Ekonomist, hariciyeci, siyaset ve devlet adamı, diplomat, milletvekili, bakan (D. Bosna / Graveska Köyü, 1884 - Ö. 29 Nisan 1947). Soyadı kanunu ardından "Apaydın" soyadını aldığından, kaynaklarda Zekî Bey diye de geçmektedir. Hacı Salih Bey ile Şefika Hanımın oğludur.
Mekteb-i Mülkiye’yi (Siyasal
Bilgiler Okulu) bitirerek iktisat ve yönetici diploması aldı. Fransızca ve
Rusça bilirdi. İzmir Vilâyeti Maiyet Memuru olarak çalışmaya başladı. Aydın
Mektebi İdadisi (Lisesi) Müdürlüğü, Karacasu Kaymakam Vekilliği; Volçetrin, Planga,
Uşak, Eskişehir ve Beykoz Kaymakamlıkları; İçel, Mersin, Kayseri ve Eskişehir
Mutasarrıflıkları, I. Dönem Adana Milletvekilliği yaptı. II. Dönem Aydın
Milletvekili iken Londra Elçiliğine atanması nedeniyle 18 Ekim 1924 tarihinde
istifa etti.
III. Dönemde Diyarbekir (Diyarbakır)
Milletvekilli (2 eylül 1927- 4 Mayıs
1931) seçildi. 26 Aralık 1930’da
atandığı Müdafaayı Milliye Vekilliğini (Milli Savunma Bakanlığı) 4 Mayıs
1931'de İsmet Paşa'nın kurduğu yeni hükümette de korudu.
Değişik tarihlerde Eskişehir
İstiklâl Mahkemesi üyeliği, Londra Konferansı’nda TBMM Hükümeti Murahhassı,
Suriye ile Gümrük Muâhedesi (antlaşması) akdine memur Murahhasa Heyeti Başkanlığı,
1. ve 2. Lozan Konferansları Murahhasa Heyeti Müşavirliği (Danışmanlığı), II.
Dönem Hariciye Encümeni Başkanı, 2. Hükümet’te Ziraat Bakanı (1924), 6. Hükümet
Nâfıa (Bayındırlık, 1930),, Milli Müdafaa Bakanı (1930-1935 )ayrıca Moskova
Büyükelçiliği görevlerinde bulundu. Bu görevinden Türkiye’ye döndükten sonra
emekliye ayrıldı.
Kırmızı-Yeşil Şeritli İstiklâl
Madalyası sahibi, evli, 5 çocuk babasıydı.
1906’da “İdari Teşkilat Ve
Islahat Hakkında Tenkidat ve Mütalaat” adlı bir kitabı yayımlanmıştır.
KAYNAK: Prof. Dr. İhsan Güneş / Türk Parlamento Tarihi (TBMM - V. Dönem 1935-1939
II. Cilt, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları), Hakkı Devrim /
Türkiye Ansiklopedisi 4 (1974), Anadolu Yayıncılık / Yurt Ansiklopedisi (1.
Cilt, 1974), Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 10 (İletişim Yayınları,
1983), Apaydın, Zekai (Milliyet Gazetesi/Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi
2. Cilt, 1986), İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013).
