Dilci. 22 Ocak 1956, Adana doğumlu. İlk ve
ortaöğrenimini Adana‘da, liseyi İstanbul‘da tamamladı. Lise öğrenciliği
sırasında gazetecilik yaptı. Son Havadis ve Yeni İstanbul gazetelerinde
muhabir olarak çalıştı. Deneme ve hikâye türündeki ilk yazıları Yeni Adana,
Bizim Anadolu, Çakıl, Son Havadis gazetelerinde yayımlandı.
1979 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü bitirdikten sonra, mezun olduğu
bölümde aynı yıl doktora çalışmasını sürdürürken kısa bir süre öğretmenlik
yaptı. Bir süre, Kültür Bakanlığına bağlı olarak Türkiyat Enstitüsünde kurulan
Ansiklopedik Evliya Çelebi Seyahatnamesi Yayın Bürosu‘nda görev aldı. 1983‘te
Çukurova Üniversitesinde okutman olarak görev aldı.
1987‘de “Saltuknâme I (İnceleme-Metin)” başlıklı
tezi ile İstanbul Üniversitesinde Yeni Türk Dili Bilim Dalında doktorasını
tamamladı. 1989‘da Çukurova Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve
Edebiyatı Bölümüne yardımcı doçent olarak atandı. 1990’da Yeni Türk Dili
Bilim Dalı‘nda doçent oldu. 1995‘te Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu üyeliğine
seçildi. 1996 yılında da profesörlüğe yükseltildi. 2001 yılında Türk Dil Kurumu
başkanlığına atandı. Türk dili ile ilgili olarak yüz civarında makale ve
bildirisi Türk Dili başta olmak üzere çeşitli bilimsel dergilerde yayımlandı.
Akalın, bilgisayar terimlerinin
Türkçeleştirilmesi ve bilgisayarda Türkçenin yanlışsız kullanılması konusunda
önemli çalışmalar yürüttü. Bu çalışmalarının yanı sıra internette Türkçenin ve
Türkçe içeriğin yaygınlaşması için çalışmalar yaptı. Şubat 1997‘de internetteki
Türkoloji Dünyası ağ kümesini (web site), Kasım 1998‘de ise internette,
Türkoloji Haberleşme Grubunu kurdu. İnternette yayımlanan dünyanın ilk ve tek
sanal Türkoloji dergisi Sanal Türkoloji Araştırmaları Dergisi‘ni 1999‘da
yayımlamaya başladı.
1995‘te Adana‘da Türkoloji Araştırmaları yayın
dizisini başlattı. Bu dizide bu güne kadar Türkoloji ile ilgili on kitap
yayımlandı. Çukurova Üniversitesinde Türk dili, edebiyatı, tarihi üzerinde
araştırmalar yapmak üzere 1996‘da Türkoloji Araştırmaları Merkezini kurdu ve
ilk müdürü olarak beş yıl görev yaptı. Daimi genel sekreterliği Amerika‘da
bulunan Permanent International Altaistic Conference (PIAC) 2003 yılı dönem
başkanlığına seçilmiştir.
ESERLERİ:
ARAŞTIRMA-İNCELEME-YAYIMA HAZIRLAMA:
Ebü‘l-Hayr-ı Rumi, Saltuk-nâme I (1987), Ebü‘l-Hayr-ı Rumi, Saltuknâme
II (1988), Ebü‘l-Hayr-ı Rumi, Saltuknâme III (1990), Eski Anadolu
Türkçesi (3 bas., 1995).
GEZİ: Anayurttan Atayurda (1995).
SÖZLÜK: Şor Sözlüğü (N.N. Kurpeşko ile
birlikte, 1995), Teleüt Ağzı Sözlüğü (C. Turgunbayev ile birlikte,
çeviri, 2000).
