Ömer Muhtar

İslam Şehidi, Milli Mücadele Kahramanı

Doğum
20 Ağustos, 1858
Ölüm
16 Eylül, 1931
Eğitim
Medrese
Burç
Diğer İsimler
Çöl Aslanı

Libyalı İslam mücahidi ve şehidi, İtalyan işgal ordusuna direnişin kahraman lideri (D. 20 Ağustos 1858, Cebel-i Ahdar bölgesi / Butnan / Libya – Ö.  16 Eylül 1931, Suluk / Libya). Lakabı Çöl Aslanı. Baba adı Muhtar bin Ömer. Anne adı Ayşe binti Muharib, Oğlunun adı Muhammed Ömer El Muhtar. Kardeşi: Muhammed Muhtar.

Ömer Muhtar, Butnan’da doğdu. Libya’daki en büyük Arap kabileleri arasında sayılan Menife’ye mensup Gays ailesindendir. İlk eğitimini babasından aldı. Ardından tahsil için kardeşi Muhammed ile birlikte Senûsîler’in Zenzûr Zâviyesi şeyhi Seyyid Hüseyin el-Garyânî eş-Şemsî’nin yanına gönderildi; babasının ölümü üzerine de onun himayesine girdi. Zenzûr’da zâviyedeki eğitiminden sonra, Senûsiyye’nin kurucusu Muhammed b. Ali es-Senûsî’nin 1859’da vefatından kısa bir süre önce yerleşip merkez zâviyesini faaliyete geçirdiği Cağbûb kasabasına gitti. Burada hareketin ikinci önderi Mehdî Muhammed b. Muhammed es-Senûsî’nin yanında öğrenimini tamamladı. Sekiz yıl kaldığı bu zâviyede İslâmî eğitimi Şeyh ez-Zirvâlî el-Mağribî el-Cevvânî’den, dinî ilimleri ise Fâlih b. Muhammed ez-Zâhirî’den aldı.

Eğitiminde başarı gösteren ve hareketin önde gelen isimlerinin dikkatini çeken Muhtar, 1899 yılında Çad'da Fransızların sömürge ve misyonerlik çalışmalarına karşı silahlı mücadele verdi.

Savaşlardaki başarılarıyla "Çöl Aslanı" lakabını alan Muhtar, ilerlemiş yaşına rağmen 1911'de Libya'yı işgale başlayan İtalya'ya karşı 20 yıllık mücadelesi boyunca birçok işgal valisini mağlubiyetlerle ülkesine geri gönderdi. İtalyan güçleri tarafından Slunta savaş esirleri kampında çıkarıldığı sözde mahkemede idama mahkum edilen Muhtar, 16 Eylül 1931'de idam cezası uygulanarak şehit edildi.

Fransız işgal güçlerine karşı büyük kahramanlıklar gösteren büyük İslam Mücahidi, 'Çöl Aslanı” Ömer Muhtar, İslam Ümmetinin örnek şahsiyetlerindendir ve her yıl İslam dünyasında rahmetle anılmaktadır.

 

Emperyalizme Direnişin Sembolü Oldu

 

Büyük İslam mücahidi Ömer Muhtar, Libya'da işgalci İtalyan güçleri karşısında sergilediği efsanevi direnişle dünya çapında bir sembole dönüştü.

İtalya, 1911'de Libya'nın işgalini başlatarak, Trablus ve Bingazi'ye saldırdı. İtalyan kuvvetleri bölgedeki Osmanlı güçlerinden teslim olmalarını talep etti ancak Osmanlı birlikleri bunu reddederek Libya yerel savunma birlikleriyle, iç kesimlere çekilip, İtalyanlara karşı mücadele etti.

Osmanlı birlikleri, Balkan Savaşı'nın patlak vermesiyle Anadolu'ya geri dönerken, İtalyanlar Trablusgarp vilayetine bağlı, Trablus, Fizan ve Sirenayka bölgelerini ele geçirdi.

Mesleği Kur'an-ı Kerim ve İslami ilimler öğretmenliği olan Ömer Muhtar, coğrafyayı yakından tanıması ve stratejik savaş taktikleriyle İtalyanları büyük hezimete uğrattı. Savaşlardaki başarılarıyla "Çöl Aslanı" lakabını alan Muhtar, ilerlemiş yaşına rağmen İtalya'ya karşı 22 yıllık mücadelesi boyunca birçok işgal valisini mağlubiyetle ülkesine gönderdi.

İtalya'da yönetim değişikliğinin ardından başa geçen faşist Lider Benito Mussolini, 1930 yılında bölgeye İtalyan valisi olarak General Radolfo Graziani'yi atadı.

