Halk ozanı,
besteci, ses sanatçısı (D. 1906, Zara / Sivas - Ö. 15 Ocak 1964, Zara / Sivas).
Asıl adı Halil Çataltepe’dir. Ancak zamanın kaymakamının ısrarı üzerine
soyadını Söyler olarak değiştirdi.
Çelimsizliği nedeni ile İnce Halil olarak da bilinir. Önce annesini
sonra da babasını kaybetti. Bu sebeple on dört yaşında iken Sivas Yetiştirme
Yurduna yerleştirildi. Burada bağlama çalmayı öğrendi. Müzik bilgisini Sivaslı
Hafız Halid, Feryadi Hakkı ve Divriğili Nuri Üstünses’ten aldı. Ustalık
zamanında ise dönemin diğer ünlü isimleri Malatyalı Fahri, Erzincanlı Şerif ve
Diyarbakırlı Celal Güzelses ile meşk etti. İçkiye düşkünlüğü nedeniyle gördüğü
tedavilerden yarar görmedi. Eğlence dünyası Diyarbakırlı Celal ve Erzincanlı
Şeref’le birlikte anılır. Zehra Bilir, Muzaffer Akgün, Nurettin Dadaloğlu gibi
halk müziği sanatçılarıyla yurt turnelerine çıktı. Giderek içkiye düşkünlüğü
arttığından evini, ailesini, çocuklarını aramaz oldu. Yedi yıl memleketine
uğramadı. Sağlığı iyice bozulan Halil, yalnızlığa dayanamayarak memleketine
döndü ve Zara’da öldü.
Odeon plaklarına okuduğu ilk eser, Celal Güzelses’in “Kara Gözler” adlı hoyratıdır.
Eserleri Neriman Altındağ, Nermin Yapar, Zehra Bilir gibi sanatçılar tarafından
radyolarda okundu. Zaralı Halil’in, TRT repertuarında Muzaffer Sarısözen
tarafından derlenmiş ve notaya alınmış sekiz türküsü vardır. Bunların dışında
birçok türküsü de başka adlarla değişik yörelere mal edildi. Şiirleri 1994’te
Alparslan Ayral tarafından Zaralı Halil adlı bir kitapta toplandı.
KAYNAK: Alparslan Ayral / Zaralı Halil (1994), Alim
Yıldız / Sivaslı Şairler Antolojisi (2003), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).