Emin Ali Çavlı

Yazar

Doğum
-
Ölüm
-
-
Eğitim
Mülkiye Mektebi (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi)

Yazar (D. 1889, Çav / Trakya - Ö. ?, 1965’ten sonra). Mülkiye Mektebini bitirdikten sonra bir süre öğretmenlik yaptı. Bursa Lisesinde tarih öğretmenliği yaparken İslam tarihine dair yayımlamaya başladığı bir eserinin ilk beş formasını Maarif Nezaretine ihbar etmeleri üzerine görevinden azledildi. Eser İslamiyetin doğuşunun sosyal nedenlerini açıklıyordu. Ancak çağrıldığı Nezarette Maarif yetkililerinden özel ilgi ve takdir görerek Avrupa öğrenci müfettişliğine atandı. Paris Lille Üniversitesinde tarih metodu okudu. Dönüşünde İstanbul Lisesine tarih öğretmeni oldu. O dönemde popüler yazarlardan Ahmet Refik ve Celal Nuri‘nin kitaplarını eleştirdi. Tarihçinin sübjektif görüşleri yaymaya hakkı olmadığını, İbn Haldun‘dan kalma “yükselme”, “alçalma” dönemi terimlerinin sosyolojik bir temele dayanmadığını, Tarih-i Ebül Faruk gibi olayları vicdan mahkemesinden geçirmenin doğru olmadığını, tarihi olayları nesnel bir biçimde aktarmaktan başka bir şey yapılamayacağını iddia etti. Çoğu basılı olmayan bu eleştirilerin o dönemdeki lise öğrencileri üzerinde etkisi büyük oldu.

Hakarete uğrayan kız kardeşinin onurunu koruma çabası yüzünden yeniden azledildi. Mütareke döneminde Şehzadebaşı kooperatifini kurarak, Kadınları Çalıştırma Cemiyetini yönetti. Öbür yandan Türk Ocağında düşüncelerini açıklamaya devam etti. Cumhuriyetin başında yeniden öğretmenliğe döndü. Ankara ve Pertevniyal liselerinde öğretmenlik yaptı. Tekrar Fransaya giderek metoda ilişkin çalışmalarını ilerletti. Bir ara Afganistan’a Maarif müşaviri oldu. Fakat orada uyku hastalığına (encéphalite létargique) yakalandı. Türkiye’de yıllarca bunun tedavisi ile uğraştı. Kısmen iyileştikten sonra Güzel Sanatlar Akademisinde uygarlık tarihi dersleri verdi, Yunan sanatı ve edebiyatının kaynaklarına ilişkin yayınlar yaptı. Cumhuriyet gazetesinde metotlu araştırmaya örnek olacak makaleler yazdı. Ortaöğretimdeki tarih programlarını eleştirdi. Eser yazmaktan çok, eserin nasıl yazılacağını anlattı. Son yıllarda İş-Düşünce dergisinde yazıları yayımlandı (1965). Tarihte Usul ve Usulde Tarih adlı kitabını tamamlayamadı. Tamamen iyileşmeyen hastalığı bu çalışmalarını yarıda bırakmasına sebep oldu.

ESERLERİ:

Türk Çocuklarına Tarih Dersleri (1927), Umumî Tarih (1930), Yunan Sanatı (1948).

HAKKINDA: Hilmi Ziya Ülken / Çağdaş Düşünce Tarihi (1966), Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. IV, 1968).

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör