Vedat Tek

Mimar

Doğum
Ölüm
Eğitim
Ecole Cenrale

Mimar (D. 1873, İstanbul – Ö. 1942, İstanbul). Osmanlı vezirlerinden Bağdat valisi Giritli Sinan Paşa ile besteci ve şair Leyla Hanım'ın oğlu’dur. Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi)'nin ikinci sınıfından ayrılarak Paris'e gitti (1888). Burada Ecole Cenrale'den matematik lisansı almasının ardından Acadé­mie Julian'da resim, Ecde Cpntrale'de mühendislik öğrenimi gördü. Ecde National des Beaux-Arts'ın sınavlarını kazanarak mi­marlık okudu. Fransa Devlet başkanının özel izniyle Fransız olmayanların kabul edilmediği Roma ödülü (Prix Rome) bur­su yarışmasına, katıldı ve yarışmadaki çalışma­sıyla Légion d'honneur nişanıyla ödüllen­dirildi. İstanbul’a dönmesinin ardından Şehrema­neti mimarlığına atandı (1899). Cemil Topuzlu Paşa'nın şehreminliği sırasında Heyet -i Fenniye reisi oldu. 1905'te Posta telgraf nezareti mimarlığına getirildi; İkinci meşru­tiyetten sonra (1908), Sultan V. Mehmet (Reşat)’in isteğiyle başmimarlığa atandı. Birinci Dün­ya savaşı sırasında Enver Paşa'nın emriyle Harbiye nezareti başmimarı oldu. Cumhuriyet'in ilanından sonra Ankara'da görev al­dı. Gazi köşkü (1924), II. Türkiye Büyük Millet Meclisi (1924), Ankara Palas'ın ilk projesi gibi dönemin önemli yapılarının tasarımını gerçekleştirdi. 1925’te İstanbul’a giderek çalışmalarını orada sürdürdü.

Kemalettin Bey'le birlikte Birinci ulusal mimarlık akımının önde gelen temsilcilerinden biri olan Tek, bu akı­mın biçimsel ve kuramsal temelini oluşturdu. Klasik Osmanlı mimarlığının kubbe kemer gibi öğeleriyle bezemelerini kullan­dığı yapılarının ilk örnekleri, İstanbul'daki Defter-i Hakani (Tapu ve Kadastro Müdür­lüğü, 1908) ve Sirkeci'deki Büyük Postane'dir (1909). Uygulamalarının yanı sıra Sa­nayii Nefise Mektebi Âlisi (Güzel Sanat­lar Akademisi)'nde ve Mühendis Mektebi Âlisi (İstanbul Teknik Üniversitesi)'n­de ders verdi. Zaman zaman güncel mimarlık ve kent tasarımı konularında yazılar yazdı. Adı 2007 yılında Kastamonu’da açılan kültür merkezine verildi.

BAŞLICA ESERLERİ:

Mahmud Paşa Köşkü (Modaİstanbul, 1896), Zihni Paşa Camii (Erenköy / İstanbul, 1901), İzmit Saat Kulesi (İzmit, 1901-02), Kastamonu Hükûmet Konağı (Kastamonu, 1902), Posta ve Telgraf Nezareti Fabrikası (Sirkeci / İstanbul, 1907), Vedat Tek Evi (Nişantaşı / İstanbul, 1913), Moda Vapur İskelesi (Moda / Kadıköy / İstanbul 1915), Haydarpaşa Vapur İskelesi (Haydarpaşa / Kadıköy / İstanbul, 1915), Tayyare Şehitleri Anıtı (Fatih / İstanbul, 1916), Belediye Binası (Fatih / İstanbul, 1916), Tarsus Belediye Tiyatrosu ve Gazinosu (Tarsus, 1929), Tahir Han (Galata / İstanbul, 1935).

HAKKINDA: Ahmet Refik / Türk Mimarları (1936), Suut Kemal Yetin / Türk Mimarisi (1970),

Türkiye Ansiklopedisi (c. 4, s. 1316, 1974), Metin Sözen / Türk Mimarlığı’nın Tarihsel Gelişimi (1980) - Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarlığı (1984), Büyük Larousse (c. 18,s. 11351, 1986), AnaBritannica (c. 20, s. 484-485, 1987), Tarık Sipahi / Mimar Vedat Tek (Hürriyet gazetesi, 16 Eylül 1999), M. Kadri Atabaş / Türk Mimarları (2000).

 

Vedat Tek, Defter-i Hakani (Tapu Kadastro Binası), İstanbul 1908

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör