Çerkes asıllı Suriyeli İslam mütefekkiri, araştırmacı yazar, eğitimci (D. 31 Ocak 1931, Bi'ru'l Acem köyü / Suriye – Ö. 31 Ocak 2022, İstanbul). Kafkas göçmeni, Çerkes asılı bir ailedendir. Said'in ailesi, Rus-Kafkas Savaşı'nın 1864'te sona ermesinin ardından zorla yurtlarından edilince, Suriye'de Golan Tepesi'nin eteğindeki Bi'ru'l Acem köyüne yerleşti. 31 Ocak 1931 tarihinde burada doğan Cevdet Said, 1958 yılında El-Ezher Üniversitesinde okumak için Mısır'a gitti. Üniversitenin Arap Dili ve Edebiyatı bölümünü bitiren Said, Eğitim Fakültesinde ihtisas yaptı. Suudi Arabistan ve Suriye'de öğretmenlik de yapan Said, daha sonra Suriye'deki köyüne döndü.
Cezayirli
düşünür Malik bin Nabi'nin en büyük talebelerinden olan Cevdet Said’in ilk
kitabı "Adem'in İlk Oğlunun Mezhebi: İslami Harekette Şiddet
Sorunu"nu Arapça olarak 1966 yılında yayımladı. Daha sonra yine Arapça
olarak "Kendilerini Değiştirmedikçe", "Eylem: Kudret ve
İrade", "Cömert Rabbinin Adıyla Oku", "Adem’in Oğlu Gibi Ol"
kitaplarını kaleme alan Said'in bazı mektupları, uzun makaleleri ve ders
notları da sonradan kitaba dönüştürülerek basıldı.
Almanya,
Belçika, Mısır, Katar, Fas, İtalya, İran, Fransa ve Rusya gibi birçok ülkede
konferanslar veren Said, Suriye'deki iç savaşın köylerine ulaşmasının ardından
2012 yılının sonunda ailesiyle İstanbul'a göç etti ve Türk vatandaşlığı aldı.
El
Ezher'de kürsüsü olan, tüm dünyada konferanslar veren ve birçok kitabı bulunan
bir alimdir. 1931 yılında Suriye'nin Golan bölgesindeki Bi'ri Acem Köyü'nde
doğan Said, Adigelerin Abzeh kabilesinin Tsey sülalesine mensup bir aileden
geliyor. Said, Ezher Üniversitesi'nin orta bölümünü okudu, aynı üniversitenin
Arap Dili ve Edebiyatı Fakültesi'nden mezun oldu. 1950'li yılların sonlarından
itibaren başlattığı yazma, araştırma inceleme ve konferans verme faaliyetlerini
sürdüren Said, düşüncelerinde özellikle İslâm'â şuurun yeniden tashîh edilmesi
ve şiddetin reddi, diyalog, anlaşma, uzmanlaşma, birlikte yaşam gibi konular
üzerinde yoğunlaştı.
Cevdet
Said, çağdaş Arap ve İslâm âleminin yaşadığı düşünsel sorunlar üzerinde çalıştı
ve İslam dünyasının felsefi ve kültürel değerlerini yeniden dirilterek öze
dönmesini amaçladı. Çağdaş düşünce özgürlüğünün de en başta gelen savunucuları
arasında yer alan Sait'in düşünceleri ve kitapları gerek dünyada gerek Türkiye'de
büyük yankılar uyandırdı. Türkiye'de daha çok "Bireysel ve Toplumsal
Değişimin Yasaları" isimli kitabıyla bilinen Suriyeli düşünür Cevdet Said,
şiddet karşıtlığı ve Kur'an ayetlerine getirdiği farklı yorumlarla dikkat çeken
bir isim olarak biliniyor.
Vefatı:
20.
ve 21. Yüzyılın en önemli İslam düşünürlerinden olan Cevdet Said, 30 Ocak 2022
günü 91 yaşında iken İstanbul Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma
Hastanesinde vefat etti. Cevdet Said'in cenazesi 1 Şubat 2022 günü Üsküdar'da
bulunan Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii'ne getirildi. Cenaze
törenine Said'in yakınlarının yanı sıra Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet
Davutoğlu, İstanbul Valisi Ali Yerlikaya ile Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi
Türkmen ve çok sayıda Çerkes asıllı Türk vatandaşı katıldı.
Yalova
Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fethi Güngör,
cenaze namazı öncesi Said'in hayatını ve Suriye'deki mücadelesini anlatan
konuşma yaptı. Said'in cenazesi öğle vakti kılınan cenaze namazının ardından
Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi. Said'in oğlu Beşir Said ve kızı Kevser
Said avluda taziyeleri kabul etti.
Dünya
Müslüman Alimler Birliği Genel Sekreter Ali Muhyiddin el-Karadaği, Said’in
vefatı sonrası taziye mesajı yayınladı. Sosyal medya hesabından açıklama yapan
Karadaği “Cevdet Said hoca sabaha yakın dünyamızdan ayrıldı. Cezayirli düşünür Malik bin Nabi'nin en büyük
talebelerindendi. O sivil direnişin kurucularındandı. Zulme karşı çıkmakta
ısrarcı olmak onun ilkelerinden birisiydi. Allah ikisine de rahmet etsin. Günahlarını
bağışlasın, mekanı cennet olsun.” ifadelerini kullandı.
Kitapları:
Adem'in
İlk Oğlunun Mezhebi: İslami Harekette Şiddet Sorunu (1966),
Ademoğlunun
İlk Mezhebi (2000),
Güç
İrade ve Eylem (2000),
Değişim
Rüzgarları (2003),
Din
ve Hukuk (2004),
Makaleler
(2006),
Ademin
Oğlu Habil Gibi Ol (2015),
Oku
Kerem Sahibi Rabbinin Adıyla (2015),
İslam'dan
Neden Korkuyorlar (İki Dil Bir Kitap - Arapça-Türkçe, 2016),
Dirilişin
Şartları (2016),
Bir
Çıkış Yolu (2016),
Bireysel
ve Toplumsal Değişmenin Yasaları (Arapça, 2016),
Düşüncede
Yenilenme (2016),
Şiddet
Erdemi Öldürür (2019),
Bireysel
ve Toplumsal Değişmenin Yasaları (Türkçe, 2020),
İslam
Dünyasının Krizleri (2021).
KAYNAK:
Çerkes asıllı mütefekkir Cevdet Said, tedavi gördüğü hastanede 91 yaşında
hayatını kaybetti (AA – aa.com.tr, 30.01.2022), Cevdet Said kimdir? (yeniakit.com.tr,
31.01.2022), Mütefekkir Cevdet Said hayatını kaybetti (yenisafak.com, 31.01.2022),
Mütefekkir Cevdet Said vefat etti (ahaber.com.tr, 31.01.2022), Çerkes asıllı
ilim adamı Cevdet Said kimdir. (mardinlife.com, 31.01.2022), Mütefekkir Cevdet
Said vefat etti (haber7.com, 31.01.2022), Suriyeli Alim Cevdet Said vefat etti (yeniasya.com.tr,
31.01.2022), Cevdet Said'e veda - Mütefekkir Cevdet Said son yolculuğuna
uğurlandı (yenisafak.com, 01.02.2022), Çerkes asıllı mütefekkir Cevdet Said
toprağa verildi (gaste24.com, 01.02.2022),
Mütefekkir Cevdet Said Son Yolculuğuna Uğurlandı (haberler.com,
01.02.2022), Mütefekkir Cevdet Said son yolculuğuna uğurlandı (dha.com.tr,
01.02.2022), Cevdet Said kitapları (nadirkitap.com, bkmkitap.com, kidega.com, kitapyurdu.com,
11.02.2022).
