerhu Akâidi’n-Nesefiyye bi
Lisâni’t-Tahkîk, Mi’yâru’t-Tarika (Mustafa Tatçı ve Cemâl Kurnaz tarafından
Miyar’ı Tarikat (Tarikat Âdabı) adıyla, 2002), Tarikatname, Devrân-ı
Sûfiyye, Esâsü’d-Dîn, Risâle fîl Beyâni Usûl-i Erbaa, Şerh-i Kasîde-i Aşkiyye,
Risâle-i Tâbirnâme, Tefsîr-i Sûne-i Tâhâ, Beyân-ı Şerâik maa Usûl-i Aşere,
Risâle fi’t-Tasavvuf, Şerh-i Hadîs-i “Hubbibe İleyye min Dünyâküm”,
Lübbü’l-Akâid.
HAKKINDA: Bursalı Mehmed Tahir / Osmanlı Müellifleri I
(1972), Türk Ansiklopedisi (c. 21, 1943-1986), TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 24,
s. 369-371), Mustafa Tatçı / Şeyh Karabaş-ı Velinin Tasavvufî Bir Rüya
Tabirnamesi (Türk Kültürü Araştırmaları, sayı: 1-2, 1996), Cemal Kurnaz /
Miyar’ı Tarikat (Tarikat Âdâbı, s. 19-24), Karabaş-ı Veli (Tasavvuf, sayı: 6,
2001), Kerim Kara / Karabaş Veli - Hayatı Fikirleri Risaleleri (2003), TDOE
–TDE Ansiklopedisi 5 (2004).