Aydın Engin

Gazeteci-yazar, Deneme Yazarı, Oyun Yazarı

Doğum
12 Şubat, 1941
Ölüm
24 Mart, 2022
Eğitim
Ödemiş Lisesi
Burç

Gazeteci, deneme ve oyun yazarı (D. 12 Şubat 1941, İzmir’in Ödemiş ilçesi – Ö. 24 Mart 2022, İstanbul). Ortaöğrenimini Ödemiş Lisesi’nde tamamladı (1957). Babası, terzi Sadık Engin, annesi Adalet Engin'dir. Gazeteci yazar Oya Baydar’ın babasıdır.

Ortaöğrenimini 1957'de Ödemiş Lisesi'nde tamamladıktan sonra bir süre İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde öğrenim gördü. Öğrencilik yıllarında Adalet Cimcoz, Tahir Alangu gibi kimi yazar ve çevirmenlerinin yazılarını daktiloya çekerek geçimini sağlamaya çalıştı. Hukuk öğrenimini bırakıp tiyatrocu oldu. Üniversiteye öğrenimi sırasında bir yandan da Gençlik Tiyatrosu'nda amatör tiyatroya başladı ve hukuk öğrenimini bırakıp tiyatroculuğu meslek olarak seçti.

Yedeksubay öğretmenliği sırasında ilk oyunu olan “Aykırı”'yı yazdı. Oyun, Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu'nda sahnelendi. Sanatçı, bu toplulukta dramaturg ve oyuncu olarak işe başladı. Aynı yıl, Yılmaz Güney'in özel senaristi olarak çalışmaya başladı. Yeşilçam için pek çok senaryo yazdı ancak imzasını koymadı.

1967'de Tuncel Kurtiz, Tuncer Necmioğlu, Umur Bugay ve Müjdat Gezen'le birlikte Halk Oyuncuları'nı kurdu. “Devri Süleyman” adlı oyunu yazdı ve yönetti. Oyun, büyük ilgi gördü.

1969'da tiyatroculuğu bırakarak gazeteciliğe başladı. Bu meslekte de habercilikten köşe yazarlığına çapraz bulmacadan röportaja, köşe yazısından yıldız falına kadar hemen bütün dallarda çalıştı. TİP’in kuruluş yıllarında Kadıköy İlçesi Gençlik Kollan başkanlığı yaptı (1963 - 1964). Haftalık Yeni Ortam dergisinde yazı işleri müdürlüğü yaptı. 12 Mart Darbesi sırasında tutuklandı. Salıverildikten sonra artık günlük bir gazeteye dönüşen Yeni Ortam'da yazı işleri müdürü oldu, aynı gazetede köşe yazıları yazdı. 12 Mart sonrasında kurulan ilk sosyalist parti olan Türkiye Sosyalist İşçi Partisi'nin kurucuları arasına katıldı. Partinin kurucularından Oya Baydar ile evlendi. Bu evlilikten bir oğlu dünyaya geldi.

1974 yılında eşi Oya Baydar ve Yusuf Bahadınlı ile “İlke” dergisini kurdu. 1976'da “Politika” gazetesinin genel yayın müdürü oldu. Bu gazetede “Tırmık” adlı köşesinde köşe yazıları yayımlamaya başladı; yazılarından dolayı hakkında birçok dava açıldı.

1980'de tutuklu olduğu sırada bir başka davadan ötürü yedi buçuk yıl hapse mahkûm oldu ancak bir yanlışlık sonucu tahliye edilince Haziran 1980'de yurtdışına gitti. 1980-92 yılları arasında Almanya’da siyasal göçmen olarak yaşadı. Orada çevirmenlik, fork lift sürücülüğü, hamburger işçiliği, taksi şoförlüğü yaptı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 12 yıl boyunca yurda dönemedi; yaşamını siyasi mülteci olarak Almanya'da sürdürdü. Bu arada sürmekte olan davaların sonuçlanması nedeniyle gıyabında ağır hapis cezalarına çarptırıldı.

 

Yanlışlıkla tahliye edilince...

 

1980'de tutuklu olduğu sırada bir yanlışlık sonucu tahliye edilince Haziran 1980'de yurt dışına gitti. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 12 yıl boyunca yurda dönmeyen Aydın Engin, yaşamını siyasi mülteci olarak Almanya'da sürdürdü. 12 Eylül darbesinde yaşadığı sürgün yıllarında Almanya’da taksicilik yaparak hayatını kazandı, o yılları “Ben Frankfurt’ta Şoförken” adlı kitabında yazdı.

 1991'de çıkan kısmi aftan yararlanarak Türkiye'ye döndü; kısa süre Sağmalcılar Cezaevi'nde hapis yattı. 1992-2002 arasında Cumhuriyet gazetesinde habercilik ve köşe yazarlığı yaptı. 2002'de Cumhuriyet'ten ayrıldı. Birgün gazetesinin kuruluşunda yönetici olarak görev aldı ve bir süre Tırmık köşesini yazdı. Daha sonra Agos'ta köşe yazıları yazmaya başladı. T24 İnternet gazetesinin kuruluşuna katıldı. Ağustos 2014'te yeniden Cumhuriyet gazetesine döndü. Halen Cumhuriyet Gazetesinin yayın yönetmeni olarak çalışıyor. Sahneye konulan Aykırı ve Devr-i Süleyman adında iki de oyunu vardır.

1 Kasım 2016'da Cumhuriyet gazetesi yöneticileri ve yazarlarına yönelik "FETÖ ve PKK terör örgütlerine üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek" iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında gözaltına alınan Engin, yurt dışına çıkış yasağı konularak adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

 

Vefatı:

 

Gazeteci Aydın Engin, 81 yaşındayken 24 Mart 2022 günü İstanbul’da hayatını kaybetti. Engin’in cenazesi 25 Mart 2022 Cuma günü saat 13.00’te İstanbul’daki Çengelköy Mezarlığı’nda toprağa verildi. Gazeteci Engin’e pandemi nedeniyle cenaze töreni yapılamadı.

Safra kesesinden ameliyat edilmek üzere 8 Mart 2022 tarihinde hastaneye yatırılan Aydın Engin, ameliyat sonrasında gelişen komplikasyon nedeniyle yoğun bakım servisinde tutuluyordu.

Ekim Engin, babası Aydın Engin'in Facebook hesabından yaptığı paylaşımda, şu bilgileri vermişti:

"Aydın Engin'in sağlık durumuna hakkında:

8 Mart günü rutin bir safra kesesi ameliyatı geçirdi.

10 Mart günü, ameliyat sonrasında oluşan komplikasyonlar sonucunda doktorları entübe edip yoğun bakım ünitesinde yapay komaya aldılar.

15 Mart günü, yapay komadan uyandırıldı ve tüpsüz nefes almaya başladı. Ağır bir akciğer enfeksiyonu dışında stabil ve iyileşme yoluna girdi.

20 Mart günü akciğer enfeksiyonu ile daha iyi müdahale etmek için tekrar entübe edildi.

Şu anda hâlâ yoğun bakımda, stabil durumda ama hayati tehlikeyi atlatmış durumda değil"

 

ESERLERİ:

 

Deneme-Söyleşi:

 

Ben Frankfurt’ta Şoförken Kendimle Röportajlar (1991),

Solda Arayışlar (1996)

Tango’dan Taliban’a Gezi Yazıları (2001),

Tırmık’a Tırmık (2002).

Bir Koltukta Kaç Karpuz (2003)

Kitabın Adı Budur (2006)

Heykel Oburu Mehmet Aksoy Kitabı (Söyleşi, 2009),

 

Tiyatro Oyunları:

 

Aykırı (1964)

Devr-i Süleyman (1968)

 

KAYNAKÇA: Anadolu Yayıncılık / Yurt Ansiklopedisi (6. cilt, 1974), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (6. bas. 1999), Aydın Engin / Tırmık’a Tırmık (2002), İhsan Işık / TEKAA (2009), Aydın Engin geldi Mustafa Balbay gitti! (gazeteciler.com, 3.8.2014), Aydın Engin kimdir? (t24.com.tr, 4 Kasım 2016), Cumhuriyet Gazetesi yönetici ve yazarlarına yönelik soruşturma (haberturk.com, 6 Kasım 2016), Aydın Engin ve Hikmet Çetinkaya serbest bırakıldı (NTV, 6 Kasım 2016), Yaşamını yitiren gazeteci Aydın Engin'in cenaze programı belli oldu (birgun.net, 24.03.2022), Gazeteci Aydın Engin 81 yaşında hayatını kaybetti (bbc.com, 24.03.2022), Gazeteci Aydın Engin hayatını kaybetti (hurriyet.com.tr, 24.03.2022), Gazeteci Aydın Engin hayatını kaybetti (cumhuriyet.com.tr, 24.03.2022).

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör