Eğitimci, Siyasetçi, İlk Kadın Milletvekillerinden, V. Dönem Seyhan Milletvekili (D. 1899, İstanbul – Ö. 7 Aralık 1967, İstanbul). Lise mezunu. Belediyecilik alanında uzmandı. Adana Belediye Meclisi üyeliğinde bulundu. Babası Hasip Bey, annesi Melek Hanım’dır. Uzun süre Adana milletvekilliği, bakanlık, ve CHP genel sekreterliği yapan ve 'çarıklı politikacı' lakabıyla anılan Kasım Gülek'in eşi Nilüfer Gülek'in teyzesidir.
Süleyman
Zihni Bey’le evli olup, iki çocuğu vardır. Eğitimini hususi Fransız Mektebi’nde
ve özel hocalarla yaptı.
1917’den
1924 senesine kadar Bezmiâlem Kız Lisesi’nde Fransızca öğretmenliği yaptı.
1927’de Adanalı Avukat Zihni Bey’le evlenerek Adana’ya yerleşti.
Fatma
Esma Nayman, kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesinden sonraki ilk seçim
olan 8 Şubat 1935 seçiminde dönemin tek partisi CHP’den V. Dönem Seyhan (Adana)
Milletvekili seçildi. Milletvekilliği dönemi boyunca İktisat ve Maliye
Encümeni’nde üye ve kâtip olarak görev yaptı. Milletvekilliğinden sonra Anadolu
Ajansı’nda Fransızca ve İngilizce mütercimliğinin yanında, Milletlerarası
Kadınlar Konseyi Üyeliği, Türkiye Kadınlar Konseyi Genel Sekreterliği ve Adana
Belediye Meclis üyeliği görevlerinde bulundu.
Dönem
boyunca İktisad Encümeni’nde üye, Maliye Encümeni'inde de katip olarak görev
yaptı. Ayrıca Mazbataları Tetkik Muvakkat Encümeni’nde görev aldı. 12 Eylül
1938 tarihinde Cenevre’de toplanan Milletler Cemiyeti Mutad Asamblesi’ne
hükümeti temsil etmek üzere gönderilen heyet içinde yer aldı.
İstanbul’da
düzenlenen 12. Uluslararası Kadın Kongresi’ne katılan Nayman, bu kongrede 22
Nisan 1935 tarihinde uzun bir konuşma yaptı. Bu konuşmasında büyük harbin
bitmesinden altı yıl geçmesine rağmen Avrupa’nın bir huzur bulamadığından,
Avrupa’da savaş tehlikesinin belirdiğinden, insanların önünde savaş ya da barış
seçeneklerinden birinin durduğundan, Avrupa’da bir savaş çıkarsa bunun
felaketle sonuçlanacağından ve insanların akıllarını başlarına alarak barış
içinde yaşamaları gerektiğinden bahsetti.
Türkiye’nin
herhangi bir savaşta kendisini koruyacağını ise şu sözlerle dile getirdi:
“Herhalde bizim sebebiyet vermeyeceğimiz bir harp vukuunda, bahusus müstakbel
neslimizin saadeti, istirahatı, istikbalimiz ve varlığımıza karşı vâki olacak
bir taarruz önünde bütün kuvvetimizle müdafaaya hazırız.”
Türk Dili ile
İlgili Çalışmaları
24-31 Ağustos 1936 tarihleri arasında toplanan
Üçüncü Türk Dil Kurultayı’nda,
sekreterlik görevini yaptı ve ayrıca bu kurultayda Güneş-Dil Teorisi ve
Dil Karşılaştırmaları Komisyonu’nda çalıştı. 1946’da Anadolu Ajansı’nda
Fransızca, İngilizce mütercimliği yapmıştı. 1959 yılında Milletlerarası
Kadınlar Konseyi üyeliği, Türkiye Kadınlar Konseyi Genel Sekreterliği yaptı.
Fatma
Esma Nayman, 7 Aralık 1967’de İstanbul’da vefat etti.
KAYNAK:
Seçilme Hakkının Yıl Dönümünde TBMM’ye Seçilen İlk Kadın Milletvekilleri
(onedio.com, 8 Mart 2015), Fatma Esma
Nayman'ın Adı Yaşatılsın (haberler.com, milliyet.com.tr, 8 Şubat 2015), Fatma
Esma Nayman (beyaztarih.com, 04.08.2020), Tbmm'deki İlk Kadın
Milletvekillerinden Esma Nayman (dergipark.org.tr, 04.08.2020).
