Dikran Cuhacıyan

Müzisyen

Doğum
Ölüm
11 Mart, 1898
Eğitim
Milano Konservatuarı

Besteci (D. 1837, İstanbul – Ö. 11 Mart 1898, İzmir). Küçük yaşta ilgi duyduğu müziğe Manzoni adlı bir İtalyan’dan piyano dersleri alarak başladı. İlk müzik öğrenimini İstan­bul'da yaptıktan sonra yirmi yaşında Opera ve operet düşkünü I. Abdülmecit tarafından, Milano'ya müzik öğrenimine gönderildi. Batı müziğini yakından tetkik imkânını bulduğu Milano Konservatuarı’ndaki dört yıllık eğitiminin ardından İstanbul’a döndü. Bedros Mağakyan'ın yönettiği Şark Ti­yatrosu için küçük besteler yaptı (1864). Bir süre özel dersler vererek geçindi. Kınar (Kemençe) adlı müzik derneğini kurdu. İlk operası Arsas, 1968’de Beyoğlunda Naum Tiyatrosu'nda amatör gençler tarafından İtalyanca oynandı.

1872'de sahnelenen ve ilk Türk opereti olan Arifin Hilesi ile büyük ün kazandı. Daha sonra kumpanyasını Güllü Agop'un topluluğuyla birleştirdi. Türk operet sanatı bu birleşmeyle en güçlü eserlerini kazandı. Kışları Gedikpaşa Tiyatrosu'nda, yazları Üsküdar'da Aziziye Tiyatrosu'nda temsillere devam eden topluluğa karşı gösterilen ilgi Çuhacıyan'ın 1875'te Köse Kâhya'yı ve Leblebici Horhor'u yazması ile en yüksek seviyeye ulaştı. Leblebici Horhor opereti, Yunanca, Al­manca ve Fransızca'ya tercüme edildi. Topluluk, 1883 yılında Bal­kan ülkelerine turneye çıktı, 1885'te de Mısır'a giderek Hidivyal Tiyatrosu'nda temsiller verdi. Çuhacıyan’ın 1881'de yazdığı Zemire adlı opera 1895'te Paris'te bir dönem sahnelendi. Yazdığı son opera İndiana ise hiç sahnelenemedi.

Türk müziğini Batı orkestrasyonuna en iyi şekilde uygulayan ilk besteci olan Çuhacıyan, piyanist ve besteci olarak Avrupa'da da ün yaparak “Ermeni Verdi" ve "Şark'ın Offenbach'ı" gibi adlarla anıldı. V. Hugo ve A. de Musset'nin şiirleri üzerine yazdığı solo şarkıları, dinsel müzik çalışma­ları, çeşitli piyano besteleri ve marşları vardır. İzmir'de hayatını haybeden bestecinin cenaze töreninde kendi bestelediği cenaze marşı çalındı. Weinberg'in 1916'da filme almak istedi­ği Leblebici Horhor opereti, Muhsin Ertuğrul tarafından 1923'te sessiz, 1934'te de sesli olmak üzere iki kez sinemaya aktarıldı.

ESERLERİ:

SAHNE ESERLERİ: Şair Evlenmesi, Mekteb Ustası, Mekteb Seyri, Arşak II, Arif’in Hilesi, Köse Kâhya, Leblebici Horhor Ağa, Zemire, Aleksinaz, Indiana.

MARŞLARI: Hamidiye Marşı, Vatan Yahut Silistre, Marche Funebre, Patrik Nerses Varjabedyan İçin Cenaze Marşı, Acem Marşı, Zeybek Opereti Marşı.

PİYANO ESERLERİ: Mouvement Perpetuel, Cascade de couz, Illusion (vals), Apres La Gavotte, Deux Fantaisies Orientales, La Lyre Orientale, Laura, Rapelle-tois (Hatırla), Romans.

HAKKINDA: Vural Sözer / Müzik ve Müzisyenler Ansiklopedisi (s. 95-96, 1964), Büyük Larousse (c. 5, s. 2801, 1986), Cemil Yener / Müzikte Kim Kimdir? (1987), Ana Britannica (c. 6, s. 527, 1987), Yılmaz Öztuna / Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi (1990),  İlke Boran - Kıvılcım Yıldız Şenürkmez / Kültürel Tarih Işığında Çok Sesli Batı Müziği (2010).

 

 

 

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör