Akademisyen,
Ziraat ve Ekonomi Profesörü, Yazar, Siyaset ve Devlet Adamı, VI. Dönem
Afyonkarahisar, VII., VIII. ve XII. Dönem Manisa Milletvekili – Kurucu Meclis
Manisa İli Temsilcisi - 13., 14. ve 15. Hükümet Ziraat, 27. Hükümet Millî
Eğitim Bakanı (D. 1898, Helvacı köyü / Menemen / İzmir - Ö. 12 Kasım 1973,
Ankara). Kaynaklarda Mustafa Şevket Hatipoğlu, Şevket Raşit Hatipoğlu
olarak da geçer. Baba adı Raşit, anne adı
Emine.
İlk ve ortaöğrenimini Menemen’de (İzmir)
tamamladı. 1913’te girdiği Bursa Ziraat Mektebini bitirdikten sonra yedek subay
olarak askere alındı (1916) ve Sina Cephesi’ne gönderildi. 1918’de İngilizler’e
esir düştü. İki yıl sonra serbest bırakılınca İstanbul’a döndü.
Aynı
yıl Ziraat Mekteb-i Âlisine (Yüksek Ziraat Fakültesi) girdi. 1923’te zirai
iktisat alanında ihtisas yapmak üzere hükümet tarafından Paris’e gönderildi.
1926 yılında Berlin’e geçerek bir süre bu şehirde, bir süre de Leipzig
Üniversitesinde eğitim gördü. 1932’de ziraat doktoru unvanıyla yurda döndü ve
Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü şefliğine atandı.
Bu
arada İzmir Orta Ziraat Mektebinde öğretmenlik
yaptı. 1936’da doçentliğe yükseldi. Yüksek Ziraat Enstitüsü İktisâdiyat Kürsüsü
Şefi, Doçenti, Başbakanlık Umûmi Murakabe Heyeti Azası, Başkanvekili, Siyasal
Bilgiler Okulu Öğretim Profesörü, Dönüm Mecmuası sahibi olarak görev yaptı.
İktisâdî Yürüyüş, Millet, Bizim Türkiye, Ülkü, Ölçü Dergileri ile Ziraat, Ulus,
Sabah Postası gazetelerinde köşe yazıları yayımlandı.
1939’da
Başbakanlık Umumi Murakabe Heyeti üyeliğine, 1940’ta aynı heyetin başkanlığına
getirildi. Aynı yıl içinde profesörlüğe yükseldi.
1941’de
Afyonkarahisar’dan milletvekili seçilince, Milli Eğitim Bakanlığının kararı
ile, öğretim üyeliği görevlerinden çekildi. 1946 yılında Manisa’dan
milletvekili seçildi. 1961’den sonraki siyasi hayatında da etkin görevler
alarak geçti. İlk koalisyon hükümetinde Millî Eğitim Bakanı oldu. 1965 genel
seçimlerinde Manisa milletvekilliğine yeniden seçildi. 1967 yılında partisi
CHP’den ayrılarak, Güven Partisinin kurucuları arasında yer aldı.
12 Kasım 1973’te hayatını
kaybetti. Evli, 4 çocuk babasıydı. Fransızca, Almanca biliyordu. Adı
Ankara’daki bir liseye verilmiştir.
ESERLERİ:
Türkiye İktisadiyatının Temeli Ziraat (Almanca doktora tezi, Leipzig, 1932), Türkiye’de Zirai Buhran (1936),
Dış
Ticaretimizde Ziraatın Payı
(Türkçe-Almanca, 1936), Umumi İktisat (4-G-3) (Friedrich Falke’den çeviri,
1938), Türkiye’de Zirai Bunalım
(Türkçe-Almanca, Ankara 1936), Türkiye’de
Çay İktisadiyatı (1939), Ziraat
Aleminde Vakalar ve Düşünceler (1939), Türkiye Ziraatında Hububatın Yeri ve Ehemmiyeti (Türkçe-Almanca).
KAYNAKÇA:
Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. II, 1968),
İrfan Ünver Nasrattınoğlu - Mehmet Sarlık / 75 Yılda Yöneticilerimiz (1998),
İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas.
2007), TBMM Albümü 2. Cilt 1950-1980
(2010), İslam Enstitüsünün Gizli Hizmetkârı: Şevket Raşit Hatipoğlu
(dunyabizim.com, 7 Aralık 2018), Hüseyin Kıncı / Bir Vefa Yazısı: Prof. Dr.
Şevket Raşit Hatipoğlu (halikentmedya.com, 31.12.2019), Prof. Dr. Şevket Reşat
Hatipoğlu – Çaykur (caykur.gov.tr, 10.08.2020), Şevket Raşit Hatipoğlu
(nadir.com, 10.08.2020), Büyük İdealist,
Abide Şahsiyet Şevket Raşit Hatipoğlu!. (turkyurdu.com.tr, 10.08.2020).
