Faruk Kenç

Sinema yönetmeni, yapımcı (D. 31 Ocak 1910, İstanbul – Ö. 11 Mayıs 2000, İstanbul). Babası II. Abdülhamit’in eski yaverlerinden Nazım Bey, annesi Hasene (Killigil) Hanım’dır. Türkiye'ye ilk film kamerasını getirterek filmciliğin başlamasına ön ayak olan Enver Paşa'nın yeğenidir. Lise öğrenimini İstanbul'da tamamladıktan sonra Halil Kamil Bey’in sahibi olduğu Ha-Ka Film’de çalışmaya başladı. O sıralar Türki­ye'de belgesel çekmeğe gelen (1933) Sovyet yönetmenleri Sergey Yutkeviç ve L. O. Arnstam ile birlikte Anadolu'yu dolaştı.  1934’te, Türk İnkılâbında Terakki Hamleleri adındaki filmin çekimlerinde rejisör Esfir Şup ile kameraman Martof'un yanında asistanlık yaptı. Sinema eğitimi almak için 1934’te Almanya'ya gitti ve Münih’teki Bavyera Devlet Fotoğrafçılık Okulu'nu bitirdi. 1938'de yurda dönerek yeniden Ha-Ka film stüdyosunda çalışmaya başladı. Doğu Manevraları adlı askeri filmi çektikten sonra Atatürk'ün Cenaze Töreni belgeselinin çekimlerinde görev aldı.

1939’da Reşat Nuri Güntekin'in Şehir Tiyatroları'nda sahnelenmiş bir oyunundan, ilk uzun filmi Taş Parçası’nı yönetti. Dekor, oyuncu ve anla­tım yönünden Türk sinemasındaki tiyatrocu­lar döneminin bir ürünü olan bu filmin­den sonra, polisiye tü­rüne yönelerek Yılmaz Ali'yi yaptı (1940). Öz olarak yabancı sinema ürünlerinden motifler ve tiplemeler taşıyan bu film, biçim olarak değişik mekânların kulla­nılması ve hareketli görüntüleriyle dik­kati çekti. Yine tiyatro oyuncuların­dan yararlanarak yaptığı Kıvırcık Paşa­’dan sonra Çakırcalı Mehmet Efe ile Türk sinemasında seri filmlerin öncüsü oldu. İlk üç filmini sesli olarak çevirdiği hal­de Dertli Pınar’ı Türkiye'de ilk defa son­radan seslendirilmek üzere sessiz çekme­si de, bu usulün sinemamızda bugüne ka­dar kullanılan bir gelenek halinde yer­leşmesine yol açtı (1943). Seslendirme tekniğinde yapılan bu yenilikle ülkede film yapımı hız kazandı.

Filmleri ile Türk sinemasında “Tiyatrocular” dönemi ile “Sinemacılar” dönemi arasındaki "Geçiş Çağı" adı verilen yeni bir devrenin ilk ve en önde gelen yönetmenlerinden birisi olan Faruk Kenç, 1944 yılında kurduğu İstanbul Film ile yönetmenliğin yanında yapımcılığa başladı. Kendi şirketine oyuncu bulmak amacıyla, ilk olarak tiyatro oyuncuları dışın­da film oyuncusu yetiştirmek için Yıldız mecmuası aracılığıyla bir artist yarışma­sını düzenledi. Böylece Türk sinemasına Belgin Doruk ve Ayhan Işık gibi oyuncuları kazandırdı. 1946-47 yıllarında birkaç arkadaşıyla Yerli Film Yapanlar Cemiyeti'ni kurarak cemiyet başkanı sıfatıyla yarışmalar ve festivaller düzenledi, yerli filmlerin rü­sumlarında indirim yapılmasını sağladı. 1944-48 yılları arasında köy çevresine yönelen Faruk Kenç, Hasret, Günahsızlar, ve Karanlık Yollar filmlerini yönetti. Kö­yü yalnızca mekân olarak kullanan bu filmlerin ticari başarısından yararlanarak tarihi filmlerinde de aynı mekânı seçti (Türkân Sultan ve Köroğlu 1953). Sonra­ki yapıtları da, örneğin kötü yola düşen­leri anlatan Kaybolan gençlik (1955), ya­bancı sinemanın etkilerini taşıyan Çölde bir İstanbul kızı (1957), müzikli melodram Ölmeyen aşk (1959) çoğu deneme sınırını aşmayan, ticarî amaçla yapılmış filmlerdi. Daha sonra uzun filim yönetmen­liğinden kısa filim yapımına geçti. Sanayi'de Eğitim, Ne İçin Eğitim?, Güler Yüz Tatlı Söz, Sümerbank Mağazasında Bir Gün gibi kısa metrajlı eğitici ve öğretici filmler yaptı. Film-San Vakfı'nın başkanlı­ğını yaptı.

ESERLERİ:

Taş Parçası (1939), Yılmaz Ali (1940), Kıvırcık Paşa (1940), Dertli Pınar (1943), Hasret (1944), Günahsızlar (1946), Karanlık Yollar (1946), Tuzak (1948), Üvey Baba (1949), Çakırcalı Mehmet Efe (1950), Parmaksız Salih (1950), Hürriyet Şarkısı (1951), Kendini Kurtaran Şehir (1951), Çakırcalı Mehmet Efe Nasıl Vurul­du (1952), Çakırcalı Mehmet Efe’nin De­finesi (1952), Kanlı Çiftlik (1952), Türkân Sultan ve Köroğlu (1953), Nasreddin Hoca ve Timurlenk (1954), Hayatımı Mahveden Kadın (1955), Kay­bolan Gençlik (1955), Çölde Bir İstanbul Kızı (1957), Annemi Arıyorum (1959), Felâket Yolu (1959), Ölmeyen Aşk (1959), Peçeli Efe (1959), Boş ver Doktor (1962), Çöl Kanunu (1964).

HAKKINDA: Türkiye Ansiklopedisi (c. 3, s. 907, 1974), Atilla Dorsay / Türk ve Dünya Sineması Ansiklopedisi (Turhan Gürkan ile, 1983), Ana Britannica (c. 13, s. 175-176, 1987), Hülya Arslanbay / Ayın Söyleşisi: Faruk Kenç (Antrakt dergisi, Eylül 1993), Alim Şerif Onaran / Türk Sineması (2 cilt, 1994),  Kurtuluş Kayalı / Yönetmenler Çerçevesinde Türk Sineması (1994), Ömer Ayhan / Siyah Beyaz Bir Öykü (Türk Sinemasının 1960’lı yıllardan günümüze kadarki yılları, 2001), Giovanni Scognamillo / Türk Sinema Tarihi (2. bas. 2003).