Zeynep Hatun

Şair

Doğum
-
Ölüm
Diğer İsimler
Zeynü

     Şair (D. ? Amasya – Ö. 1474, Amasya). Asıl adı Zeynü’n Nisa. Babası Mehmed isminde Amasyalı bir kadıdır. Latifî tezkiresine göre Kastamonulu, Âşık Çelebi’ye göre Amasyalıdır. Divan Edebiyatı’nın bilinen ilk kadın şairidir. İlk derslerini babasından alan Zeynep Hatun, Arapça ve Farsça öğrendi. Babası gibi Amasya’da kadı olan İshak Fehmi Efendi ile evlendikten sonra Arap ve Fars edebiyatı hakkında bilgilerini geliştirdi. Şiir yazacak düzeydeki Farsça bilgisinin yanında müzik bilgisine de sahipti.

Divan şiiri motiflerine bağlı kaldığı eserlerinde, dönemin erkek şairlerinin aşk anlayışını sade ve içten bir anlatımla sürdürdü. Sehî Bey’in Heşt Behişt adlı tezkiresinde, Zeunep Hatun’un şiirlerini bir divanda toplamaktan söz eden bir makta beyti vardır. Adı geçen eserin Fatih Sultan Mehmet adına düzenlendiği söylenir; ancak ortada yoktur. Elde yalnızca bir tezkireden diğerlerine geçen birkaç şiiri vardır.

Zeynep Hatun şiirlerinde, bir şair olarak kabul görebilmek için, arzularının merdane (erkeğe yakışan, mertçe) olmasını, tıpkı alçakgönüllü bir erkek gibi bilge olmak istediğini vurgular. Kadının isteklerini açgözlülük olarak nitelendirir ve döneminin kadının aşağılık konumundan kurtulmak istediğini dile getirir. Yumuşaklık, sevecenlik gibi kadına özgü değerlerin zayıflık ve ruhsal eksiklik olduğunu söyler. Çağdaşı olan Mihri Hatun ile aralarında latifeler ve şiir söyleşmeleri vardır. Âşık Çelebi, Mesairus Şuara adlı eserinde Zeunep Hatun’un yaşamının son döneminde şiiri bırakarak inzivaya çekildiğini anlatır.

HAKKINDA: İbrahim Alaeddin Gövsa / Türk Meşhurlar (1946), Refik Ahmet Sevengil / Eski Şiirimizin Ustaları (1964), Nihad Sami Banarlı / Resimli Türk Edebiyatı Tarihi (1971), Günay Kut / Başlangıcından Günümüze Kadar Büyük Türk Klasikleri (1985), Mübeccel Kızıltan / Divân Edebiyatı Özelliklerine Uyarak Şiir Yazan Kadın Şairler (Sombahar, Ocak-Nisan 1994), İhsan Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006).

 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör