Amerikalı iş adamı, mühendis, endüstriyel tasarımcı, teknoloji girişimcisi ve hayırsever. Dünyanın en zengin iş adamlarındandır. Tam adı Elon Reeve Musk'tır. 28 Haziran 1971 tarihinde Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Pretoria kentinde, Kanadalı bir anne (kızlık soyadı; Haldeman) ve Güney Afrikalı bir babanın (Errol Musk) oğlu olarak doğdu. Hem doğum yeri olan Güney Afrika Cumhuriyeti, hem Kanada, hem de Amerika Birleşik Devletleri vatandaşıdır. 20 yaşında göç ettiği Birleşik Devletler'de yaşamaktadır.
SpaceX’in
kurucusu ve Tesla Motors ile PayPal’ın (orijinali X.com) kurucu
ortaklarındandır. SpaceX’te CEO ve baş tasarımcı; Tesla Motors’da başkan, CEO
ve ürün tasarımcısı olarak görev yapmaktadır. Musk aynı zamanda SolarCity’nin
de başkanıdır.
Queen's
Üniversitesi’nden ayrıldıktan sonra, Pennsylvania Üniversitesi Wharton
Okulu’nda ekonomi alanında ve Pennsylvania Üniversitesi Bilim ve Sanat
Okulu’nda fizik alanında lisans eğitimlerine devam etti.
Elon,
kendi kendine yazılım programlayıp kodlamayı öğrendi. 12 yaşındayken kendi
yazdığı Blastar adındaki uzay oyununu yaklaşık $500’a satarak ilk yazılım
satışını yaptı.
Bryanston
High School’da sekizinci ve dokuzuncu sınıfları geçtikten sonra Musk, Pretoria
Boys High School’a geçip oradan mezun oldu. 1988 yılında henüz 17 yaşındayken
Güney Afrika ordusunda askerlik yapmamak için evinden ayrıldı: “Askerlik
yapmakla ilgili bir sorunum yok, ancak Güney Afrika ordusunda askerlik yapıp
siyahi insanları bastırmaya çalışmak bana vakit geçirmek için iyi bir yol gibi
görünmedi.” ABD’ye taşınmak istiyor ve şöyle diyordu: “Orası muhteşem şeylerin
mümkün olduğu yer.”
1992
yılında, Kingston, Ontario’daki Queen's Üniversitesi’nde iki yıl geçirdikten
sonra, Pennsylvania Üniversitesi’nde işletme ve fizik okumak için Kanada’dan
ayrlıdı. The Wharton School of the University of Pennsylvania’da anadalını
seçip, Ekonomi alanında lisans diploması aldı. Ayrıca University of
Pennsylvania, School of Arts and Sciences’dan da, Fizik alanında yan dal
diploması aldı. Daha sonra Uygulamalı Fizik ve Malzeme Bilimi alanında doktora
yapmak için Kaliforniya’nın Silikon Vadisi bölgesine taşındı. Ancak doktorayı
tamamlamadı.
Lisans
eğitimleri ve Thomas Edison, Nikola Tesla, Bill Gates, Steve Jobs, Walt Disney
gibi yenilikçilerden aldığı ilhamla, Musk girmek istediği, “insanlığın
geleceğini en çok etkileyecek sorunlardan oluşan” üç alan tespit etti. Bu
alanlar internet, temiz enerji ve uzaydı.
Musk
1995'te Stanford’da uygulamalı fizik ve malzeme bilimi alanında doktoraya
başladı. Ancak iki gün sonra kardeşi Kimbal Musk’la beraber yeni
organizasyonlar için bir çevrimiçi içerik yayınlama yazılımı olan Zip2
projesine başlamak için okulu bıraktı. 1999’da, Compaq'ın AltaVista birimi
Zip2’yu 307 milyon dolar nakit ve 34 milyon dolarlık hisse senedi vererek satın
aldı.
Musk
1999 yılının Mart ayında bir çevrimiçi finans ve ödeme servisi olan X.com’un
ortak kuruculuğunu yaptı. Ertesi yıl X.com bir 50/50 birleşme anlaşmasıyla
X.com ile aynı büyüklükte bir açık arttırma sistemi olan Confinity’yi bünyesine
katarak PayPal’ı oluşturdu. Musk çevrimiçi aktarım, ya da “P2P” teknolojisine
olan inancından dolayı alımın organize edilmesinde kilit rol oynadı. Musk’a
göre Confinity alt markası X.com içerisinde bir kişiden kişiye ödeme platformu
kurulup geliştirilmesinde mutlaka gerekli bir araçtı. Birleşen şirketler
önceleri şirket adı olarak X.com’u tercih ettiler, ancak Şubat 2001’de isim değiştirip
PayPal Inc. ismini aldılar. Musk PayPal’ın küresel ödeme sisteminde ve X.com’un
çekirdek finansal tekliflerinden ayrılmasında yine önemli bir rol üstlenmişti.
PayPal’ın
çabuk büyümesi büyük ölçüde Musk’ın internette yayılarak büyüme kampanyasının
sonucudur. Ekim 2002’de, PayPal eBay tarafından $1.5 milyarlık hisse senedi
karşılığında satın alındı. Satıştan önce şirketin en büyük hissedarı olan Musk
PayPal’ın 11.7%’lik hissesine sahipti.
Musk
üçüncü şirketi Space Exploration Technologies’i (SpaceX), Haziran 2002’de
kurdu. Şu anda bu şirketin CEO’su ve CTO’sudur. SpaceX roket teknolojisinin
durumunu ilerletmeye odaklanmış fırlatma araçları geliştirip üreten bir
şirkettir. Şirketin ilk iki fırlatma aracı Falcon 1 ve Falcon 9 roketleri; ilk
uzay aracı ise Dragon’dur
SpaceX,
2011’de kullanımı durdurulan Space Shuttle’ın yerini alan Falcon 9 roketi ve
Dragon’un Uluslararası Uzay İstasyonu’na 12 uçuşu için 23 Aralık 2008’de 1.6
milyar dolarlık NASA anlaşmasıyla ödüllendirildi. Başlangıçta Falcon 9/Dragon
‘un kargo taşıma işlevini üstlenmesi ve astronot taşıma işinin Soyuz tarafından
yapılması düşünüldü. Ancak SpaceX Falcon 9/Dragon’u astronot taşıma için
tasarlamıştı ve Augustine komisyonu da astronot taşımacılığının SpaceX gibi
ticari şirketler tarafından halledilmesini önerdi.
Musk’a
göre uzayın keşfi insanlığın bilincini, korumak için değilse de, genişletmek
için önemli bir adımdır. Onun deyişiyle çok gezegenli hayat insan ırkının
hayatta kalmasını tehdit eden şeylere karşı bir önlem olabilir. “Bir asteroid
veya büyük bir volkan bizi yok edebilir, ayrıca dinozorların hiç görmediği
risklerle karşı karşıyayız: mühendislik ürünü bir virüs, yanlışlıkla
oluşturulmuş bir mikro karadelik, küresel ısınma ya da sonumuzu getirecek henüz
bulunmamış bir teknoloji. İnsan ırkı milyonlarca yıldır evrimleşmekte, fakat
son 60 yılda atomik silahlar kendimizi tüketmek için bir potansiyel oluşturdu.
Er ya da geç hayatı mavi-yeşil topun ötesine genişletmek zorunda kalacağız ya
da soyumuz tükenecek.” Musk'ın amacı insanlı uzay uçuşlarının maliyetini onda
birine indirmektir. SpaceX’i daha önceden sahip olduğu $100 milyon’luk bir
servetle kurdu. Şu an hala Kaliforniya merkezli şirketin CEO’su ve CTO’sudur.
Yedi
yıl içerisinde SpaceX Falcon fırlatma araçları ailesini ve Dragon çok amaçlı
uzay aracını sıfırdan tasarladı. Eylül 2009’da SpaceX’in Falcon 1 roketi özel
bir şirket tarafından finanse edilmiş Dünya yörüngesine uydu yerleştiren ilk
sıvı yakıtlı fırlatma aracı oldu. NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu’na kargo ulaştırılması
için özel şirketlerin görevlendirildiği ilk programının bir parçası olmak üzere
SpaceX’i seçti. Minimum değeri $1.6 milyar, maksimum değeri $3.1 milyar olan bu
anlaşma Uzay İstasyonu’nun kargo alımı ve gönderimine devam eden erişiminin bir
mihenk taşı oldu. Bu hizmetlere ek olarak SpaceX’in hedefleri arasında ilk
tamamen yeniden kullanılabilir yörüngesel fırlatma aracını oluştururken aynı
anda yörüngesel uzay uçuşu maliyetini on kat azaltıp güvenilirliği on kat
artırmak bulunmaktadır. Önümüzdeki yıllarda Musk Uluslararası Uzay İstasyonu’na
astronot göndermeye yoğunlaşacaktır ancak belirtmiştir ki nihai hedefi Mars’ın
keşfedilmesini ve iskânını mümkün kılmaktır. 2011’deki bir röportajında 10-20
yıl içinde Mars’a insan göndermeyi umduğunu söylemiştir. 25 Mayıs 2012’de,
SpaceX’in Dragon aracı Uluslararası Uzay İstasyonu’na girmiş ve böylece SpaceX
Uluslararası Uzay İstasyonu’na bir araç gönderen ve yanaştıran ilk ticari
şirket olarak tarihe geçmiştir.
Musk
Tesla Motors’un ortak kurucularından biri ve ürün tasarımı başkanıdır. Musk’ın
elektrikli araçlara olan ilgisi Tesla’nın ortaya çıkmasından çok daha öncesine
dayanır.
Musk
işe Martin Eberhard’ı CEO olarak işe almakla başladı ve anaparanın neredeyse
tamamını Tesla’nın ilk iki yatırım turuna yatırdı. 2008’deki ekonomik krizde
Tesla’daki zorunlu işten çıkarmalardan sonra, Musk mecburen CEO’luk görevini de
üstlendi.
Tesla
Motors ilk olarak elektrikli bir spor araba olan Tesla Roadster’ı üretti ve 31
ülkede yaklaşık 2500 adet sattı. Tesla ilk dört kapılı sedanı Model S’i 22
Haziran 2012’de teslim etti ve SUV/minivan pazarını hedefleyen üçüncü ürünü
Model X 9 Şubat 2012’de duyurdu. Model X’in üretimine 2014’te başlanması
planlanıyor. Kendi araçlarına ek olarak Tesla, Daimler’e Smart EV ve Mercedes A
Serisi için; ve Toyota’ya gelecekte çıkaracağı RAV4 için elektrik motorları ve
güç aktarım organları satmaktadır. Ayrıca Musk bu iki şirketi de Tesla’ya uzun
vadeli yatırımcı olarak kazandırmayı başarmıştır.
Musk
özellikle kitlesel pazar müşterilerine uygun fiyatlı elektrikli araçlar sağlama
stratejisinin sorumlusudur. Onun vizyonu öncelikle daha varlıklı müşterileri
hedefleyen Tesla Roadster ile para kazanıp, daha sonra bu parayı daha düşük
fiyatlı elektrikli araçların Ar-Ge’sine yatırmaktı. Tesla’nın başlangıcından
beri Musk, temel fiyatı Roadster’ınkinin yarısı kadar olan dört kapılı aile
arabası Model S’in destekçisi olmuştur. Musk ayrıca $30,000’lık küçük araçlar
yapılmasının ve diğer üreticilere güç üretim ve aktarım organı yapılıp
satılmasının da taraftarıdır. Böylece diğer üreticiler bu ürünleri kendileri
geliştirmek zorunda olmadan uygun fiyatlı elektrikli araçlar üretebileceklerdir.
Birçok ana yayın organı Musk’ı, gelişmiş güç üretim ve aktarım organları
üzerindeki devrimsel çalışmalarından dolayı Henry Ford’la mukayese etti.
Raporlara
göre Musk’ın Tesla’da 32% hissesi vardır ve bu hisselerin 29 Mayıs 2013
itibarıyla değeri $12 milyardır.
Elektrikli
araç piyasasındaki uzun menzil kısıtlamasını aşmak için Musk Mayıs 2013’te All
Things D ile yaptığı bir röportajda Tesla’nın şarj istasyonu ağının
genişlemesini önemli ölçüde hızlandırdığını, Haziran ayında Doğu ve Batı yakalarındaki
istasyon sayısını üç katına çıkarttığını ve yıl içerisinde Kuzey Amerika ve
Kanada’da daha fazla genişleme planladığını söyledi.
Musk
en büyük hissedarı ve yönetim kurulu başkanı olduğu SolarCity’ye başlangıç
konseptini verdi. SolarCity Birleşik Devletler’in en büyük güneş enerjisi
sistemi sağlayıcısıdır. Kuzeni Lyndon Rive de şirketin CEO’su ve ortak
kurucusudur. Hem Tesla’ya hem de SolarCity’ye yatırım yapmanın altındaki
motivasyon küresel ısınma ile savaşmaktır. 2012’de Musk, SolarCity ve Tesla
Motors’un çatı üzerindeki güneş panellerinin elektrik şebekesi üzerindeki
etkisini yumuşatmak için elektrikli araç bataryalarını kullanmak üzere iş
birliği yaptığını duyurdu.
2017’de Türkiye’ye
geldi
Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan, 8 Kasım 2017 tarihinde
Space X şirketinin kurucusu Elon Musk’u Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde
kabul ederek görüştü.
KAYNAKÇA:
Elon Musk kimdir? Erdoğan Elon Musk görüşmesi başladı (yenisafak.com.tr, 8
Kasım 2017), Elon Musk kimdir, kaç yaşındadır? (hurriyet.com.tr, 17 Kasım 2017),
Elon Musk kimdir? (haberturk.com, 27 Tem 2020), Elon Musk kimdir, kaç
yaşındadır? (sozcu.com.tr, 29.08.2020), Selim Öztürk / Neuralink ile insan
beyni bilgisayarla birleşiyor (hürriyet.com.tr, 29 Ağustos 2020).
Tesla
ve SpaceX ile dünyanın gündeminden düşmeyen çılgın iş adamı Elon Musk, bu kez
uzun süredir konuşulan Neuralink için düğmeye bastı; insan beynini bilgisayara
bağlayacak müthiş teknolojiyi tanıttı.
Elon
Musk'ın hayalini kurduğu bir teknoloji gerçeğe dönüşüyor. İnsan beyni ile
bilgisayar ortamını tek potada buluşturan Neuralink, belki de insanlık
tarihinin seyrini dahi değiştirebilecek bir buluş olacak.
İnsan
beyninin dijital ortama aktarılması fikri aslında yeni değil; uzun bir zamandır
da bilim insanları bu konuda çeşitli deneyler yaptılar. Ancak Neuralink, bu
işin geldiği son nokta olma özelliğine sahip; zira Musk bu kavramı ticari forma
getiren bir şirketin başında bulunuyor.
Neuralink,
pek çok açıdan insanlık için önemli bir buluş olacak. İşitme cihazına benzeyen
bir tasarıma sahip olan ürün, 23 mm çapında ve 8 mm kalınlığında bulunuyor.
Takıldığında
24 saat boyunca bataryası bitmiyor. Takılan her bir cihazın üzerinde 1024 adet
elektrot bulunuyor.
Bu
elektrotların beyne ulaşan kabloları ise saç telinden dahi ince bir yapıya
sahip.
Sıcaklık
ölçümü yapabilen bu teknoloji, basınç değerlerini de analiz edebilme yeteneğine
sahip.
Telefon,
tablet, kulaklık dahil pek çok cihazda bulunan Bluetooth teknolojisi de
Neuralink'in kullandığı teknolojilerden biri.
Neuralink
teknolojisinin beyin ile bağlantısının sağlanması için cerrahi bir operasyon
gerekiyor. Ancak bu operasyon, göz ameliyatları kadar basit ve dakikalar içinde
tamamlanabiliyor.
Cihazın
takılması sırasında, yani operasyon esnasında anestezi gerekmiyor, yani kişi
bilinci açık bir şekilde operasyon sürecini geçiriyor.
Bugüne
kadar yapılan testlerin sonucunda herhangi bir enfeksiyon ya da yan etkiye
rastlanmadı. Ancak araştırmalar sürüyor.
Cihaz
olabildiğince küçük bir yapıda; dolayısıyla uzun ve karmaşık kablolar, büyük
sensörler bulunmuyor.
Neuralink,
basitçe internete bağlanabilen her türlü elektronik aletin beyin sinyalleri,
yani düşünceler ile kontrol edilmesini sağlıyor. Gerçekten müthiş!
Peki
Neuralink ne işe yarayacak? Öncelike bu teknolojinin geliştirilmesi, engelli
bireyler için umut ışığı olacak; zira fiziksel engele sahip olanlar için yeni
ufuklar açılıyor.
Örneğin
Neuralink teknolojisini kullanan kişiler, bilgisayara bağlanan herhangi bir
akıllı protezi, kablosuz olarak düşünceleriyle kontrol edebilecekler.
Henüz
açıklanmasa da Neuralink, artırılmış gerçeklik cihazlarına da bağlanabilir. Bu
tip bir durumda insanların sadece gözlüklerle değil, beyinleriyle de dijital
dünyalarda yer alması mümkün olacak. Yani görme engelliler için bir umut ışığı
olabilir.
Bilgisayarlar,
kablolar, devasa iskeletlere ihtiyaç duyulmadan sadece beyin kontrolü ile pek
çok engel aşılabilecek.
Neuralink,
düşüncelerin okunabilmesi gibi şu an kulağa ütopik gelen bir durumu da gerçeğe
dönüştürüyor. Bu cihaz takıldığında kişinin düşünceleri takip edilebiliyor;
daha da önemlisi davranışa geçmeyen, akıldan geçen düşünceler dahi bu
teknolojinin radarında.
Neuralink
ile gerçekleştirilen onlarca testten biri de bir domuz üzerinde yapıldı ve
Neuralink teknolojisinin tanıtıldığı etkinlikte seyircilerle paylaşıldı.
Gertrude
ismini taşıyan domuz, Neuralink için denek oldu. Canlı yayında cihazın bağlandığı
bir domuzun beyin sinyalleri ekranlara aktarılırken, cihazın çıkarıldığı
domuzda bir davranış değişikliği gözlemlenmedi.
Neuralink
operasyonu kolayca gerçekleştiriliyor; kafa derisinin küçük bir bölümünün
kaldırılmasıyla beraber cihazın elektrotları beyne implant ediliyor, sonrasında
cihazın kafatasına kaynatılması aşamasına geliniyor. Son olarak da kafa derisi
tekrar yerine dikiliyor.
Tabii
bu teknolojinin korkulan yönleri de var. Düşüncelerin takip edilmesi ve
okunabilmesi fikri kulağa pek hoş gelmiyor.
Bir
diğer nokta ise beyin ile bilgisayar arasında kurulan bağlantının ters yönde
gerçekleşme ihtimali. Diğer bir deyişle bilgisayardaki elektronik sinyallerin
beyin sinyallerine dönüştürülmesi ve yapay zekanın devreye girmesi fikri uzun
bir süre tartışılacak gibi görünüyor.
Neuralink
şimdilik geliştirilme aşamasında ve daha pek çok deney gerçekleştirilecek.
KAYNAK:
Selim Öztürk / Neuralink ile insan beyni bilgisayarla birleşiyor
(hürriyet.com.tr, 29 Ağustos 2020).