Gazeteci-yazar (D. 1938, İzmir – Ö. 10
Eylül 2018, New York / ABD). İzmir Özel Türk Koleji (1955) mezunu. İstanbul
Üniversitesi Hukuk Fakültesindeki öğrenimini tamamladı.
Basın
tarihinde birçok yeniliği gerçekleştiren ve Türkiye’de ilk kez Milliyet
gazetesinde bağımsız ekonomi sayfası hazırlayan gazeteci Ali Gevgilili, gazetecilik
mesleğine 1954 yılında Ege Ekspres’te başladı. İstanbul’a gelerek Yeni İstanbul (1955), Vatan (1956-62), gazetelerinde
gazetecilik yaptıktan sonra 1963’te Milliyet gazetesine girdi, Türkiye’nin ilk
ekonomi sayfasının editörü ve köşe yazarı oldu. Burada 1980 yılına kadar “Günlük”
başlıklı köşesinde politikadan, kültüre, eğitimden sanata kadar birçok alanda
yazılar kaleme aldı. Abdi İpekçi’den sonra bir süre başyazarlık yaptı. Bir
dönem İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde öğretim üyeliğinde bulundu.
Siyasal yazılarından başka sinema eleştirmenliğiyle tanındı. Yedinci Sanat,
Yeni Dergi, Milliyet Sanat Dergisi başta olmak üzere birçok dergide sinema
yazıları yayımlandı.
2001 yılından itibaren eşi Emel
Gevgilili ve çocuklarıyla beraber New York’ta yaşamaya başladı. 20 Ekim 2010’da
eşi vefat etti.
Basın
Şeref Kartı sahibi Ali Gevgilili, 10
Eylül 2018 günü ABD’nin New York kentinde hayatını kaybetti. Cenazesi İstanbul’a
getirilerek 16 Eylül2018 günü Bebek Camiinde kılınan öğlen vakti kılınan namazın
ardından Cenneti Burgaz Adası’nda toprağa verildi.
Türkiye
Gazeteciler Cemiyeti (TGC), Gevgilili’nin vefatının ardından bir mesaj
yayımladı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Turgay Olcayto da Gevgilili
Milliyet’te çalışırken kendisinin TRT’de olduğunu ve yazılarını severek
okuduğunu kaydederek “Özellikle de 80 sonlarına doğru çıkardığı ‘Çağımızı
Sorgulayan Sinema’ isimli kitabı bugün de benim başucumdan ayırmadığım kitapların
içindedir” dedi.
Milliyet gazetesinde ekonomik konularda
yazılar yazdı. Aynı gazetede düşünce, siyaset ve sanat insanlarının katılımıyla
oluşturduğu “Düşünenlerin Forumu” tartışma-söyleşi köşesini yönetti. Sinema
eleştirileri ve çeşitli konulardaki inceleme yazıları ayrıca Vatan, Tarık
Dursun K. ile çıkardığı Yedinci Sanat, Yeni Sinema (1960-62) ve Yeni Dergi’de
yayımlandı.
ESERLERİ:
Atatürkçü Dış
Politika NATO ve Türkiye (1968, Ali Halil adıyla), Türkiye’de Kapitalizmin Gelişmesi ve Sosyal Sınıflar (1973), Türkiye’de 1971 Rejimi / Tarım Toplumundan
Sanayi Toplumuna Geçiş Aşaması (1973), Yükseliş ve Düşüş (Türkiye Tarihi, 1981), Türkiye’de Yenileşme Düşüncesi, Basın
ve Atatürk (1983), Sivil Toplum, Basın ve Atatürk, Çağını Sorgulayan
Sinema, Türkiye’de Kapitalizmin Gelişmesi ve Sosyal Sınıflar.
KAYNAKÇA: Şükran Kurdakul / Şairler ve
Yazarlar Sözlüğü (6. bas. 1999), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009), Ali Gevgilili’nin acı
kaybı (Milliyet.com.tr, 20.10.2011), Ali Gevgilili hayatını kaybetti (hürriyet.com.tr,
11.09.2018).
