Asker,
Orgeneral, 5. Hava Kuvvetleri Komutanı,, Siyaset Adamı, Senatör, Senato Başkanı
(D. 1905, İştip / Yugoslavya – Ö. 13 Ağustos 1993, Ankara). Çanakkale Savaşı’nda 57.Alay Komutanı iken
şehit düşen Yarbay Hüseyin Avni Bey ile Fatma Zehra Hanım’ın oğludur.
1925’te
Harp Okulunu, 1927'de Hava Okulunu bitirerek uçuş subayı oldu, Hava Kuvvetleri
Müfettişliği’nde ilk havacılık eğitimini aldı. Teğmen olarak 1. Uçak Bölüğü
emrine verildi. Havacılık kursunu tamamlayarak uçuculuk brövesi aldı ve 1 Ocak
1929’da üsteğmen oldu.
15
Haziran 1929 - 3 Mayıs 1930 tarihleri arasında İngiltere’ye gönderildi ve
İngiliz Hava Kuvvetlerinde öğrenim gördü. Hava Harp Akademisine girdi ve daha
sonra kurmay subay adayı olarak Eskişehir 2. Hava Bölüğü ile Genelkurmay İstihbarat
Şubesinde kıta ve kurmay stajını tamamladı. Sırasıyla Berlin Hava Ataşeliğinde,
İzmir Hava Bombardıman Alayı 53. Bölük Komutanlığında ve 30 Ağustos 1940’da
binbaşılığa yükseltilerek Genelkurmay Başkanlığı Hava Eğitim Şubesinde
görevlendirildi. 29 Ağustos 1941’de Washington Hava Ataşesi oldu. Ağustos
1944’te yarbaylığa yükseltildi. 21 Mayıs 1945’te San Fransisko’da toplanan
Birleşmiş Milletler Konferansına danışman olarak katıldı. Hava Harp Akademisi
Öğretmen Yardımcısı görevini sürdürürken 1946’da albaylığa yükseltildi ve aynı
yıl ikinci kez Washington Hava Ataşeliğine getirildi.
1954’te
Hava Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanı, 1955’te korgeneral oldu. 1 Nisan
1958’de Paris NATO Koleji Komutanı, 15 Mayıs 1959’da Hava Kuvvetleri Komutanı
olarak atandı. 1959’da orgeneralliğe yükseltildi, 6 Eylül 1960’da ise emekliye
ayrıldı.
Cumhuriyet
Senatosu İstanbul üyeliğine, 7 Haziran 1964’teki üçte bir yenileme seçiminde
Adalet Partisi adayı olarak seçildi. 14 Ekim 1973 tarihinde yapılan üçte bir
yenileme seçiminde yeniden seçilmesi nedeniyle üyeliği, 14 Ekim 1979’a kadar
devam etti. Dışişleri, Turizm ve Tanıtma ile Millî Savunma Komisyonları
üyeliğinde bulundu.
Cumhuriyet
Senato Başkanlığına 19 Kasım 1970’te seçildi ve 16 Haziran 1977’ye kadar bu
görevde kaldı. Cumhurbaşkanı A. Cevdet Sunay’ın görev süresinin bitiminde 29
Mart-6 Nisan 1973 tarihleri arasında; Cumhurbaşkanı Fahri S. Korutürk’ün 1973 -
1976 dönemindeki yurt dışı resmi ziyaretleri sırasında Cumhurbaşkanı Vekili
olarak görev yaptı. 14 Ekim 1979 tarihinde yapılan üçte bir yenileme seçiminde
üyeliği sona erdi.
İngilizce,
Almanca, Fransızca ve İtalyanca bilen, evli ve iki çocuk babası olan Mehmet
Tekin Arıburun, 12 Ağustos 1993’te vefat etmiş, Cebeci Askerî Şehitliğinde
toprağa verilmiştir. ABD Liyakat Nişanı sahibiydi.
KAYNAKÇA:
Türkiye Cumhuriyeti Parlamenterler Ansiklopedisi / 23 Nisan 1920 - 6 Kasım 1983 (tsz, s.12),
Türkiye Ansiklopedisi 3 (1974), Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi
(2. cilt, 1993), TBMM Albümü 4. Cilt 1960-1983 (2010), Hava Kuvvetleri
Komutanları (hvkk.tsk.tr, 18.04.2021).
