Edebiyatçı, araştırmacı-yazar,
oyun yazarı, eleştirmen, çevirmen (D. 8 Ağustos 1942, İstanbul - Ö. 28 Kasım 1995, İstanbul).
Robert Kolej (1961) mezunu. Bir süre Almanya’da kalarak Almancasını geliştirdi.
Avusturya’da petrol alanında bir süre eğitim gördü. Türkiye’ye dönerek İstanbul
Üniversitesi Hukuk Fakültesinde bir süre okudu. Yazar ve çevirmen olarak
çalıştı.
Deneme,
eleştiri ve inceleme yazıları 1965’ten itibaren Yeni Dergi, Papirüs, Anıt,
Politika, Yürüyüş, Varlık, Bilim ve Sanat gibi gazete ve dergilerde
yayımlandı. M. Rosenthal, P. Pudin, Stanislavski, Camus vb.’den çeviriler
yaptı. Rasputin adlı oyunu ile Türkiye Millî Talebe Federasyonu 1965
Kültür Yarışması Ödülünü, Cendere adlı oyunu ile de Sanat Ödülleri
Yarışmasında Başarı Ödülünü kazandı.
Bir ara
Türkiye Yazarlar Sendikası Yönetim Kurulu üyeliği de yapan Aziz Çalışlar,
1992’den itibaren Boyut Yayınevinin tiyatro yayınlarını yönetti.
Aziz Çalışlar, 8 Ağustos 1995 günü, İstanbul’da feci bir yoksulluk içinde öldü. Gırtlak kanserine yenik düşen Çalışlar’ın mezar alacak parası çıkmayınca Kültür Bakanlığı Aşiyan’da bir mezar yeri tahsis ettirdi. Defin masraflarını arkadaşları ve meslektaşları karşıladı.
ESERLERİ:
İnceleme-Araştırma: Çağdaş Tiyatro (derleme, 1966), Gerçekçi Tiyatro Sözlüğü (1978), Kültür Sözlüğü (1983), Günümüzde Kültür ve Estetik (1983), Estetik Yazıları (1984), Edebiyat Barış ve Özgürlük (1985), Gerçekçilik Estetiği (1986), Nazım Hikmet-Sanat ve Edebiyat Üstüne
(1987), Çağdaş Felsefe (1987), Ulusal Kültür ve Sanat (1988), Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
(4 cilt, 1988), Tüm Yönleriyle
Perestroyka (1988), Felsefenin
Neresindeyiz? (1989), Tiyatro
Kavramları Sözlüğü (1992), Tiyatronun
ABC’si (1993), Tiyatro
Ansiklopedisi (1993), Tiyatro
Adamları Ansiklopedisi (1993).
Oyun: Rasputin (1965), Cendere (radyo oyunu), Büyük Kaçgun.
Çeviri: Materyalist Felsefe Sözlüğü (1972), Gerçekliğin Tarihi (1976), Güzellik Bilimi Olarak Estetik ve Sanat (1982),
Edebiyat Estetiği (1986), Üç Kızkardeş (Stanislavski’den), Reji Defteri (1993).
Tiyatro Sahnelenen Bazı Tiyatro Oyunları:
Matmazel
Julie / Çevirmen - 2018
Ateşli
Sabır / Çevirmen - 2012
Tehlikeli
İlişkiler / Çevirmen - 2010
Bir
Yolluk Daha / Striptiz / Çevirmen
KAYNAKÇA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) -
Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors
(2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007), İslamcı – Milli Sanat Anlayışı Üzerine
Görüşler – Aziz Çalışlar – Halk Sahnesi Oyuncuları (halksahnesi.org, 28 Mart
1994), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999),
Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Aziz
Çalışlar (tiyatrolar.com.tr, 23.08.2020).
