Ali Nazimâ

Sözlük yazarı (D.1860, İstanbul – Ö. 1935, İstanbul). Eserlerinde Mehmet Ali müstearını da kullandı. İlk eğitimini sübyan mektebinde yaptı. Üsküdar Paşakapısı Rüşti­yesi ve Galatasaray Sultanîsini bitirdikten sonra Galatasaray Sultanîsine Türkçe ve Arapça öğretmeni olarak atandı (1880). 1883’ten itibaren Mülkiye Mektebinde Fransızca öğretmenliği yaptı. 1885 yılında Mekteb-i Edeb adlı özel okulu kurdu. 1889’da Maarif Nezareti Tetkik-i Müellefât Komisyonu üyeliğine atandı. Mülkiye Mektebinde müdür yardımcılığı (1892) ve Fransız­ca öğretmenliğinin ardından İstanbul Darülfü­nununun Ulûm-u Tabüyye ve Diniyenin müdür yardımcılığını üstlendi. 1981’den itibaren Darülfünûnda Türkçe - edebiyat öğretmeni, Kadastro Okulu ve İnas Darülfü­nunu müdürü olarak görev yaptı. Daha sonra Maarif Nezareti Telif ve Tercüme Dairesi üyeliği, Vefa Sultanîsi Fransız­ca öğretmenliği, Dârülmuallimât müdürlüğü görevlerinde bulundu. 1935 yılında, Nişantaşı Lisesi müdürü iken emekli oldu.

Çeşitli ders kitapları ve sözlükleri arasında Nazimâ Lügati diye de anı­lan ve Mütercim Asım‘ın Kamus Çevirisi ile Vefik Paşanın Lehçe-i Osmani’sinden yararlanarak hazırladığı sözlüğü en önemli çalışmasıdır.

ESERLERİ:

SÖZLÜK - DERS KİTABI - ANTOLOJİ: Mükemmel Osmanlı Lügati (1899), Lisan-ı Osmanî, Mini Mini Lügat-ı Tefeyyüz, Osmanlıca‘dan Fransızca‘ya Lügat-Mignon Dictionnaire Tefeyyüz Ottoman-Français, Muhtasar Lisan-ı Osmani, Muhtasar Yeni Hesab, Muhtıra-i Belagat, Nevusul Kıraat, Oku Yahut Yeni Risale-i Ahlak ve Vezaif-i Etfal , Çay, İman, Nasihat-ı Hükema, İdman, Haritalı Küçük Tarih-i Osmanî, Çukulata, Batn-ı Küm yahut Fransızca Ef’ail-i Gayr-i Kıyasiye, Bak Öğren Yahut 650 Şekil ile Malumat-ı Fenniye ve Dürûs-ı Eşya, On Temmuz Malumat-ı Medeniye ve Tatbikat-ı Ahlâkıye Vesaireye Dair Kıraat Kitabı, Rebi‘ül İslamdan İlmihal, Resimli Muhtasar Sarf-ı Osmanî, Sualli ve Cevaplı Haritalı Küçük Tarih-i Osmanî, Talim-i Benât, Tarih-i Nazıma‘dan Küçük Tarih-i Müslimin, Tarih-i Nazıma‘dan Küçük Tarih-i Osmanî, Tertib-i Cedid İlaveli Risâle-i Ahlâk, Tertib-i Cedid Talim-i Farisi, Yeni Muhtasar Kavaid-i Osmaniye, Zübde-i Usûl-i Franseviye, Yeni Müntehabat-ı Gülistan.

ÇEVİRİ: Mükellim, Nevabiğü‘l-Kelim (Zemahşeri‘den).

HAKKINDA:  A. Fidarok / İçimizden Birkaç İsim (Kafkasya Gerçeği, sayı :3, 1991), TDOE – TDE Ansiklopedisi 1 (2002).