Fransız filozof, deneme yazarı (D. Mortagne-au-Perche,
Fransa, 3 Mart 1868 1868 - Ö. Le Vésinet, Fransa, 2 Haziran 1951). Tam adı
Emile Auguste Chartier Alain'dir. Kaynaklarda kısa olarak Emile Chartier diye
geçer.
Felsefe öğrenimi
gördükten sonra, aralarında Rouen'in de bulunduğu birçok kentte lise
öğretmenliği yaptı. Rouen'de iken politika ile ilgilenmeye başladı. Depeche
gazetesinde günlük yazılar yazmaya başladı. Bunlar politik içerikli yazılardı.
Alain, ayrıca Hristiyanlığa eleştiriler de yöneltti. 1908'den sonra
denemelerini, ileride klasikler arasında sayılacak kitaplarda toplayarak
yayınladı. Paris'teki Henri Quatre Lisesinde felsefe öğretmenliğine atanan
Alain, bir sonraki kuşaktan birçok felsefeci yetiştirdi. 1. Dünya Savaşı'nın
patlak vereceğini önceden haber vererek bu savaşa karşı çıktı. Ama savaş
çıkınca topçu olarak orduya yazıldı. Rütbe almayı reddetti ve bütün savaşı er
olarak kıtada geçirdi.
Cephede veya
batarya telsizcilerinin sığınaklarında Mars, ou la guerre jugée (1921, Mars ya
da Savaş Yargılanıyor), Quatre-vingt-un chapitres sur l'esprit et les passions
(1917, Zeka ve Tutkular Üzerine Seksen Bir Makale) ve Systeme des beaux-arts
(1920, Güzel Sanatlar Sistemi) adlı eserlerini yazdı. Daha sonra Henri Quatre
Lisesi'ndeki görevine geri döndü. Bu dönemde yazdığı önemli yapıtları
şunlardır:
Les Idées et les
âges (1927, Düşünceler ve Çağlar), Enretiens au bord de la mer (1931, Deniz
Kenarında Söyleşiler), Idées (1932, Düşünceler), Les Dieux (1936, Tannlar),
Histoire de mem pensées (1936, Düşüncelerimin Öyküsü), Les aventures de coeur
(1945, Kalbin Serüvenleri).
Yaşı ve
hastalığı onu öğretmenlikten alıkoyunca Paris yakınlarında öğrencilerinin kendisini
ziyaret edebileceği küçük bir eve yerleşti. 1951'de ilk kez verilen Büyük
Ulusal Edebiyat Ödülü ile ödüllendirildi. Kabul ettiği tek onur da bu oldu.
İletiler Konuşmayı
andıran kısa sohbet tarzındaki kısa
denemelerinde basit konulardan hareket ederek derin düşüncelere ulaştığı kabul
edilir. Kendisine dünya çapında ün kazandıran estetik alanındaki eserlerinin
yanı sıra edebiyat tarihine de ilgi duyarak Stendhal ve Balzac hakkında iki
araştırma kaleme alınmıştır. Hıristiyanlığı eleştiren yazılar da yazmış olan
Alain, hümanizmin kurucusu olarak tanınmıştır.
Alain'in eserleri
dilimize Yaşar Nabi Nayır, Asım Bezirci, Ayda Yörükân Fehmi Baldaş tarafından
kazandırıldı.
Türkçeye Çevrilen Başlıca Eserleri:
Edebiyat Üzerine Söyleşiler (Çev. Asım Bezirci, 1961, 1981),
Mutluluk Güncesi (2005), Mutlu Olmak Sanatı (2005), Politika (2019), Eğitim Üstüne Düşünceler, Çağlar ve
Düşünceler, Minerva veya Bilgelik.
KAYNAKLAR: Aziz Çalışlar & Türk ve Dünya Ünlüleri
Ansiklopedisi (4 cilt1988), Yeni Hayat Ansiklopedisi (6 cilt, 1982), Gelişim
Hachette Ansiklopedisi (12 cilt, 1983), Muammer Yüzbaşıoğlu / Türk ve Batı
Edebiyatında Şairler Yazarlar (1984), Yeni Türk Ansiklopedisi (12 cilt, 1985), Ana
Britanica Ansiklopedisi / (16 Cilt, 1986-1989), Alain Kitapları (1000kitap.com,
nadirkitap.com, kitapyurdu.com, kidega.com, 07.09.2022).