Mimar, Sanat Tarihçisi, Yazar, Editör. 1972’de Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. Mimarlar Odası’nda bilim ve teknoloji konuları ile mimar ve mühendislerin toplumsal konumları üzerine araştırmalar yürüttü, çeşitli makalelerin yanı sıra Fordizmin ve Mühendisin Dönüşümü adlı kitabı yazdı.
1980’den
sonra Ankara Çağdaş Sahne Kültür Merkezi’ni yöneten Ali Artun, burada 500
Yıllık Bilmece programı çerçevesinde sanat tarihi, edebiyat ve müzikle ilgili
etkinlikler düzenledi. 1984’te Galeri Nev’in kuruluşuna katıldı. Bu tarihten
başlayarak galerinin Ankara’daki sergilerini düzenledi ve aralarında Resme
Bakan Yazılar, Arslan-Defterler ve Tiraje-Zamanların Hafızası’nın da bulunduğu
yüzü aşkın Galeri Nev yayınının editörlüğünü yaptı.
Galeri
sergilerinden başka Ankara’da Cobra ve 1950-2000, Kopenhag’da Ben Bir Başkası,
İstanbul’da Mübin Orhon-Sainsbury Koleksiyonu sergilerini hazırladı. Sanart’ın
kuruluşunda ve yönetiminde görev aldı. Marmara ve Yıldız üniversiteleri güzel
sanatlar fakülteleri ile İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü’nde sanat tarihi dersleri verdi.
2000
yılından bu yana, kültürel eleştiri alanında eserlerin derlendiği “Sanathayat”
dizisini yönetiyor. Ayrıca, kurucusu olduğu e-skop internet dergisinin
editörlüğünü sürdürüyor.
Bulunduğu
Görevler:
İstanbul
Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Bölümü, Doktora
Programı, Öğretim Görevlisi, 2010-2017
Yıldız
Teknik Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, Yüksek Lisans Programı,
Öğretim Görevlisi, 2008-2010
Marmara
Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Yüksek Lisans Programı, Öğretim
görevlisi, 2005-2008
İletişim
Yayınları SanatHayat Dizisi, İstanbul, editör, 2002 yılından bu yana
Galeri
Nev, kurucu ve yönetici, 1984 yılından bu yana
Kaleidoscope,
Interdisciplinary Journeys in Culture (Çağdaş sanat ve kültür üzerine,
AB
ve ODTÜ işbirliği ile düzenlenen konferans dizisi), kurucu ve yönetici, Ankara,
1998-1999
T.C.
Merkez Bankası, "1950-2000" koleksiyonu kurucusu, Ankara, 1990-1994
Dost
Röprodüksiyon Sergileri Merkezi, kurucu ve yönetici, Ankara, 1986-1990
Çağdaş
Sahne Kültür Merkezi, yönetici, Ankara, 1980-1981
TMMOB
Mimarlar Odası, Ankara, genel sekreter, 1978-1980; araştırma sekreteri
1975-1978; üye, 1973 yılından bu yana
Mimarlar
Derneği, üye, 1973 yılından bu yana
SANART
Görsel Sanatları Destekleme Derneği, Kurucu, ilk dönemlerinde yönetici, 1991
yılından bu yana
AICA
(Association Internationale des Critiques d’Art), üye, 1993-2005
TÜSGAD
(Tüm Sanat Galerileri Derneği), Ankara, Kurucu, ilk dönemlerinde yönetici,
1995-2005
Türkiye
Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, üye, 1997 yılından bu yana
Türk
Serbest Mimarlar Derneği, Mimarlığa Katkı Ödülü, 2016
TÜYAP
Eleştirmen Onur Ödülü, 2017
KİTAPLARI:
Telif:
Fordizm
ve Mühendisin Dönüşümü (Ankara: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Temmuz
1999), Modernliğin Sınırında Sanat-Eleştiri, Özerklik, Siyaset (2006), Müze ve
Modernlik (2006), Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi (2011), Sanatın İktidarı: 1917
Devrimi Avangard Sanat ve Müzecilik (2015); Mümkün Olmayan Müze: Müzeler Ne
Gösteriyor? (2017), Dada Kılavuz 1913-1923 Münih, Zürih, Berlin, Paris (Nur
Altınyıldız Artun ile), Çağdaş
Sanatın Örgütlenmesi - Estetik Modernizmin Tasfiyesi, Sanat Müzeleri 1 - Tarih
Sahneleri - Sanat Müzeleri Müze ve Modernlik.