Graziani'nin yönetimindeki İtalyan güçlerinin ulusal direnişçilere karşı askeri girişimlerinin başarısız olmasının ardından, 1931 yılında Mussolini'nin de onayıyla İtalya bölgede kanlı yeni bir taktiğe girişti.

Cebel Ahdar bölgesindeki yaklaşık 100 bin kişilik sivil yerel halk, sahil şeridindeki toplama kamplarına getirildi ve Mısır sınırı da kapatılarak, Libya direnişçilerinin destek hattı kesildi.

Muhtar'ın liderlik ettiği Senusi birlikleri mücadelesine devam etti ancak yerel halktan İtalyanlarla iş birliği yapanlar ve İtalya hava kuvvetlerinin saldırılarıyla, Muhtar, 11 Eylül 1931'de Slunta bölgesinde pusuya düşürüldü, yaralandı ve yakalandı.

 

Şehadeti:

 

Libya'da işgalci İtalyan güçleri karşısında sergilediği direnişle dünya çapında bir sembole dönüşen cihadın önderi Ömer Muhtar, 11 Eylül 1931 tarihinde silah arkadaşlarıyla beraber sahâbeden Seyyid Râfi‘in kabrini ziyarete gittiklerinde İtalyan çemberi içinde kaldı. Ömer Muhtâr burada İtalyanlar’a esir düştü, yapılan mahkemede zalimce yargılandı ve idama mahkûm edildi (15 Eylül 1931). Ertesi gün de Sulûk kampında tutulan 20.000 civarındaki halkın önünde asılarak idam edildi. Afrika’daki Avrupa sömürgeciliğinin karşısında en önemli direniş hareketlerinden birini ortaya koyan Ömer Muhtar, Berka halkının Senûsiyye içinde kendi rızalarını kazananlara verdiği “Seyyid” unvanı ile ve “Şeyhü’ş-Şühedâ” olarak anıldı. Hayatı ve faaliyetleri pek çok araştırmaya konu oldu.

Muhtar'ın mücadele ettiği İtalyan Komutan Graziani de Ömer Muhtar ile tanışmasının ardından şunları söylemişti:

“Orta boylarda, iri yapılı, saçı, sakalı ve bıyıkları beyaz, Ömer, atik ve canlı bir zekaya sahipti, dini konularda bilgili, enerji dolu ve çetin bir karaktere sahipti. Özverili ve tavizsizdi. Senusi Hareketi'nin en önde gelen liderleri arasında yer almasına rağmen mütedeyyin ve fakir kalmıştı.”

 

Çöl Aslanı Beyaz Perdede

 

İtalyanlara karşı sergilediği direnişle Libya'da ulusal kahraman haline gelen Ömer Muhtar'ın mücadelesi Hollywood'un da dikkatini çekti. İslamiyet'in doğuşu konulu "Çağrı" filmiyle tanınan Suriyeli yönetmen Mustafa Akkad, "Çöl Aslanı" (1981) filminde Ömer Muhtar'ın İtalyanlara karşı sergilediği mücadeleyi izleyicilerle buluşturdu.

Dönemin Libya lideri Muammer el-Kaddafi'nin de finanse ettiği filmde Ömer Muhtar'ı, Oscar ödüllü oyuncu Anthony Quinn canlandırmıştı. Filmde Muhtar'a atfedilen "Bizler teslim olmak nedir bilmeyen bir milletiz, ya kazanırız ya da ölürüz." sözleri Arap Baharı isimli süreçte Libyalıların da pankartlarına taşınmıştı.

Dönemin Libya lideri Muammer el-Kaddafi'nin de finanse ettiği filmde Ömer Muhtar'ı, Oscar ödüllü oyuncu Anthony Quinn canlandırmıştı.

 

HAKKINDA: Ömer Muhtar kimdir? Çöl Aslanı Ömer Muhtar (yenisafak.com, 16 Eylül 2018), Ömer Muhtar'ın Hayatı (YouTube • Dost TV, 7 Mayıs 2015), İslami direnişin sembolü: Ömer Muhtar (yeniakit.com.tr, 17 Eylül 2019), Ömer Muhtar kimdir? (YouTube • Haber 7, 20 Ekim 2020), "Çöl Aslanı" Ömer Muhtar (aa.com.tr, 15 Eyl 2021), "Çöl Aslanı"nın idamının üzerinden 90 yıl geçti (trthaber.com,  16 Eylül 2021), Ömer Muhtar Kimdir?  (haberler.com, 10.05.2022).

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör