Araştırmacı-yazar, şair
(D. 1912, Tarsus / İçel – Ö. 26 Ocak 2012, İstanbul). Tam adı Ömer Taha
Toros’tur. Taha Ay imzasını da kullandı. Tarsus müftülerinden Küçükzâde Hilmi
Efendi’nin oğludur. Adana Lisesi (1930), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
(1933) mezunu. İstanbul Rum Lisesi’nde bir süre edebiyat öğretmenliği
(1936-40), Beyoğlu Maliye tahsil müfettişliği, Adana Sanayi Odası ve Ticaret
Bakanlığı’nda genel sekreterlik, müfettişlik görevlerinde bulunduktan sonra
1975’te emekliye ayrıldı. Resmi görevlerinin yanı sıra Türk Dil Kurumu ve
Halkevleri’nin çalışmalarına katıldı.
Folklor ve tarih
çalışmalarından önce şiir ve yazıları Türk Sözü, Yeni Adana, Hayat,
1944’ten sonra araştırma-inceleme yazıları Millet, Hayat Tarih, Cumhuriyet,
Milliyet, Tarih ve Toplum, Antica (1960-88) gazete ve dergilerinde
yayımlandı. Edebiyat, siyasi tarih, sanat tarihi, folklor alanında yaptığı
araştırma çalışmalarıyla tanındı ve bu çabalarıyla Türk kültür hayatına önemli
hizmetlerde bulundu.
ESERLERİ:
ŞİİR: Toros Demetleri (1929),
İki Ses Geliyor (İlhami F. ile, 1931), Seyhan Efsanesi (manzum
masal, 1934).
ANTOLOJİ: Türk Kadın
Şairleri (1934).
OYUN: Kaçkaç (1946).
ANI: Mazi Cenneti I (1992),
Ali Münif Bey’in Anıları (1996), Ben Spor Yazarı İken (2001).
BİYOGRAFİ: Dadaloğlu (hayatı,
sanatı, şiirleri, 1939), Türk Hatipleri (1949), Fikret Mualla (1986),
İlk Kadın Ressamlarımız (Türkçe-İngilizce, 1988), Türk Edebiyatından
Altı Renkli Portre (1998), O Güzel İnsanlar (2000).
ARAŞTIRMA-İNCELEME: 5
Kanûn-ı Sâni (Çukurova’nın Kurtuluşu, 1933; yeni bas. Kurtuluş Savaşı’nda
Çukurova adıyla, 2001), Tahtacı Oymakları (1938), Köy İktisadiyatı (1938),
Cumhuriyet’in 15. Yılında Seyhan (1938), Atatürk’ün Adana Seyahatleri (1939,
1981), Şair Ziya Paşa’nın Adana Valiliği (1940), Adana Rehberi (1941),
Millî Korunma (1956), Geçmişte Türkiye-Polonya İlişkileri (Türkçe-İngilizce,
1983), Salih Münir Paşa’nın Notlarından Din ve Ahlâk Kuralları (1986),
İsmet Paşa’ya Dair Bazı Bilgiler ve Belgeler (1992), Kahvenin Öyküsü (1998), Nazım Hikmet (2005).
KAYNAKÇA: Alpay Kabacalı
/ Geçmişin Tadı Var (Cumhuriyet, 2.10.1989), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü
(1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of
Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve
Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) – Ünlü Bilim Adamları
(Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 2, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous
People (2013), Taha Toros / Mazi Cenneti 1 (1992), Tuncer Uçarol / Kültür
Varlığımızın Aynası Bir Arşiv (söyleşi, Gösteri, Eylül 1992), Prof. Dr. S.
Kuneralp / Yüzyılımızın Belleği - Taha Toros (Skylife, Haziran 1996), TDE
Ansiklopedisi (c. VIII, 1998), G. Dirican / Bir de Taha Toros’tan Dinleyin
(Gazete Pazar, 19.4.1998), Mehmet Nuri
Yardım / Dönüp Baktım Maziye (söyleşi, Türkiye, 13.6.1999), TBE Ansiklopedisi
(2. bas. c. 2, 2003).
