Ali Artun

Mimar, Sanat Tarihçisi, Yazar, Editör. 1972’de Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. Mimarlar Odası’nda bilim ve teknoloji konuları ile mimar ve mühendislerin toplumsal konumları üzerine araştırmalar yürüttü, çeşitli makalelerin yanı sıra Fordizmin ve Mühendisin Dönüşümü adlı kitabı yazdı.

1980’den sonra Ankara Çağdaş Sahne Kültür Merkezi’ni yöneten Ali Artun, burada 500 Yıllık Bilmece programı çerçevesinde sanat tarihi, edebiyat ve müzikle ilgili etkinlikler düzenledi. 1984’te Galeri Nev’in kuruluşuna katıldı. Bu tarihten başlayarak galerinin Ankara’daki sergilerini düzenledi ve aralarında Resme Bakan Yazılar, Arslan-Defterler ve Tiraje-Zamanların Hafızası’nın da bulunduğu yüzü aşkın Galeri Nev yayınının editörlüğünü yaptı.

Galeri sergilerinden başka Ankara’da Cobra ve 1950-2000, Kopenhag’da Ben Bir Başkası, İstanbul’da Mübin Orhon-Sainsbury Koleksiyonu sergilerini hazırladı. Sanart’ın kuruluşunda ve yönetiminde görev aldı. Marmara ve Yıldız üniversiteleri güzel sanatlar fakülteleri ile İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde sanat tarihi dersleri verdi.

2000 yılından bu yana, kültürel eleştiri alanında eserlerin derlendiği “Sanathayat” dizisini yönetiyor. Ayrıca, kurucusu olduğu e-skop internet dergisinin editörlüğünü sürdürüyor.

 

Bulunduğu Görevler:

 

İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Bölümü, Doktora Programı, Öğretim Görevlisi, 2010-2017

Yıldız Teknik Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, Yüksek Lisans Programı, Öğretim Görevlisi, 2008-2010

Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Yüksek Lisans Programı, Öğretim görevlisi, 2005-2008

İletişim Yayınları SanatHayat Dizisi, İstanbul, editör, 2002 yılından bu yana

Galeri Nev, kurucu ve yönetici, 1984 yılından bu yana

Kaleidoscope, Interdisciplinary Journeys in Culture (Çağdaş sanat ve kültür üzerine,

AB ve ODTÜ işbirliği ile düzenlenen konferans dizisi), kurucu ve yönetici, Ankara, 1998-1999

T.C. Merkez Bankası, "1950-2000" koleksiyonu kurucusu, Ankara, 1990-1994

Dost Röprodüksiyon Sergileri Merkezi, kurucu ve yönetici, Ankara, 1986-1990

Çağdaş Sahne Kültür Merkezi, yönetici, Ankara, 1980-1981

TMMOB Mimarlar Odası, Ankara, genel sekreter, 1978-1980; araştırma sekreteri 1975-1978; üye, 1973 yılından bu yana

Mimarlar Derneği, üye, 1973 yılından bu yana

SANART Görsel Sanatları Destekleme Derneği, Kurucu, ilk dönemlerinde yönetici, 1991 yılından bu yana

AICA (Association Internationale des Critiques d’Art), üye, 1993-2005

TÜSGAD (Tüm Sanat Galerileri Derneği), Ankara, Kurucu, ilk dönemlerinde yönetici, 1995-2005

Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, üye, 1997 yılından bu yana

Türk Serbest Mimarlar Derneği, Mimarlığa Katkı Ödülü, 2016

TÜYAP Eleştirmen Onur Ödülü, 2017

 

KİTAPLARI:

 

Telif:

Fordizm ve Mühendisin Dönüşümü (Ankara: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Temmuz 1999), Modernliğin Sınırında Sanat-Eleştiri, Özerklik, Siyaset (2006), Müze ve Modernlik (2006), Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi (2011), Sanatın İktidarı: 1917 Devrimi Avangard Sanat ve Müzecilik (2015); Mümkün Olmayan Müze: Müzeler Ne Gösteriyor? (2017), Dada Kılavuz 1913-1923 Münih, Zürih, Berlin, Paris (Nur Altınyıldız Artun ile), Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi - Estetik Modernizmin Tasfiyesi, Sanat Müzeleri 1 - Tarih Sahneleri - Sanat Müzeleri Müze ve Modernlik.

Derleme:

Çağdaş Sanat ve Kültüralizm - Kimlik ve Estetik, Bir Muamma: Sanat Hayat – Aforizmalar, Sanat Emeği - Kültür İşçileri ve Prekarite, Çağdaş Sanat Nedir - Modernlik Sonrasında Sanat (Nursu Örge ile), Arzu Mimarlığı - Mimarlığı Düşünmek ve Düşlemek (Nur Altınyıldız Artun ve Roysi Ojalvo ile), Sanat Manifestoları - Avangard Sanat ve Direniş, Bauhaus: Modernleşmenin Tasarımı - Türkiye’de Mimarlık, Sanat, Tasarım Eğitimi ve Bauhaus (Esra Aliçavuşoğlu ile), Resme Bakan Yazılar (Derleyen ve sunan, Ankara: Galeri Nev, 2004), Kaleidoscope Lecture Series (Derleyen ve sunan, Ankara, 2000), Müzekitap: 1950-2000 Türkiye’de Çağdaş Sanat (Derleyen ve sunan, İstanbul: Galeri Nev, 1999), Antonio Saura (Derleyen ve sunan, Ankara: Galeri Nev, 1996), Mübin Orhon (Derleyen ve sunan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1996; Ankara: Galeri Nev, 2011), Yüksel Arslan: Defterler 1965-94 (Derleyen: Ali Artun, Sunan: Roland Topor, Ankara: Galeri Nev, Dost Yayınları, 1996), Abidin Dino - İşkence Desenleri (Derleyen ve sunan, Ankara: Galeri Nev, 1994), Cobra Post Cobra (Derleyen ve sunan, Ankara: Sanart, 1992), Ömer Uluç – Armalar (Derleyen, Ankara: Galeri Nev, 1985, Serigrafi - 100 kopya sınırlı baskı), Arif Dino – Yüz (Derleyen: Ali Artun, Sunuş: Abidin Dino, Ankara: Galeri Nev, 1985, Serigrafi - 100 kopya sınırlı baskı), Tiraje - Zamanların Hafızası (Derleyen: Ali Artun, Sunuş: Patrick Waldberg (Ankara: Galeri Nev, 1985, Serigrafi - 100 kopya sınırlı baskı), Abidin Dino – El (Derleyen, Ankara: Galeri Nev, 1984, Serigrafi - 100 kopya sınırlı baskı).

 

Editörlükler:

 

Sanat / Siyaset - Kültür Çağında Sanat ve Kültürel Politika, Sanat Müzeleri 2 - Tarih Sahneleri - Sanat Müzeleri Müze ve Eleştirel Düşünce, Sanatçı Müzeleri.

 

Düzenlediği Sergiler:

 

Galeri Nev Sergileri, Ankara, (1984-2000)

Britanya, Norwich Güzel Sanatlar Merkezi, Mübin Orhon Koleksiyonu, Yapı Kredi Galerisi, İstanbul, 1996

1950-2000 TCMB Çağdaş Türk Sanatı Koleksiyonu, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara, 1994

I am Another (Ben Bir Başkası) - On Bir Çağdaş Türk Sanatçısı, Charlottenborg Sergi Merkezi, Kopenhag, 1993

COBRA, Resim ve Heykel Müzesi, Ankara, 1992

500 Yıllık Bilmece – 15. Yüzyıldan 20.Yüzyıla Sanat ve Müzik, (dia gösterileriyle eşleştirilmiş müzik dinletileri),

Çağdaş Sahne Kültür Merkezi, Ankara, 1980-1981

 

Konuşmalar/Bildiriler:

 

"Bakış Açısı, Perspektif ve Öznenin Oluşumu", ODTÜ Mezunlar Derneği 27. Ulus Baker Okumaları, 12 Ocak 2019.

"Modernist Sanata Geçişte Bir Öncü: Nejad Devrim", Galeri Nev, "Nejad'ın En Büyük Erdemi Nejad olmaktır" sergisi kapsamında, 11 Ocak 2019.

"Berk Tarihi: Türkiye'de Sanat Tarihyazımının Kurgusu", İTÜ Mimarlık Fakültesi-Sanat Tarihi-Taşkışla, 25 Aralık 2018.

"Öteki Modernizmler: Postkolonyal Teori ve Çevre Kültürlere Özgü Modernizmin Keşfi", İTÜ Mimarlık Fakültesi-Sanat Tarihi-Taşkışla, Kasım 2018.

"Modernizm Ne Zamandı? Estetik Modernizm Kavramı ve Türkiye'de Modernist Sanat", İTÜ Mimarlık Fakültesi-Sanat Tarihi-Taşkışla, 30 Ekim 2018.

"Geometrik Modernlik: André Lhote Estetiğinin İdeolojisi ve Türk Sanatında Modernleşme Düşüncesi", İTÜ Mimarlık Fakültesi-Sanat Tarihi-Taşkışla, 23 Ekim 2018.

"Sanatın Sınırları ve Güzelin Politikası", Sakarya Üniversitesi Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, 12 Aralık 2018.

"Sanatın Sınırları", Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 12. Ulusal Sanat Sempozyumu açılış konuşması, 26 Nisan 2018.

"İlhan Koman", Yapı Kredi Kültür Sanat - Loca, 20 Kasım 2017.

"Ütopya'nın Sonu mu?", TÜYAP Sanat Fuarı, 5 Kasım 2017.

"1917 Devrimi ve Sanatın İktidarı", Nazım Hikmet Kültür Merkezi, 2017.

"Mimarlığın Şimdiki Geleceği", Mimarlar Odası Ankara Şubesi, 2016.

"De Chirico’nun Perspektifi", Pera Müzesi, 2016.

"Tiraje Dikmen'in Anısına", Büyükada, 2 Eylül 2015.

"Sanatın Yolsuzluğu", İTÜ Taşkışla yerleşkesi, 10 Nisan 2015.

"Giacometti’nin Gerçeklik Çıkmazı", Pera Müzesi, 4 Nisan 2015.

"Formların Siyaseti ve Tatlin Kulesi", İzmir Mimarlık Merkezi, 2015.

"Modernliğin Parçalanması ve Çağdaş Sanat", Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2 Aralık 2014

"Bataille’da Aşk-Ölüm Birliği ve Sanat", MSGSÜ Fındıklı Kampüsü, Sedad Hakkı Eldem Oditoryumu, 20 Kasım 2014

"Estetik Modernizm ve Çağdaş Sanat", Yeditepe Üniversitesi GSF, "Sanat Konuşmaları Dizisi", 2014.

"Bir Çerçeve Oluşturmak: Müze Nasıl Hepimizin Olur?", Görsel Sanatlar Derneği Platformu, "Müzemi İstiyorum: İstanbul Resim Heykel Müzesi ve Geleceğini Düşünmek" Paneli, 2014.

“Kurt Schwitters’ın Mimarlığa Oyunu”, ODTÜ Mimarlık Amfisi, 19 Ekim 2012.

"Çağdaş Sanat ve Kültüralizm", Gümüşlük Akademisi, 29 Haziran 2012.

"Aşk ve Siyaset", MSGSÜ Sosyoloji Bölümü, 24 Nisan 2012, İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Doktora Bölümü, 25 Nisan 2012.

"Çağdaş Sanat ve Otorite", Marmara Üniversitesi, Mart 2012.

“Bir Koleksiyon, Bir Tarih Tezi”, Pera Müzesi, Aralık 2011.

"1950-2000 Koleksiyonu'ndan Suretin Sireti Sergisi'ne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Koleksiyonu", Pera Müzesi, 2011.

“Çağdaş Sanat, Çağdaş Otorite”, Tütün Deposu, Açık Masa, Aralık, 2011.

“İlk Mimarlık Müzesi: Geçmişi ve Bugünü”, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin ortaklığıyla hazırlanan “Geniş Açı”konferansı, Nisan 2011.

"Finansın gücünün yükselmesiyle, hayatın finansallaşması sanatı da finansallaştırıyor ve giderek spekülatif faaliyetlerin nesnesi haline dönüşüyor." Bu söyleşi Ceyda Bakbaşa ile yapılmıştır ve Deniz Ünsal tarafından derlenen İstanbul Kültür ve Sanat Sektörü’nün (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Mart 2011) içinde yayınlanmıştır.

“Tasarım ve Sanat Çatışmasının Çözülmesi”, İKSV tarafından Kadir Has Üniversitesi’nde düzenlenen “Neden Tasarım Neden Bienal?” başlıklı uluslararası sempozyumda sunulan bildiri, Aralık, 2010.

“Modernliğin Dönüşümü”, Ankara Mimarlar Derneği, Aralık 2010.

“Halil Edhem’in Modern İstanbul Müzesi”, Bu konuşma, 8 Kasım 2010’da Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi tarafından düzenlenen Osman Hamdi Bey’in Ölümünün 100. Yıl Dönümü Sempozyumu’nda sunulmuştur.

“Modernizm, Erotizm, Picasso”, Pera Müzesi, Şubat 2010.

Sanat Yayıncılığı ve Sanat-Medya İlişkisi, "2010: Avrupa Kültür Başkenti İstanbul", Düşünce Üretme ve Tartışma Toplantıları Dizisi, Mayıs 2010.

“Eleştirinin Sonu Popun Zaferi”, MSGSÜ Sanat Tarihi Bölümü, Mart 2010.

“Küreselleşen İstanbul'un Sanatsal Ekonomisi”, II. İstanbul Sempozyumu, İTÜ Taşkışla Kampüsü, Aralık 2009.

“Zamanın Sonunda Sanat Tarihi”, İTÜ Mimarlık Fakültesi, 2009.

Türk Sanatında Modernizm, “Modern ve Ötesi” Sergisi Paneli, Santralistanbul, Ocak 2008.

“Tasarım Dehşeti”, Sanat-Tasarım-Bilgi Sempozyumu, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, 2008.

“Sanat, Modernlik ve Estetik Modernizm”, Us Atölyesi, 2008.

“Müze ve Modernlik”, Karşı Sanat Çalışmaları, 2008.

“Müzecilikte Kamusallığın Kaynakları ve Özel Müzeler”, “26. Müzeler Haftası Geçmişten Geleceğe Türkiye’de Müzecilik Sempozyumu I” kapsamında, Mayıs, 2008.

“1950-1990 Türk Modern Sanatı”, “Modern ve Ötesi” Panelleri II, Santralİstanbul, 2008.

“Louvre Müzesi, Guggenheim Müzeleri ve Modernliğin Dönüşümü”, Sabancı Müzesi İletişim Merkezi, Nisan, 2007.

“Floransa Prenslerinden Dubai Şeyhlerine - Mimarlık, Koleksiyon, Sanat, Saltanat”, bu konuşma 16 Ekim 2007’de Yapı Kredi Kültür Merkezi Sermet Çifter Salonu’nda Levent Çalıkoğlu yönetiminde düzenlenen ve halka açık yapılan “Çağdaş Sanat Konuşmaları” çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Aynı başlıkla Sanat Dünyamız (Kış 2007, s. 188-199) sayısında ve “Çağdaş Sanat Konuşmaları 4- Koleksiyon, Koleksiyonerlik ve Müzecilik” (haz: Levent Çalıkoğlu, İstanbul: YKY, 2009) içinde yayınlanmıştır.

“Metropolün Günlük Yaşamda Ürettikleri-Kültür ve Sanat Mecraları”, Metropolİstanbul, 2007.

“Sanat Yönetilebilir mi? Taylorizm ve Avangard”, İTÜ Sanat Tarihi Konferansları V, 2006.

“Müzede Modernliğin Kurulması ve Bozulması”, 8. Ulusal Sanat Sempozyumu, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2006.

“Sanatın Özerkliği, Sanatın Yönetimi ve Bienaller”, Marmara Üniversitesi GSF, Sanat Felsefesi Kulübü “Bienal Konferansları”, 2006.

“Modernliğin Sınırında: Sanat – Eleştiri, Sanat - Özerklik, Sanat – Siyaset” MSÜGSF’de yapılan bu konuşma dizisi aynı başlıkla yayınlanmıştır (İstanbul: MÜGSF, 2006).

“Mümkün Olmayan Müze-İstanbul Müzeleri ve Modernlik”, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyoloji Bölümü, Marmara Üniversitesi GSF, 2005.

“Sanat/Eleştiri, Sanat/Özerklik, Sanat/Siyaset”, Marmara Üniversitesi GSF, 2004.

“Baudelaire, Romantizm ve Avangard”, Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Sanat Yönetimi Programı, 2004, 2005, 2006, 2007.

“Bilbao Etkisi”, Yeditepe Üniversitesi, GSF, Sanat Yönetimi Bölümü, “Perspektif” Toplantısı, 2004.

“Sanat ve Hayat”, Mimarlar Derneği, Ankara, 2003.

“The Museum That Can Not Be”, Institut d’Etudes de l’Islam et de Sociétés du Monde Musulman, Ecole de Hautes Etudes en Sciences Sociales, Paris, 2002

“Çağdaş Müze ve Müze-Kitap”, Resim ve Heykel Müzeleri Derneği, “Çağdaş Müze” Paneli, 2000.

“Mühendisler”, TMMOB Sanayi Kongresi, Ankara, 1999.

“Çağdaş Sanat Tarihleri ve Türkiye’de Sanatın Çağdaşlaşması”, Fransız Kültür Merkezi, Ankara, 1997.

“Cumhuriyet Sanatı”, 42. Kültür ve Sanat Etkinlikleri, Vakıflar Bankası, Ankara, 1996.

Niçin “Modernizm ve Türkiye” Tartışması, ‘Modernizm-Türkiye’ Paneli, SANART, Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 7 Mart 1992.

Sanatın Değişen Rolü, Kriz ve Biz, 3. Ulusal Sanat Sempozyumu: “Ülke Kalkınmasında Sanatın Rolü”, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1991.

Mimarların Kent Planlamasındaki Etkileri ve Bugünki Konumları, ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, “Türkiye Birinci Şehircilik Kongresi”, 1981.

Teknolojinin Mimarlıkta Belirleyici Rolü Üzerine Bir Sorgulama (Tevfik Balcıoğlu ile birlikte), Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi “Mimarlık ve Teknoloji Toplu Çalışması”, Trabzon, 1981.

Continuing Education of Engineers as a Means For Transforming the Processes of Industrial Production, COPISEE (Güneydoğu Avrupa Ülkeleri Mühendis ve Mimarları Sürekli Konferansı), “Mühendisin Sürekli Eğitimi” Sempozyumu, Atina, 1980.

 

KAYNAKÇA: Özgeçmiş, Sanat Hayat + Diğer (aliartun.com, edebiyathaber.net, kulturservisi.com, 18.06.2019). Ali Artun kitapları (iletişim.com.tr, odakitap.com, kidega.com, 18.06.2019).