Şehnameci, şair ve tarihçi (D. 1562, Denizli –
Ö. 29 Temmuz 1609, Denizli). Künyesi Muhammed bin Muhammed el Fenâri eş şehir
be-Talikizade’dir. Şiirlerinde Suphi mahlasını kullandı. Ciddi bir medrese öğrenimi görmedi ve şiir
yazmaya geç yaşlarında başladı. Manisa’ya sancak beyi olarak gönderilen ve III.
Murat adıyla tahta geçen Şehzade Murat’ın hizmetinde bulundu. Burada (1562-74)
on iki yıl divan kâtibi olarak çalıştı. 1574 yılında Sultan III. Murat’ın
hizmetine girdi. İstanbul Divan Kâtipliğine tayin edildi. Yedi yıl süren divan
katipliğinden sonra, Padişah’tan umduğu mevkiyi elde ededi. Bunun üzerine ilme
yönelerek; şiir, aruz, hesap, remel (koşma, bir tür aruz ölçüsü), astronomi ve
mantık dallarında yetkinleşti. 1583 yılında Ferhat Paşa’nın komutasında çıkılan
Revan Seferine kâtip olarak katıldı.
1585 yılında Veziriazam (Başbakan) Özdemiroğlu
Osman Paşa’nın sefer kâtipliğine tayin edildi ve Tebriz fetihnamesini yazdı.
Dönüşünde Gürcistan seferi tarihçesini ile Tebriye adlı eserini yazdı.
Bu arada, defterdarlığa tayin edilen (1596) Seyit Lokman’ın halefi olarak
şehnameci Lokman’ın yardımcılığına getirildi ve aynı zamanda kendisine
Müteferrika Ağalığı da verildi. 1594 yılında Şehname adlı eserini
Padişaha takdim etti. Ardından da Sinan Paşa mahiyetinde Yanık Seferine ve III.
Mehmet ile de Eğri Seferine katıldı. 1597 yılında şehnameci (manzum tarih
yazarı) olarak tayin edildi. Düzenlenmiş bir divanı, rubai, gazel ve diğer
türlerde şiirleri vardır. Denizli taraflarında çıkan bir “Eşkıya-yı Türkmen
Müdafaası”nda şehit olduğu bilinmektedir.
ESERLERİ:
Firasetnâme, Gürcistan (Revaniye) Seferi Tarihçesi, Tebriziye,
Şemâilname-i ‘âl-i Osman (Şehname), Yanık Seferi Şehnamesi, Eğri Seferi
Şehnamesi.
KAYNAK: Şükrü Tekin Kaptan / Denizli’li
Meşhurlar (2002), İhsan
Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
