Bilim tarihçisi (D. 1906, Bağdat – Ö. 22 Ağustos 1998, İstanbul).
Tam adı Mustafa Celâl Saraç’tır. Babası, Padişahın “Huzur Dersleri”ne de
katılmış olan dönemin alimlerinden Müftü Saraçzade Abbas Vâsık Efendi’dir.
Celal Saraç ilk ve ortaokulu Urfa’da, lise öğrenimini Adana’da tamamladı.
İstanbul Yüksek Mühendis Mektebine girdi. 1932’de Fransa’da, Dijon Üniversitesi
Fen Fakültesinden yüksek lisans derecesi ile mezun oldu. Aynı üniversitenin
Edebiyat Fakültesinde Gaston Bachelard’ın bilim tarihi ve bilim felsefesi
derslerine devam etti. Yurda döndükten sonra İstanbul Üniversitesi Fen
Fakültesi Umumi ve Tecrübi Fizik Bölümü doçentliğine, 1941’de Millî Eğitim
Bakanlığı Yüksek Öğretim Şubesi müdürlüğüne ve Gazi Eğitim Enstitüsü genel
matematik ve fizik dersleri öğretmenliğine atandı. 1943’te profesör oldu.
M. Celâl Saraç, öğretim üyeliğinin yanında fakülte dekanlığı,
Ankara Üniversitesi Senatosu üyeliği (1951-1958), Millî Eğitim Bakanlığı Talim
ve Terbiye Dairesi üyeliği ve Klasik Eserler Tercüme Bürosu üyeliği (1961-62)
ve İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü Müdürlüğü (1961-62) yaptı. 1962’de Ege
Üniversitesi Fen Fakültesi Genel Fizik Kürsüsü profesörlüğüne seçildi. 1963’te
Ege Üniversitesi Rektörlüğüne atandı ve 1976 yılında emekliye ayrıldı.
Öldüğünde İstanbul-Pendik Mezarlığında toprağa verildi.
Yurtiçinde ve yurtdışında pek çok kongreye katılan, Avrupa’da çeşitli
inceleme ve araştırmalar yapan Saraç, fen dalları ve bilim tarihi konularında
çok sayıda kitap ve makale yayımladı.
BAŞLICA ESERLERİ:
10 Kasım’ın 25’inci Yıldönümünde Atatürk (1963), İbn-i Sina’nın Ruh Üzerine
Görüşleri (1990), Bilim Tarihi.
Ayrıca fizik, matematik ve astronomi alanlarında başka eserleri de
vardır.
KAYNAK: Celal Saraç / Salih Zeki Bey: Hayatı ve Eserleri (yay.
haz. Yeşim Işıl Ülman, 2001),
İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
