Ali Nazım Resmor

Parti Kurucusu, Bakan, Milletvekili, Yönetici, Siyasetçi

Doğum
Ölüm
Eğitim
Mülkiye Mektebi (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi)

Yönetici, siyaset adamı, milletvekili, bakan, Türkiye Halk İştirakiyyun Fırkası kurucusu ve lideri (D. 1867, Erzurum – Ö. 1935, İstanbul). Mülkiye Mektebini (Siyasal Bilgiler Fakültesi) bitirdikten (1889) Mina, İşkodra ve Yanya vilayetleri mektupçu­luğu (1889-1908), Çeşitli kazalarda kaymakamlık yaptı, Harput valiliğinde bulundu. Gizli İttihad ve Terakki Cemiyetine girmiş ol­ması nedeniyle, Harput Valisi iken, Sadrazam (Başbakan) Damat Ferid Paşa tarafından görevden (1918) alındı. Birinci Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ne Tokat Milletvekili olarak katıldı. Yeşilordu Cemiyetinin genel sekreterliğine seçildi ve Halk Zümresine girdi. Bu dönemde İçişleri Bakanı da oldu, fakat çeşitli baskılar karşısında ertesi gün istifaya zorlandı. İki gün sonra sağlığının bozulduğu gerekçesiyle bu görevden çekilmek zorunda kaldı.

Ali Nazım Bey, dağıtılan Yeşil Ordu'nun kimi yandaşlarıyla İslamcı komünist eğilimli Halk İştirakiyun Fırkası'nı (THİF) kurdu, geçici genel başkan oldu (Aralık 1920). Çerkez Ethem ayaklanma-sının bastırılmasının ardından hükümete THİF'nin faaliyetlerini durdurduğunu bildirdi (Şubat 1921). Ancak bir süre sonra THİF'yi gizli komünist parti haline getirdiği savıyla, üyeleri resmi Komünist partisi kurucularından olan (Kılıç Ali, Topçu İhsan [Eryavuz] beyler) Ankara İstiklal Mahkemesi'nce 15 yıl ağır kürek cezasına çarptırıldı; dokunulmazlığı kaldırıldı (Mayıs 1921). Üç ay sonra çıkarılan bir afla salıverildi ve Yeni hayat adıyla bir gazete yayımlamaya başladı; hükümetten izin alarak THİF'yi yeniden kurdu (Nisan 1922). Aynı yılın eylül ayında bu parti bir kez daha hükümet kararıyla kapatıldı ve Nâzım Bey de 3 ay hapse mahkûm edildi (1923). Bu son mahkûmiyetinden sonra siyasal yaşamdan çekildi.

KAYNAK: Türkiye Ansiklopedisi 4 (1974), Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (16. cilt, 1986).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör