Aziz Günel

Süryani papazı, horepiskopos, yazar, hattat (D. 1918, Keferze köyü [Altıntaş] / Midyat / Mardin  – Ö. 30 Ekim 1997 / Brüksel / Belçika). Babasının adı İskender annesinin adı da Verdo’dur. Esasen Midyat’a bağlı Kfarze Köyü’ndendir. Ataları Kfarze Köyü’ndeki Süryanilerin liderliği yapmaktaydılar. Kendisi de aynı görevi bir süre olsa da yapmıştır. Aziz Günel henüz küçük yaştayken babası İskender’in vefatı üzerine annesiyle birlikte Midyat’tan Kfarze Köyü’ne geri döndü ve orada ağabeyi Abdülkerim’in çabasıyla Süryani Kilisesinde açılan okula Süryanice ve Arapça öğrenimine devam etti. Söz konusu olan okul 1928 yılında kapanınca Aziz Günel yeniden Midyat’a yerleşir ve Süryanice öğrenimini 4 yıl süreyle oradaki kilisede, Türkçeyi de devlet okulunda almıştır. Bu sürede Midyat’ta geçirdiği bir hastalık neticesinde tekrar kendi köyüne annesiyle birlikte geri dönmek zorunda kaldılar.

1939 yılında köy muhtarlığına seçildi. Muhtarlık görevini üç yıl sürdürdükten sonra askerlik görevini yapmaya çağrıldı ve 33 ay süreyle vatan görevini tamamlayıp terhis olunca amcası Abdülkerim’i örnek alarak 1944 yılında kendi köyünün kilisesinde kendi çabasıyla ve emeğiyle bir okul açtırıp eğitim ve öğretime ağırlık verdi. 49 öğrenciye uzun bir süre Süryanice ve Türkçe eğitimi vermiştir. Bu esnada Kfarze köyü papazının vefat etmesi üzerine köyün papazlığına istenildi.

1950 yılında Mardin Metropoliti Hanna Dolabani onu Mor Petrus ve Pavlus Kilisesi’nde İncil-i Şimmas rütbesine kutsadıktan iki yıl sonra Kadasetli Patriğimiz 1. Efram Barsavm’ın yazılı talimatı üzerine Turabdin ve Beth-Zabday Abraşiye Episkoposu Mor İvennis Efrem Bilgiç tarafından Kfarze Köyündeki Mor İzozoyel Süryani Kilisesine papazlık rütbesiyle kutsandı.

1954 yılında patriğin yazılı emri üzerine Humus’ta yapılan kutsal Sinot’a Episkopos Efrem Bilgiçle birlikte katıldı. Kendi köyünde papazlık görevini sürdürürken, Metropolit Hanna Dolabani’nin talimatı doğrultusunda her yıl üç ay süreyle Adıyaman'daki Süryani Kilisesine gidip ve oradaki cemaatin ruhsal işlerini ifa ediyordu. Bu esnada Diyarbakır Meryem Ana Kilisesi de ruhanisiz kalınca cemaatin isteği üzerine mezkûr metropolit 18 Aralık 1957 tarihinde onu Diyarbakır’a tayin etti. Görevini 1975 yılına kadar aksatmadan orada sürdürdü.

Diyarbakır’da kaldığı süre zarfında dini görevinin yanı sıra Müslüman halkla olan sosyal ve kültürel ilişkilerini son derecede güçlendirdi. Özellikle devletin en üst seviyedeki bürokratlarla ilişkilerini daha da geliştirip kendini sevdirmiş ve herkesin saygınlığını kazanmıştı. Sadece Diyarbakır’da değil tüm Türkiye’ye sesini duyurdu ve 1970’te yazdığı “Türk Süryaniler Tarihi” adlı kitabıyla Süryaniler hakkında geniş bilgiler aktardı. Bu aktif çalışmalarından dolayı Metropolit Hanna Dolabani’nin isteği doğrultusunda 17 Mayıs 1969 Cumartesi günü Kudüs Metropoliti Mor Diyoskoros Luka onu Diyarbakır’daki Meryem Ana Kilisesi'nde Horiepiskoposluk rütbesine kutsadı.

1975 yılında İstanbul Süryani Abraşiyesi’nin Patrik Vekili Samuel Ezber’in vefatı üzerine onun yerine cemaatin yoğun talepleri üzerine tayini İstanbul’a çıktı. Emekli oluncaya dek İstanbul’da ruhanilik görevinde bulundu. Yaşamının son noktasın gelince tedavi görmek üzere yeğeni olan Hori Abdo’nun yanına Belçika’ya gitmiş ve orada 20.. hayata veda etmiş ve Hollanda’daki Mor Efrem Manastırının mezarlığında toprağa verilmiştir.

Horiepiskopos Aziz Günel güçlü bir hatip olup hafızası güçlü, tarihi bilgileri geniş, sohbeti çok hoş ve esprileri seven bir zattı. Evli ve 7 çocuk babasıydı. Süryanice, Türkçe ve Kürtçe dillerini iyi derecede Arapçayı da orta derecede konuşup, okuyup ve yazmaktaydı. Yukarıda söz edilen o güzel eseri dışında da yazdığı şiirleri ve yayınladığı makaleleri vardır. Yezidilerle ilgili yazdığı bir eseri bulunduğu bilinmektedir. Henüz bu eser yayımlanmadı. Horiepiskopos Aziz Günel’in bir başka özelliği de 1918-1997 yılları arasında hatıralarını kaleme almıştı. Bu hatıraları Mehmet Şimşek tarafından hazırlanıp 2011 yılında yayımlandı. Bunun yanı sıra ünlü bir hattat olup Süryanice ile nesh ettiği birbirinden farklı 52 eseri değişik kiliselerde kullanılmaktadır. Horepiskopos Aziz Günel, 30 Ekim 1997 günü Brüksel’de vefat etti.

KAYNAK: Horepiskopos Azz Günel / Türk Süryanileri Tarihi (1970), Mehmet Şimşek / Horepiskopos Aziz Günel'in Hatıratı (2011), H. Gabriyel Akyüz / "Günel, Aziz" (İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi, 2013) - Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar (2014).