Behçetî

Tarih Yazarı, Yazar

Burç
Diğer İsimler
Hüseyin Efendi

Tarih yazarı ve şair (D. ?, Bulgaristan / Deliorman / Hezargrad (Razgrat), ? – Ö. Belgrat, 1683). Hüseyin Efendi “Behçetî” mahlasını kullanırdı. Ama birçok şair tarafından aynı mahlası taşıyan (kullanan) Behçetî İbrahim ve Antepli Behçetî Hasan Efen­di gibi şairlerle karıştırılmamalıdır. Hüseyin Efendi, Vezir-i Âzam (Başbakan) Köprülü Mehmet Paşa soyundan Noğman Paşazade Ebul Hayır Ahmet Paşa’nın imamıdır. Bazı başka vezirlerin yanında da çalışmıştır.

Divan edebiyatı şairlerinden olan Behçetî, eserlerinde yer yer Deli­orman ve Dobruca yörelerinin havasını estirir. Metafizik görüşlerle ele alı­nan olaylar, o zamanın düşünce tarzını yansıtır, insan ruhunun ince telleri­ne dokunur.

Hem gazeller yazmayı sürdürdü ve hem de divan kâtipliğinde çalıştı. İstanbul’da gayet renkli bir hayat yaşamıştı. Anavatanın değeri onun nezdinde mukaddestir. Osmanlı devletini bölünmez bir bütün olarak ele aldı.

Yayımlanmış bir “Divan”ı olmasına rağmen, sanat dünyasında en fazla Zafername “Miracü’z Zafer” adlı eseriyle bilinmekteydi. Bu eser, 1678 Avusturya seferini, özellikle Cehennem Kalesi savaşını ve fethini konu edinir.    

Bursalı Mehmet Tahir, onun hakkında bir gerçeği şu satırlarla anla­tır: “Hammer tarihinin on birinci cildinin mukaddemesinde (Köprülüzâde Ahmet Paşa)’nın mühürdarı Hasan Ağanın eseri olmak üzere mezkûr olan (Cevahir-i Tevarih der Ahval Fazıl Ahmet Paşa) ismindeki tarih Hammer’in nakli gibi Hasan Ağa’nın değildir. Beynel Münerrihin mühürdür Tarihçi namıyle maruf olan bu tarih Erzurumlu (Osman Dede)’nindir. (Dede)’nin Ha­san Ağa’dan nakliyatı vardır. 1069’dan sadr meşaruleyhin irtihaline kadar geçen vakaiden bahistir nüshası Köprülü Kütüphanesi’nde mevcuttur.”

Değinildiği gibi, Behçetî Hüseyin Efendi, son derece vatansever bir kişiydi. Harp başlayınca cepheye koştu, Peç Savaşları’na katıldı ve dönüşte 1683 yılında Belgrat’ta hayata gözlerini yumdu.

KAYNAKÇA: Bursalı Mehmet Tahir / Osmanlı Müellifleri. (Eski harflerle, Cilt 3,  İstanbul, H.1342), Atilla Özkırımh / Türk Edebiyatı Antolojisi (Cilt 1, İstanbul 1987), Niyazi Hüseyin Bahtiyar / Balkanlar’da Türk Ünlüleri (2. Kitap, 2002), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2015).

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör