Mehmet Ali Şevki

Sosyolog

Doğum
Ölüm
Eğitim
Mülkiye Mektebi (Siyasal Bilgiler Okulu) Yüksek Bölümü

Toplumbilimci (D. 1881, İstanbul - Ö.1963, Cağaloğlu / İstanbul). Mülkiye Mektebi (Siyasal Bilgiler Okulu) yüksek bölümünü bitirerek çeşitli okullarda öğretmenlik, Çamlıca Lisesinde müdürlük yaptı. 1924 yılında Maarif Bakanlığının bilim kuruluna çağrıldı. 1930’da Muallimler Birliği yönetim kurulunda görev aldı. 1933-38 arasında Mülkiye dergisinde, 1940-42 arasında Edebiyat Fakültesi öğretim görevliliğinde bulundu. Rahatsızlığı yüzünden çalışmalarını yarıda bıraktı. Yirmi yıl tam bir yalnızlık içinde yaşadığı için kendisinden beklenen sayıda eser veremedi.

Mütareke’de (1918) İstanbul Galata’da kiraladığı bir dairede Mesleki İçtimaî adlı bir dernek kurarak Mesleki İçtimaî dergisini çıkarmaya başladı. Bu dernek yükseköğretim mensupları ve öğrenciler arasında itibar buldu. Türkiye’nin sosyal monografisini yapabilmek için gereken soru cetvellerini Anadolu’ya gönderdi. Ancak bu araştırma İzmir’in Yunanlılar tarafından işgali nedeniyle yapılamadı. Sonraki yıllarda Çamlıca’nın arkasındaki bir köyde uyguladığı monografi çalışmasını Mülkiye dergisinde yayımladı. Aynı dergide eğitim sorunlarına ilişkin bir makale dizisi kaleme aldı. Edebiyat Fakültesinde öğrencilere “Science Sociale”ın ilkelerini anlattı. Bir monografik incelemenin nasıl yapılacağını göstermek için 1931’de Memleketi Tanıma Yolu adlı eserini yayımladı. Memleket Meselesi İlim Cephesinde adlı broşüründe ise eserlerinden alınmış sosyolojiye dair önemli parçalara yer verdi.

Mehmet Ali Şevki’nin en dikkate değer yazıları Mesleki İçtimaî dergisindeki makaleleridir. Derginin ilk sayısında yer alan Osmanlı Tarihinin İçtima ile İzahı başlıklı makalesi, Hilmi Ziya Ülken tarafından 20. yüzyılda ülkemizde ortaya konan en önemli sosyolojik analiz olarak gösterildi. Yine Ülken, onu “Prens Sabahattin’in izinden giden ve onun siyasal engeller yüzünden devam edemediği çığırını Mütareke’den 1940’a kadar savunan önemli bir sosyolog” olarak tanımlamıştır.

ESERLERİ:

Memleketi Tanıma Yolu (1931), Memleket Meselesi İlim Cephesinde (derleme, 1932).

KAYNAK: Hilmi Ziya Ülken / Çağdaş Düşünce Tarihi (1966), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör