Hakkı Baha Pars

Şair ve Yazar, Düşünür, Edebiyatçı

Doğum
Ölüm
-

Şair ve Yazar, Düşünür, Vatan ve Hürriyet Cemiyeti ile İttihat ve Terakki Cemiyeti kurucularından (D. 1879, Bursa – Ö. 1942?). Harbiye Mektebi mezunu. Halide Edip Adıvar’a göre İttihat ve Terakki’nin kurucuları arasında idi. Hacı Baha’nın oğlu, Mehmet ve Muhittin Baha’nın kardeşidir. 

Pars kardeşlerden ortanca kardeş Hakkı Baha, Selanik'te Atatürk'ün sınıf arkadaşı, İttihat ve Terakki'nin askeri kanadının altı numaralı kurucusu ve Mustafa Kemal'i cemiyete alan kişisidir.

Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’nin Selânik Şubesini Kurarken Mustafa Kemal, Suriye’den gizlice Selânik’e gelmiş ve güvendiği arkadaşları ile Askerî Rüştiye öğretmenlerinden Hakkı Baha (Pars)’nın evinde toplanmışlardır.

1912 seçimleriyle oluşan Osmanlı Meclisi Mebusan'ına Ertuğrul (Bilecik) mebusu olarak katılmış, Kuvayi Milliye döneminde etkin çalışmalarda bulunmuş, daha sonra aktif siyasi yaşamdan çekilerek bilim ve felsefe ile uğraşmış, eğitimci yönüyle tanınmıştır.

Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara’da İlim, Fen ve Felsefe adıyla büyük bir dergi çıkarmaya başlamıştır. Bu dergiye; o devrin ünlü simaları olan Ziya Gökalp, S. Ağaoğlu, Y. Akçuraoğlu gibi yazarlar yazı yazmaktaydı. Daha sonra öğretmen olarak görev yapan Pars; Charl Giles Klaparet, Kuc, Kovel, Ribo gibi yazarların kitaplarını çevirdi. 1908 yıllarında, Selanik’te Füzüyat adlı bir derginin sorumlu müdürlüğünü yapmıştır. Maarif Müfettişi olup, 1942 yılında ölmüştür.

Cumhuriyet’in ilk devir edebiyatçılarındandır. Yayınlanmış veya yayınlanmamış 20 kadar kitabı vardır. Kızı Vedide de çevirmen ve yazar idi. Ömrünün son yıllarına kadar İzmir’de öğretmenlik yaptı.

Basılı eserleri dışında 1895 tarihli Fevaid dergisinde şiirleri vardır. “Örnek Hayatlar” adlı bir kitapta yaşamı ve makaleleri de yayınlanmıştır ( İst. 1962)

Muhiddin Baha Pars, bir nedenle Cumhuriyet Halk Partisi Bursa il başkanlığına yazdığı bir mektupta, Pars ailesiyle ilgili şu bilgileri vermektedir: "Bursa 'da Şehreküstü mahallesinde kendisine mahsus bir türbede yatan dedem Pars Beyden başlayarak ecdadım ve ailem 600 küsur seneden beri Bursa'dadır. Vakfettiği Gemlik zeytin âşânile, oranın ve türbesinin bulunduğu mahallenin tapu harçlarını vaktiyle kendisine Orhan Gazi tarafından verilmiş olması, Pars Bey'in bir kumandan olarak Bursa nın fethinde yararlıklar gösterdiğine delâlet eder. Dedem Pars Beyin, babam Şeyh Hacı Baha Efendinin, onun babası Şeyh Hafız Ahmet Efendinin fukaralar ve çocuklar için yapılmış vakıfları ve hayırları vardır. Babanım, Orhan Camii karşısında, hasılatı fakir çocuklara vakfedilmek üzere yaptırdığı büyük çarşı yanmış, arsası belediye tarafından gasp edilmiştir..."

 

Kitapları:

 

Sefahat-ı Hayat (Bursa 1326/1909) , Tasarruf-ı Mecburi Müesses-i Maliye ve İktisadiyesi (Bursa 1341/1922), Usul-u Tenkid (İst. 1327/1911), Genç Şiirleri ve Gençlik Şiirleri (1941).

 

KAYNAK: Örnek Hayatlar (1962), (Kütük II. s. 161; N. Karatay, Hakkı Baha Pars Faniler Arasından Çekildi, Uludağ. S. S. ; Halide Edip (Adıvar), Hakkı Baha Pars, Uludağ s. 44-47; Vedide Baha Pars, Hakkı Baha Pars, İzmir Halkevi yayını no.24, İzmir 1934), Hakkı Baha Pars  (bursa.com, 14.08.2020), Pars Kardeşler - Bursa'nın Simgeleşmiş İsimleri (bursadakultur.com, 14.08.2020), Hakkı Baha Pars kitapları (nadirkitap.com, 14.08.2020).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör