Hukukçu, yazar ve siyaset adamı (D. 1889, Aydın - Ö. 1986, Ankara). Aydın ve İzmir idadilerinde (liselerinde) okuyarak ortaöğrenimini 1907’de tamamladı. Ardından Mülkiye Mektebi’ni (1910), ardından Paris Siyasî İlimler Mektebi’ni bitirdi (1913). Mülkiye Mektebi öğretim üyesi yardımcılığına atandı (1913). Avrupa’da öğrenci müfettişliği (1918), Galatasaray Lisesi ikinci müdürlüğü (1922), öğrenci müfettişliği (1923-25), Talim ve Terbiye Kurulu üyeliğinde (1926) bulunduktan sonra, Mülkiye Mektebi müdür ve profesörlüğüne getirildi (1926).
Zeki Mesut Alsan, 1927-43 yılları arasında Edirne ve Diyarbakır milletvekili olarak yasama görevinde bulundu. Bir süre Ankara Hukuk Fakültesi öğretim üyeliği ve dekanlığını yaptı, Türkiye Yapı ve Kredi Bankası Yönetim Kurulu, Dış İlişkiler Enstitüsü, İnsan Hakları ve Kuzey Atlantik Paktı Türk grupları üyeliklerinde bulundu.
V. Dönemde (1935) yeniden Diyarbakır Milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ne katıldığı1 Mart 1935 günü Hariciye Encümeni üyeliğine, 10 Mart 1935’te kâtipliğine seçildi. Diğer toplantı yıllarında aynı encümende üye olarak bulundu. 25 Kasım 1935’te Paris’te Parlamentolar Birliği Tali Ekonomik Komisyonu (Parlamenterler Birliği Türk Grubu)’na delege seçildi. 22 Mart 1937 tarihinde, 1 Nisan 1937’de Roma’da toplanacak olan Parlamentolar Birliği Konseyi’ne grup adına katılması uygun görüldü. TBMM Genel Kurulu’nda; İngiltere Hükümeti ile imza edilen kliring ve sair anlaşmalar hakkındaki yasa, sancağın mülkî tamamiyeti ve Türkiye-Suriye sınırının teminine dair muahedelerin tasdiki hakkındaki kanun dolayısıyla konuşmalar yaptı.
Alsan’ın yayımlanmış romanları ve meslekî kitapları vardır. Ayrıca çeşitli gazetede ve dergilerde, özellikle Hâkimiyet-i Milliye (sonradan Ulus)’de siyasî ve toplumsal konularda makaleler yayımlamıştır.
ESERLERİ:
ROMAN: Memleket Çocuğu (1942), Mustafa’nın Romanı veya Hürriyet Pervanesi (1943), Kavak Yeli (1944).
HUKUK: Devletler Hukuku Dersleri (1947), La Position
de l’Individue en Droit International Public et Ses Droits et Libertés du Point
de Vue de Ce Droit (1947). Devletler
Umûmî Hukukunda Yeni Gelişmeler (1948), Milletlerarası Hayatın Düzeni ve Panamerikanizm (1949), Yeni Devletler Hukuku (2 cilt, 1950-51),
Müşterek Emniyet Problemi (1952), Silâhsızlanma Problemi (1953).
HAKKINDA: Afşin Oktay - Kemal Bağlum / Biyografiler
Ansiklopedisi (1959), Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve
Mülkiyeliler (c. II, 1968), Kâzım
Öztürk / Türk Parlamento Tarihi
TBMM - IV. Dönem 1931-35 (II. Cilt, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları), Prof. Dr. İhsan Güneş / Türk Parlamento
Tarihi TBMM - V. Dönem 1935-39
II. Cilt (Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları), İhsan Işık /
TEKAA (2006) - Diyarbakır Ansiklopedisi (2013).
