Hukukçu, yazar (D. 17 Ocak 1882, Elbistan / K.
Maraş - Ö. 24 Mayıs 1976). Aslen Akseki’nin Unulla köyündendir. İlköğrenimini
köyünde ve İbradi Rüştiyesinde yaptı. Daha sonra İstanbul’a gitti ve Tokatlı
Mehmed Şâkir Hoca’dan ders okuyarak icâzet aldı (1909). Medresetü’l-Kuzât
(1909) mezunudur. Meşîhat-ı İslâmiyye Dairesi Fetvahânesinde İ’lâmat Odası
kâtipliği (1909), İ’lâmat Odası memur yardımcılığı (1909-11), müsevvidlik
(1911) yaptı. Ayrıca Medresetü’l- kudât’ın ahkâmü’l-arâzî hocalığına getirildi
(1911-). 1914’te Tokat, 1915’te Amasya, sonra tekrar Tokat ve 1922’de Ankara
merkez kadılığına tayin edildi. Bu görevden istifası üzerine Şer’iyye ve Evkaf
Vekâleti Hey’et-i İftaiyye üyeliğine getirildi. İstanbul Üçüncü Asliye ve
İstanbul Asliye Mahkemeleri birinci reisliği yaptı. Temyiz Mahkemesine üye ve
İkinci Hukuk Dairesine başkan oldu. Vefat edince doğduğu köyde babasının yanına
defnedildi.
Hem İslâm ve Osmanlı hukuku hem de Türk medenî hukuku alanında çalıştı. Döneminde
pek ilgi gösterilmeyen konulara el attı. Hukukçuluğunun yanı sıra tıp,
tarih ve edebiyata, bu arada Fars edebiyatına da ilgi duydu. Ankara’da
bulunduğu dönemlerde Mehmed Âkif’le ve kısa bir süre kaldığı Mısır’da da
Âkif’in yakın dostu Yozgatlı Mehmed İhsan Efendi ile tanışarak onlarla köklü
bir dostluk kurdu.
ESERLERİ:
Fâzılın Galatât Defteri (1919-20), Eski Hâdiselerde Tatbiki Lâzım
Gelen İrs ve İntikal (1938), Vakıflar (I-II, 1940, 1950), Miras
ve Tatbikatı (1947), Hukuk Mantığı ve Tefsir (1948), Büyük Türk
Hükümdarı İstanbul Fatihi Sultan Mehmed Han ve Adalet Hayatı (1953), Tasarruf
Hukuku Bakımından Dalyan ve Voli (1953), İslâm Hukukunda Ferâiz ve
İntikal (1954), İslâm Hukuku (1955), Sular Hukuku, Eski ve Yeni
Hükümlere Göre (Sedat Çumralı ile, 1959), Mecelle (metin kontrolu ve
lugatçe, 1959), Hâtemül-Enbiyâ Hazreti Muhammed ve Hayatı (Osman
Keskioğlu ile, 1. kitap, Ankara 1959; 2. kitap, Ankara 1960), Vasiyet ve
Ölüme Bağlı Tasarruflar (1961), İslâmda Kaza, Hüküm ve Hakimlik ve
Tevâbii (1962), Kur’an (1963), Vakıflara Dair Yazılan Eserlerle
Vakfiye ve Benzeri Vesikalarda Geçen Istılah ve Terimler (1966), Ahlaka
Ait 239 Hadis (tercüme ve izah, 1968).
HAKKINDA: Afşin Oktay - Kemal Bağlum /
Biyografiler Ansiklopedisi (1959), Esad Konyalı / Ali Himmet Berki (Teklif,
sayı: 29, 1990), Şakir Berki / TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 5, 1992, s. 509).
