Divan şairi ve yazar (D. 1561, Alaşehir / Manisa - Ö. 1628, Üsküp). Asıl adı Üveys’tir. İstanbul’da öğrenimini tamamladıktan sonra babası gibi kadılığa başladı. Mısır, Akhisar, Tire, Alaşehir, Turhal, Üsküp kadılıklarında bulundu. Sadrazam Ali Paşa’nın Macaristan seferine ordu kadısı olarak katıldı. Ayrıca çeşitli yerlerde emval müfettişliği yaptı. Mezarı Üsküp’tedir.
Çağdaşlarınca şairliği de övgüye değer bulunan, Divan
sahibi bir şair olmasına rağmen edebiyatımızda daha çok düzyazı eserleriyle
tanınmıştır. Mensur eserleri, çağdaşı Nergisî gibi uzun cümleli, süslü
ifadelerle doludur. Şiirlerini daha anlaşılır bir dille yazmıştır. En tanınmış
eserleri, ölümünden sonra şair Nabi tarafından tamamlanan, Hazret-i
Peygamber’in hayatını anlattığı Siyer-i Veysî, I. Ahmed’e sunduğu Hâbnâme
ve çeşitli mektuplarını topladığı Münşeat’ıdır.
BAŞLICA ESERLERİ:
Siyer-i Veysî (Bedir savaşına kadar Hz. Peygamber’in hayatı, 1869), Hâbnâme (öğüt
verici bir eseri, 1846), Münşeât (mektupları, 1869), Şahadetnâme (İslâm’ın
şartlarına dair, 1866), Divan (İstanbul Üniversitesi Ktp. Topkapı),
Hicviye (Süleymaniye Ktp.) vd.
KAYNAK: Yurt Ansiklopedisi (c. VIII, 1982-1983), Behçet Necatigil
/ Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
