Saz şairi (D.
1891, Kağızman / Kars - Ö. Nisan 1918). Asıl adı Recep. Medrese öğrenimi gördü.
Dokuz yaşında hâfız oldu. Kaynaklarda belirtildiğine göre çocuk
yaşta Kur’an’ı hıfz ettiği için kendisine “Hıfzı” lakabı verildi. Medresede
ders verdi. Çiftçilik
ve köy imamlığı yaptı. Henüz yirmi beş yaşında iken Kars bölgesinin Ruslardan
geri alınması için yapılan savaş sırasında Ermeniler tarafından şehit edildi.
Amcası kızı Ziyade’nin ölümü için söylediği ağıt en ünlü şiiridir. Koşma, semai
ve destan tarzında söylediği otuz kadar şiiri Kağızmanlı Hıfzı
(derleyen: M. Zahir Baranseli, 1968) adlı kitapta toplandı.
“Hıfzı,
erken yaşta olgunlaştı. 15 yaşına geldiğinde Suna ismindeki emmizâdesine (amca
kızı) âşık oldu; kız da ona... Babasını göndertip kızı istedi. Ancak, ne
hikmettir bilinmez, kızın babası bu işe rıza göstermedi. Suna’yı sevdiğine
vermeye yamadı. İki genç de birbirini seviyor ve bir başkasıyla evlenmeyi asla
düşünmüyorlardı. Ancak, geleneklere göre büyüklere karşı gelemiyor, seslerini
çıkaramıyordu. Bağırlarına taş basarak kısmetlerine razı olmaktan başka
ellerinden bir şey gelmiyordu. Hıfzı, bu ıztıraba daha fazla dayanamadı.
Memleketini terk etti. Gurbette ellere düştü, yıllarca gurbet kaldı. Bir
rivâyete göre, uzun süre Çukurova yöresinde yaşadı.
“Unutulmaz bir efsaneye dönüşen Âşık Hıfzı ile Suna’nın
türkülü hikâyesi, halk arasında bu minval üzere devam edip gidiyor. Sevdiğine
kavuşamayan Hıfzı ise, bir yandan yürek yangını ile tutuşmuş yanarken, bir
yandan da Kağızman’ı işgal eden istilâcılara karşı var gücüyle mücadeleye
koyuldu. Aşık Hıfzı, nihayet 1918 yılında yaralı halde Ermeni çetecilerin eline
düşer. Çeteciler, önce elini kolunu bağladıkları Aşık Hıfzı’yı, esir olarak da
bırakmayarak, onu acımasız şekilde vurup şehit ederler.
“Şu fâni dünyadan hem tertemiz bir âşık, hem de hakikî
bir şehit olarak göçüp giden Recep Hıfzı’nın makamı Cenetü’l–Firdevs olsun.
Orada, kalbinin sahibi olan vefâkâr Suna Hanım ile ebediyyen beraber
yaşasınlar.” (M. Latif Salihoğlu)
HAKKINDA: M. Zahir
Baranseli / Kağızmanlı Hıfzı
(1968), Kars 1973 İl Yıllığı (1973), Behçet Necatigil /
Edebiyatımızda İsimler (13. bas. 1989), Şükran Kurdakul /
Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Ahmet Kabaklı / Türk Edebiyatı (5 cilt, 11. bas. 2002),
İhsan Işık / Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2004) - Türkiye Edebiyatçılar ve
Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006), M. Latif Salihoğlu / Genç Şairin Hazin
Hikâyesi (Yeni Asya gazetesi, 6.2.2006).
