Ârif Mehmed Paşa

Ressam, Devlet Adamı

Doğum
07 Şubat, 1808
Ölüm
28 Aralık, 1865
-
Burç

Devlet adamı, ressam (D. 7 Şubat 1808, İstanbul - Ö. 28 Aralık 1865). İlk ünlü Türk ressamlarından, Batı tarzı resim sanatının öncülerindendir. Babası, kapı çuhadarı İrfanzâde İsmail Rıfat Efendidir. On dört yaşında Maliye Kalemine, on sekiz yaşında da yeni kurulan Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyyeye kâtip oldu. 1826-27 yılında Rumeli’de Eğriboz ve Atina taraflarında iki yıl hizmet gördü. İstanbul‘a döndükten sonra 1929’da asker olarak tüfenkçi sınıfına geçti. Er ve başçavuş olarak dört yıl hizmetten sonra Sadr-ı Esbak Mehmed Reşid Paşa maiyetinde yüzbaşı rütbesiyle Üsküp ve Kosova’ya, Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa ile de Humus’a gitti. İstanbul’a döndükten sonra kolağalığa; 1845’te mirlivâlığa, üç sene sonra ferikliğe yükseldi. 1853’te Zaptiye müşiri kaymakamı, ardından Arabistan müşiri oldu. 1856’da Harput, 1857’de Erzurum, 1861’de Silistre, 1865’te Edirne valiliği yaptı. Görevleri sırasında resimle uğraşmayı da sürdürdü.

Klasik şekil ve renkleriyle, bilhassa Türk kıyafetinin zengin konuları üzerinde Türk tarihî kaynaklarına inerek kırk yıllık bir çalışma sonunda Osmanlı devlet adamlarının ve çeşitli şahsiyetlerin kıyafetlerini resimle tesbit etti. Resimlere ek olarak üç ciltlik açıklamalı bir metin hazırladı. Mecmûa-i Tesâvîr-i Osmâniyye adındaki eserin ilk cildi Türkçe ve Fransızca olarak yayımlandı. Renkli figür ve on altı parça resim levhaları Fransızca metniyle Paris’te (1863), Türkçe metni İstanbul’da (1862-63) basıldı. On iki cilt olarak hazırlanan eserin sadece ilk cildi yayımlanabildi, diğer ciltleri kayboldu. Bu eser, Türk medeniyeti tarihi bakımından önemli bir kaynak niteliğindedir.

HAKKINDA: Bursalı Mehmed Tâhir / Osmanlı Müellifleri (1914-24, cilt: 3, s. 43), Burhan Olker / Ârif Paşa (İstanbul Ansiklopedisi, 1958-1974, cilt: 2, s. 1009), Muhittin Serin / TDV İslâm Ansiklopedisi (c: 3, 1991, s. 368-369). 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör