Ali Rıza Paşa (Topçu)

Senatör, Bakan, Asker, Devlet Adamı, Yazar

Doğum
Ölüm
Eğitim
Mühendishane

Asker, devlet adamı, senatör, bakan, yazar (D. 1854, Artvin – Ö. 1921, İstanbul). Gazi Cafer Paşa torunlarından Medet Bey’in oğludur. Erzurum İdadisini bitirdikten sonra Mühendishane’den 1880’de Mülâzim olarak çıktı, bir sene sonra Almanya’ya gönderildi. Almanya’da dört sene tahsilden sonra dönüşünde Topçu Mektebine ve Hassa Ordusu Seyyar Topçu Alayına muallim oldu. Muallimliği sırasında topçuluğa dair telif ve tercüme birçok eser yazdı. 1896’da Yunan harbinde gösterdiği yararlık üzerine Ferikliğe yükseltilerek kendisine kılıç verildi. Daha sonra Boğazların ve Çatalca’nın tahkimine memur edildi ve topçuluk tecrübeleri için bir kaç defa Avrupa’ya gönderildi. 1905’te Birinci Ferik oldu ve Karadeniz Boğazını tahkime memur edildi. 1908 İnkılâbından sonra Tophane ve Askerî Mektepleri Nazırı olmuştu. Bir aralık Harbiye Nezaretine vekâlet etti ve Âyan Azalığına tayin edildi. Bir kaç defa Bahriye Nazırı oldu.

31 Mart ihtilâlinde Bahriye Nazırı iken Meclis-i Mebusan binası önünde âsi askerler tarafından öldürülmek üzere iken hafif bir yara ile kurtulmuştur. İtalya Harbinde Çanakkale Umum Kumandanı, Balkan Harbinde de Çatalca Kumandanı idi. 1920’de Âyan Birinci Reis Vekili oldu. Sevr muahedesinin kabulü için Altıncı Mehmet Vahideddin ve Damat Ferit Paşa’nın sarayda topladıkları “Şûrayı Saltanat” ta çekimser kalmak cesaretini göstermiş olması meşhurdur. Fatih Camii bahçesinde gömülüdür.

Yazarlık yönü de olan Topçu Ali Rıza Paşa’nın; Topçu Hidemat-ı Dâhiliyesi, Seferiyesi, Netayic-i Endaht, Endaht Kavanini, Nişancı Numara ve Efradının Usul-ü Terbiyesi, Topçu Talimnamesi Tercümesi gibi kitapları vardır. Fransızca ve almanca bilirdi.

KAYNAK: İbrahim Alâettin Gövsa / Türk Meşhurları (1946).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör