Aktivist, Eğitimci, Şair, Arşivci (D. 1 Temmuz 1934, Malatya Arguvan’ın Germişi (Ermişli) köyü – Ö. 27 Temmuz 2020, İstanbul).
Şair ve Yazar Arife Kalender, amcası Hasan Kalender’i şöyle anlatıyor:
İlkokulu
Germişi İlkokulu’nda okuduktan sonra Malatya Akçadağ Köy Enstitüsü’nde
öğrenimine devam etmiş. 1951’de Akçadağ Köy Enstitüsünden mezun oldu. 1953
yılında Hüsniye Kalender ile evlendi.
Öğretmen
olarak ilk görev yeri Bitlis-Hizan İlçesi-Virçak Köyü’dür. Daha sonra
Malatya’nın Germişi, Tepte, Konak köylerinde öğretmenlik yaptıktan sonra merkez
okullarına atandı. Aynı ilde çocuk kütüphanesinde çalıştı. Sivil toplum
kuruluşlarının kurulmasında öncülük etti. Polis baskısı nedeniyle İstanbul’a
taşındı ve İstanbul- Kartal İlkokulu’nda görev yaptı. Göztepe- İlhami Örnekal
İlkokulu’nda müdür yardımcısı olarak çalışırken 1979 tarihinde erken emekli
oldu.
Hasan
Kalender, Malatya’da öğretmen hareketini başlatanlardan ve TÖS’ün (Türkiye
Öğretmenler Sendikası) kurucularındandı. TİP’in (Türkiye İşçi Partisi) de
örgütlenme ve tanıtımında Behice Boran ve Mehmet Ali Aybar ile çalışmalar
yaptı.
Malatya
Merkez Kütüphanesi’nde uzun yıllar müdürlük yaptı.
12
Mart’ta geçici olarak Barguzu’da belediye başkan vekilliği yaptı.
Doğduğu
yerde kooperatifleşme, insan hakları, eğitim ve sivil toplum örgütlenmeleri
konusunda çevre çalışmalarına öncülük etti. Polis denetimi ve baskıları
yüzünden İstanbul’a tayin istedi ve taşındı.
(Bu
taşınma sırasında tüm kitaplarını sandıklarla bizim çatıya koymuştu. Karlı kış
günlerinde, iletişim araçlarının az olduğu o günlerde bu iş bana yaradı.
Annemlerden gizlice çatıya bir merdiven uydurarak, orta okul yıllarımda tüm
Kemal’leri (Orhan Kemal, Yaşar Kemal, Kemal Tahir) ve de Fakir Baykurt’u, Talip
Apaydın’ı, ciltlettiği tüm dergileri gizlice çıkartıp okuyor, sonra yine
gizlice yerine koyuyordum. Hasan Kalender’in kimliği hem edebi açıdan, hem de
dünya görüşü açısından bana örnek olmuştur. Sonraları da en yakın arkadaşım
olmuştu.)
Mahir Çayan ve
arkadaşlarını kaçırıp saklamak suçundan yargılandı
1973
yılında Mahir Çayan davasından (Maltepe Cezevi’nden Mahir Çayan ve
arkadaşlarını kaçırmak, saklamak suçundan) tutuklanarak Bayrampaşa Sağmalcılar
Cezaevi’ne girdi.28 gün işkence edildi. 5 yıldan fazla tutuklu kaldı.
Selimiye’de yargılandı. Hapishaneden sağlığı bozulmuş olarak çıktı. İstanbul- Göztepe- İlhami Örnekal
İlkokulu’ndan 1979 yılında erken emekli oldu. Ve öğretmenlikten de ayrılarak
serbest işler yapmaya başladı.
Kalender
çiftinin bir oğlu, üç kızı var. Bir kızı da bebekken öldü.
Kartal’da
Akvaryum Restoran’ı ve çim saha açtı. Çocuklarına iş kurdu, evlendirdi.
27
Temmuz 2019 tarihinde İstanbul’da kalp yetmezliğinden İstanbul’da vefat etti.
Edebiyat
Çalışmaları
Edebiyata şiir ile başladı. İlk şiiri 1963
yılında Varlık Dergisi’de yayımlandıktan sonra aynı dergide düzenli olarak
“Gardaşım İstanbullu” başlığı ile mektup formatında yazılarını sürdürdü. Öykü
ve denemeler, siyasi yazılar yazdı, dergilerde yayımlattı. 1967’den sonra da
“Haydar Karaveli” imzasıyla Türk Solu Dergisi’nde köy gerçeklerini anlatan
yazılar yazdı. Vatan Gazetesi’nde konuk yazar olarak görüldü. ‘Kuşak’ dergisini
çıkardı. Vahap Erdoğdu ile beraber çıkardıkları “Köycek” gazetesinde yazılar
yazdı. Malatya’daki Sosyal Adalet Birliği’nin yayın organı olan “Birlik” te
şiir, makale, öykü yayımlattı ve yazıları ilgi gördü.
Edebiyat
dünyasına bunca emeği geçmesine karşın ne yazık ki yazıları yalnızca
dergilerde, gazetelerde kaldı. Yazılarını kitaplaştıramadı.
KAYNAK:
Sultan Kılıç / Hasan Kalender’in Yaşam Öyküsü - Akçadağ Köy Enstitülü Hasan
Kalender (erguvanhaber.com, 03.08.2020).
