Hukukçu, siyaset ve devlet adamı (D. 1902, Rize – 1970, Londra). Trabzon Lisesi (1924) ile İstanbul Hukuk Fakültesini (1927) bitirdi. Aynı yıl, Lozan Antlaşması gereğince İstanbul’da kurulan Muhtelif Hakem Mahkemeleri nezdindeki Türkiye Umumî Ajanlığı sekreter ve mütercimliğinde çalıştı. Öğrenimini sürdürmesi için Adalet Bakanlığı tarafından Almanya'ya gönderildi. 1937'de doktorasını Berlin Üniversitesinde tamamlayarak yurda döndü ve Siyasal Bilgiler Okulunda öğretim üyesi oldu. Bu görevini sürdürürken, Ankara Hukuk Fakültesi idare hukuku profesörlüğüne de (1940) atandı.
1943'te Rize Milletvekili seçilen Tahsin Bekir Balta, siyasete
atılınca akademik görevlerinden ayrıldı.
1946'da İktisat Bakanı, 1947'de Çalışma Bakanı olarak yürütme erkinde görev
aldı. 1949'da Çalışma Bakanlığından ayrıldı. 14 Mayıs 1950 seçimlerinde
milletvekili seçilemeyince 1951'de Ankara Hukuk ve Siyasal Bilgiler
fakültelerindeki idare hukuku profesörlüğüne döndü. 1943'ten ölümüne kadar
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Parti Meclisi üyeliğinde bulundu, başka bir
siyasi görev almadı.
Balta, Siyasal Bilgiler Fakültesinde İdare Hukuku Kürsü başkanlığı,
İdari İlimler Enstitüsü müdürlüğü yaptı. Ankara Hukuk Fakültesinde Kamu Hukuku
ve Siyasal Bilimler Enstitüsü müdürlüğü görevinde bulundu. Kuruluşunda Etüt Grubunun başkanı olarak
çalıştığı Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsünde dersler verdi, Bilim
Kurulu ve İdare Heyeti üyeliğinde bulundu. Uluslar arası İdari İlimler
Enstitüsünde uzun yıllar Türkiye'yi temsil eden ve Yönetim Kurulu üyeliğine
seçilen Tahsin Bekir Balta, bir süre
ESERLERİ:
Rapports du Législatif et de
l’Exécutif en Turquie (Ortak yayın, 1958), Türkiye’de Yürütme Kudreti
(1960), İncelemeler (Ortak yayın, 1960), Kısa İdare Hukuku
(1964), Administrative Law in Introduction to Turkish Administrative Law
(1966).
KAYNAKÇA: Mücellidoğlu Ali
Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. II, 1968), Hakkı Devrim / Türkiye
Ansiklopedisi 3 (1974), Yurt Ansiklopedisi (9. cilt), İhsan
Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2006, 2007).
ÖRNEK BİR DEVLET
ADAMIYDI...
Şaban Ali
YAŞAROĞLU
İstanbul Teknik
Üniversitesi Vakfı
Turizm Eğitimi
Bölüm Başkanı
Rize
nin Pazar ilçesinde doğan Prof. Dr. Tahsin Bekir BALTA; yükseköğrenimini 1927
yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde tamamlamıştır. 1927 de Milli
Talebe Cemiyeti Başkanlığı nı yapmıştır. Adliye Vekaleti nce öğrenim için
Almanya ya gönderilmiştir. 1937 yılında Berlin Üniversitesi nde doktorasını
vermiştir. Yurda dönünce Siyasal Bilgiler Okulu na (SBO) öğretim üyesi
olmuştur. Sonraları Ankara Hukuk Fakültesi ve SBO da İdare Hukuku Profesörlüğü
ne atanmıştır. Bu iki kurumda esasiye hukuku, amme hukuku ve idare hukuku
derslerini vermiştir. 1943 yılında siyasete atılınca akademiye biraz ara
vermiştir. Bu tarihten itibaren CHP Parti Meclisi üyesi olmuştur. 7 ve 8.
dönemde (1943-1950) Rize Milletvekili olmuş; Recep PEKER Hükümeti nde (15.-1946
yılı) Ekonomi Bakanlığı, 1. ve 2. Hasan Saka Hükümeti nde (16. ve 17. 1947
yılı) Çalışma Bakanlığı yapmıştır. Ayrıca 1929-1950 arasında Avrupa Konseyi
İstişare Meclisi nde Türkiye yi temsil etmiştir.
