Keman sanatçısı, devlet sanatçısı. 22 Eylül 1934’te İstanbul’da dünyaya geldi. Daha 4 yaşındayken keman çalmayı öğrenmiştir. İlk resitalini on yaşında, Avusturya asıllı Türk piyanist Ferdi Ştatzer eşliğinde Saray Sineması'nda verdi.
11
yaşında Niccolo Paganini'nin konçertosunu çalarak Paris Konservatuvarı'na kabul
edildi. 1946'da başladığı Paris Ulusal Konservatuvarında; Benedetti ve
Benvenuti ile eğitim görerek keman bölümünden 1951 yılında mezun olmuştur. 1951
- 1955 seneleri arasında ise ABD’de Ivan Galamian ve Zino Francescatti ile özel
olarak çalıştı.
1957
- 1958 seneleri arasında Moskova Konservatuarında David Oistrakh ile çalıştı.
1957 yılında “Wieniawski” yarışmasında ilk altıya girerek ödül kazandı.
Avrupa’nın çeşitli kentlerinde, Güney Amerika'da ve ABD, Kanada, Ortadoğu,
Hindistan, Afrika, Rusya, Azerbaycan ve Türkiye’nin pek çok yerinde turneler
yaptı.
Belçika
Kraliçesi Elizabeth'in de izlediği Brüksel'de Ulvi Cemal Erkin'in keman
konçertosunun ilk seslendirmesini 1958 yılında yaptı.
1963
yılında Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ile Ortadoğu ve Anadolu'nun çeşitli
köşelerinde konserler verdi.
1964
yılında Mithat Fenmen eşliğinde Londra’da verdiği ilk resitalinde “Harriet
Cohen-Olga Verney” ödülünü kazandı. 1965 yılında yine Londra'da Albert Hall’da
Rozhdestvensky ile Johannes Brahms’ın keman konçertosunu seslendirdiği konser
BBC tarafından naklen yayınlandı. Erduran’ın seslendirmeleri; Kanada, İsviçre,
İngiltere, Almanya, Brezilya, Bulgaristan, Rusya, Polonya, Irak, Hollanda ve
ABD'deki bir çok eyaletin radyolarında kayıtları vardır.
1970
yılında Hollanda’da Ludwig van Beethoven Ödülü’nü kazandı. 1971 yılında Türkiye
Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı verildi.
1973
yılından 1990’lara kadar İsviçre’deki Conservatoire Populaire’de ve Lozan
Konservatuvarı ustalık sınıfında öğretmenlik yaptı ve günümüzün pek çok ünlü
sanatçısını yetiştirdi.
Ayla
Erduran’ın hayatı 2002 yılında Müzik yazarı Evin İlyasoğlu tarafından
"Ayla'yı Dinler misiniz?" adıyla biyografik roman olarak kaleme
alındı.
Ayla
Erduran, “Archive Series” albüm dizisinde Antonio Stradivari'nin 1710 yapımı
"Nelson-ex, The Roederer" kemanıyla çaldı.1994 yılında bu kemanı
sattı ve daha sonra 1720 yapımı “Guarnerius” yapımı bir keman kullanmaya
başladı.
Ayla
Erduran’a 2004 yılında 70 yaşındayken, “Hayalleriniz nedir ?” diye
sorduklarında şu cevabı vermiştir:
Sonsuza
kadar sahnede kalmayı hayal etmiyorum. Eugene Ysaye gibi büyük kemancılar bile
sahneyi bırakma zamanı konusunda yanlış yapabildi. 80'inde sahneye çıktığında
arşesi titriyordu, çevresindekilere espri konusu olmuştu. Hocam Zino
Francescatti, 70 yaşında Peter İlyiç Çaykovski'nin konçertosunu çaldıktan sonra
şefe "Nasıl buldunuz" diye sormuş. "Gerçekten harika"
cevabını alınca "Öyleyse bu benim son konserim olacak" demiş. Ben de
en fazla beş ya da altı yıl daha konser veririm. Sonra arkadaşlarımla,
gençlerle oda müziği çalışmak istiyorum. Bugüne kadar hayatım müzikle doluydu.
Yakınım, ailem yok ne yazık ki ama dışarıda kocaman bir dünya var. Hayatım dört
duvar arasında hiç durmadan keman çalışarak geçti. Güneşe, gökyüzüne hasret
yaşadım. Şimdi hayalim doğanın içinde olmak, güneşi tenimde hissetmek. Geçmişte
yelkenliyle Ege'nin mavisinde kaybolmayı hayal ederdim. Şimdi Doğu Karadeniz'e
gidip ormanlarda yürüyüş yapmak, vahşi bir at gibi doğaya karışmak istiyorum.
Bir başka hayalim, geçmişte konser verdiğim ve sokaklarında gezemediğim
şehirlere turist olarak gitmek.
Albümleri:
2004
- Ayla Erduran Plays Johannes Brahms
2004
- Ayla Erduran Plays Brahms (Piano Trios No. 2-3)
2004
- Ayla Erduran Plays With Mithat Fenmen
2004
- Ayla Erduran Plays J. S. Bach
2008
- Arşiv Serisi – 5
KAYNAKÇA:
Ayla Erduran (eksisozluk.com, 23 Ocak
2007), Cumhuriyetin 91’inci yılında 91 sembol kadın (hürriyet.com.tr, 29.10.2014), Dünyaca ünlü
keman virtüözü Ayla Erduran: Flört etmek için çok geç kalınmış bir hayattı
benimki... (t24.com.tr, 16 Ağustos 2015),
Ayla Erduran / Gökyüzüne hasret yaşadım (muziksoylesileri.net, 21 Nis 2018), Ayla
Erduran Haberleri - Ayla Erduran Kimdir (haberler.com, Keman sanatçısı Ayla
Erduran kimdir? (yeniakit.com.tr, 29.12.2019), Ayla Erduran (muzik.iksv.org, 29.12.2019),
Ayla Erduran (karnaval.com, 29.12.2019).
Bugün
80 yaşındaki keman virtüözü, her gün aynı disiplinle erken kalkar, gecenin geç
saatlerine kadar Debussy’den Brahms’a muhtelif sanatçıların konçertolarını
yorulmak bilmeden tekrar tekrar çalardı. Eğer sokağımızda keman sesi kesilirse
bilirdik ki Erduran ya konserde ya da turnede... Geri dönüşünü de yine
balkonundan taşan provaları müjdelerdi. Mükemmeli arayışını huşu içinde
dinlerdik, o, gizli dinleyicilerinden bihaber olsa da...
Ailesinin
o dört yaşındayken neredeyse tüm varlığını satarak aldığı Stradivarius’tan
taşan notaları dünyanın tüm ünlü sahnelerini dolduran kalabalıklar dinledi. Londra
Senfoni, Suisse Romande, Berlin RIAS, Çek Filarmoni gibi orkestralarla, Albert
Hall gibi salonlarda sahne aldı. Ama o, en azından dışarıdan göründüğü
kadarıyla kalabalıkların içinde yalnız bir kadın. Hayatında da tek bir tutkuya
yer var, o da kemanı.
KAYNAK:
Cumhuriyetin 91’inci yılında 91 sembol kadın
(hürriyet.com.tr, 29.10.2014).