1950
seçimlerinden sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler ve Hukuk Fakülteleri
ndeki görevine dönmüştür. SBF de İdare Hukuku Kürsü Başkanı ve İdari İlimler
Enstitüsü Müdürü olmuştur. A.Ü. Hukuk Fakültesi nde de Kamu Hukuku ve Siyasal
Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü yapmıştır. Bunlara ek olarak Türkiye ve Orta Doğu
Amme İdaresi Enstitüsü nde (TODAİE) İlim Kurulu ve İdare Heyeti üyeliğinde
bulunmuş; dersler vermiştir. Merkezi Brüksel de bulunan Milletlerarası İdari
İlimler Enstitüsü nde uzun yıllar Türkiye yi temsil etmiş, Yönetim Kurulu
üyeliğine seçilmiş ve ikinci başkanlık görevini yürütmüştür. 1963 te de Avrupa
İnsan Hakları Komisyonu üyeliğine getirilmiştir. Prof. Dr. Tahsin Bekir BALTA;
Almanca, Fransızca İngilizce ve İtalyanca dillerini bilmektedir ve 10 u aşkın
kitabın da sahibidir.
Onu
ilk kez 1940 lı yılların ortalarında tanıdım. Rize Milletvekili olarak Işıklı
Köyümüzde “Halkevi '' binasının açılışını yapmışlardı. Açılışı izledikten sonra
okuluma dönüp, sınıftaki arkadaşlarıma: “Ben Milletvekili gördüm '' dediğimde,
sınıfta kim, kim sesleri yükseldi. Sorularına: “BALTA, BALTA '' yanıtını
verdiğimde de topluca gülüşmelerine neden oldu. Bu kez sınıf arkadaşlarıma: “Ne
gülüyorsunuz? O, beyaz saçlı Profesör Tahsin Bekir BALTA’dır '' dediğimde de
sınıf hep birden: “Ooo… '' demişti…
1946
da Ekonomi Bakanı olduğu günlerde ilkokuldan arkadaşları ve akrabaları, doğum
yeri Pazar ilçesinin sorunları ve taleplerini içeren bir paketle Ankara nın
yolunu tutmuşlardı.
Mahallelerinin
ve gençlik yıllarının arkadaşı Ekonomi Bakanı Prof. Dr. Tahsin Bekir BALTA yı
makamında ziyarete gittiler. Bakan tarafından çok sıcak karşılandılar ve duygu
yüklü çocukluk anılarından söz ettiler ve ikramlardan sonra Bakan dan
isteklerini sıraladılar. Bakan ise istekleri tek tek not aldıktan sonra:
“Çocuklar; Bakanlığımı ilgilendirenleri ben yerine getirmeye çalışacağım; diğer
Bakanlıklara ait olanları ise Bakan arkadaşlarıma rica edeceğim '' dediğinde:
“Sen bizim vekilimiz değil misin? O Bakanlardan niçin ricada bulunacaksın? ''
yanıtını alması üzerine Ekonomi Bakanı Prof. Dr. Tahsin Bekir BALTA: “Çocuklar,
ben Pazar ın değil, T.C. nin Ekonomi ve İktisat Bakanıyım '' yanıtını verir.
Ankara
dan Pazar a dönen heyetteki arkadaşları Bakan ın aleyhinde konuşmalar yaparlar:
“Ben Pazar ın değil, Türkiye nin Bakanıyım diye bize nasıl söyler '' şeklinde
atıp tutarlar. Bu tür propagandalar ile Doğu Karadeniz in yetiştirdiği gerçek
bir devlet ve bilim adamı olan Prof. Tahsin Bekir BALTA nın yeniden seçilmesini
engelleyip, yerine popülist propaganda yapan kişiyi milletvekili yaparlar. 1950
Genel seçiminde, Türkiye nin yazgısı bu olmasa gerek…
Ben
yıllık iznimi, doğum yerim olan Ardeşen de geçirdiğim 1957 yılında, mutlu bir
rastlantıyı elde ettim. Her biri saygıdeğer insanlar olan Prof. Dr. Tahsin
Bekir BALTA, Millet Partisi Genel Başkanı Fuat ARNA, Eski TBMM Başkanı Fuat
SİRMEN ve Dünya Gazetesi Ankara Temsilcisi Oktay EKŞİ ile birlikte Fındıklı
ilçesinin “Kanlıdere mevkii '' yol kenarında birlikte zeytin, peynir v.s.
piknik yemeği yemiştik. Mevsim yaz olduğu için Oktay Bey le de Fındıklı ilçesi
önlerindeki Karadeniz in buz gibi sularına girip serinlemiştik.
Türkiye;
gerçek bir demokrasiye kavuşması, popülist politikalarla halkımızın
aldatılmaması için “Çocuklar; ben Pazar ın değil, T.C. nin Ekonomi ve İktisat
Vekiliyim '' diyen Prof. Dr. Tahsin Bekir BALTA gibi devlet ve siyaset
adamlarının özlemini çeken bir ülke haline gelmiştir. 1970 yılında yitirdiğimiz
Prof. Dr. Tahsin Bekir BALTA gibi devlet, siyaset ve bilim adamlarımızın
çoğalması ve ülkemizin gerçek demokrasiye kavuşması dileğiyle hocaların
hocasını rahmetle anıyorum.
KAYNAK:
Örnek Bir Devlet Adamıydı... (08 Haziran 2010).