Derleme:
Çağdaş
Sanat ve Kültüralizm - Kimlik ve Estetik, Bir Muamma: Sanat Hayat – Aforizmalar,
Sanat Emeği - Kültür İşçileri ve Prekarite, Çağdaş Sanat Nedir - Modernlik
Sonrasında Sanat (Nursu Örge ile), Arzu Mimarlığı - Mimarlığı Düşünmek ve
Düşlemek (Nur Altınyıldız Artun ve Roysi Ojalvo ile), Sanat
Manifestoları - Avangard Sanat ve Direniş, Bauhaus: Modernleşmenin Tasarımı - Türkiye’de
Mimarlık, Sanat, Tasarım Eğitimi ve Bauhaus (Esra Aliçavuşoğlu ile), Resme Bakan
Yazılar (Derleyen ve sunan, Ankara: Galeri Nev, 2004), Kaleidoscope Lecture
Series (Derleyen ve sunan, Ankara, 2000), Müzekitap: 1950-2000 Türkiye’de
Çağdaş Sanat (Derleyen ve sunan, İstanbul: Galeri Nev, 1999), Antonio Saura (Derleyen
ve sunan, Ankara: Galeri Nev, 1996), Mübin Orhon (Derleyen ve sunan, İstanbul:
Yapı Kredi Yayınları, 1996; Ankara: Galeri Nev, 2011), Yüksel Arslan: Defterler
1965-94 (Derleyen: Ali Artun, Sunan: Roland Topor, Ankara: Galeri Nev, Dost
Yayınları, 1996), Abidin
Dino - İşkence Desenleri (Derleyen ve sunan, Ankara: Galeri Nev, 1994), Cobra
Post Cobra (Derleyen ve sunan, Ankara: Sanart, 1992), Ömer Uluç – Armalar
(Derleyen, Ankara: Galeri Nev, 1985, Serigrafi - 100 kopya sınırlı baskı), Arif
Dino – Yüz (Derleyen: Ali Artun, Sunuş: Abidin Dino, Ankara: Galeri Nev, 1985, Serigrafi
- 100 kopya sınırlı baskı), Tiraje - Zamanların Hafızası (Derleyen: Ali Artun,
Sunuş: Patrick Waldberg (Ankara: Galeri Nev, 1985, Serigrafi - 100 kopya
sınırlı baskı), Abidin Dino – El (Derleyen, Ankara: Galeri Nev, 1984, Serigrafi
- 100 kopya sınırlı baskı).
Editörlükler:
Sanat
/ Siyaset - Kültür Çağında Sanat ve Kültürel Politika, Sanat Müzeleri 2
- Tarih Sahneleri - Sanat Müzeleri Müze ve Eleştirel Düşünce, Sanatçı Müzeleri.
Düzenlediği
Sergiler:
Galeri
Nev Sergileri, Ankara, (1984-2000)
Britanya,
Norwich Güzel Sanatlar Merkezi, Mübin Orhon Koleksiyonu, Yapı Kredi Galerisi,
İstanbul, 1996
1950-2000
TCMB Çağdaş Türk Sanatı Koleksiyonu, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara, 1994
I
am Another (Ben Bir Başkası) - On Bir Çağdaş Türk Sanatçısı, Charlottenborg
Sergi Merkezi, Kopenhag, 1993
COBRA,
Resim ve Heykel Müzesi, Ankara, 1992
500
Yıllık Bilmece – 15. Yüzyıldan 20.Yüzyıla Sanat ve Müzik, (dia gösterileriyle
eşleştirilmiş müzik dinletileri),
Çağdaş
Sahne Kültür Merkezi, Ankara, 1980-1981
Konuşmalar/Bildiriler:
"Bakış
Açısı, Perspektif ve Öznenin Oluşumu", ODTÜ Mezunlar Derneği 27. Ulus
Baker Okumaları, 12 Ocak 2019.
"Modernist
Sanata Geçişte Bir Öncü: Nejad Devrim", Galeri Nev, "Nejad'ın En
Büyük Erdemi Nejad olmaktır" sergisi kapsamında, 11 Ocak 2019.
"Berk
Tarihi: Türkiye'de Sanat Tarihyazımının Kurgusu", İTÜ Mimarlık
Fakültesi-Sanat Tarihi-Taşkışla, 25 Aralık 2018.
"Öteki
Modernizmler: Postkolonyal Teori ve Çevre Kültürlere Özgü Modernizmin
Keşfi", İTÜ Mimarlık Fakültesi-Sanat Tarihi-Taşkışla, Kasım 2018.
"Modernizm
Ne Zamandı? Estetik Modernizm Kavramı ve Türkiye'de Modernist Sanat", İTÜ
Mimarlık Fakültesi-Sanat Tarihi-Taşkışla, 30 Ekim 2018.
"Geometrik
Modernlik: André Lhote Estetiğinin İdeolojisi ve Türk Sanatında Modernleşme
Düşüncesi", İTÜ Mimarlık Fakültesi-Sanat Tarihi-Taşkışla, 23 Ekim 2018.
"Sanatın
Sınırları ve Güzelin Politikası", Sakarya Üniversitesi Sanat, Tasarım ve
Mimarlık Fakültesi, 12 Aralık 2018.
"Sanatın
Sınırları", Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 12. Ulusal
Sanat Sempozyumu açılış konuşması, 26 Nisan 2018.
"İlhan
Koman", Yapı Kredi Kültür Sanat - Loca, 20 Kasım 2017.
"Ütopya'nın
Sonu mu?", TÜYAP Sanat Fuarı, 5 Kasım 2017.
"1917
Devrimi ve Sanatın İktidarı", Nazım Hikmet Kültür Merkezi, 2017.
"Mimarlığın
Şimdiki Geleceği", Mimarlar Odası Ankara Şubesi, 2016.
"De
Chirico’nun Perspektifi", Pera Müzesi, 2016.
"Tiraje
Dikmen'in Anısına", Büyükada, 2 Eylül 2015.
"Sanatın
Yolsuzluğu", İTÜ Taşkışla yerleşkesi, 10 Nisan 2015.
"Giacometti’nin
Gerçeklik Çıkmazı", Pera Müzesi, 4 Nisan 2015.
"Formların
Siyaseti ve Tatlin Kulesi", İzmir Mimarlık Merkezi, 2015.
"Modernliğin
Parçalanması ve Çağdaş Sanat", Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar
Fakültesi, 2 Aralık 2014
"Bataille’da
Aşk-Ölüm Birliği ve Sanat", MSGSÜ Fındıklı Kampüsü, Sedad Hakkı Eldem
Oditoryumu, 20 Kasım 2014
"Estetik
Modernizm ve Çağdaş Sanat", Yeditepe Üniversitesi GSF, "Sanat
Konuşmaları Dizisi", 2014.
"Bir
Çerçeve Oluşturmak: Müze Nasıl Hepimizin Olur?", Görsel Sanatlar Derneği
Platformu, "Müzemi İstiyorum: İstanbul Resim Heykel Müzesi ve Geleceğini
Düşünmek" Paneli, 2014.
“Kurt
Schwitters’ın Mimarlığa Oyunu”, ODTÜ Mimarlık Amfisi, 19 Ekim 2012.
"Çağdaş
Sanat ve Kültüralizm", Gümüşlük Akademisi, 29 Haziran 2012.
"Aşk
ve Siyaset", MSGSÜ Sosyoloji Bölümü, 24 Nisan 2012, İTÜ Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Sanat Tarihi Doktora Bölümü, 25 Nisan 2012.
"Çağdaş
Sanat ve Otorite", Marmara Üniversitesi, Mart 2012.
“Bir
Koleksiyon, Bir Tarih Tezi”, Pera Müzesi, Aralık 2011.
"1950-2000
Koleksiyonu'ndan Suretin Sireti Sergisi'ne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
Koleksiyonu", Pera Müzesi, 2011.
“Çağdaş
Sanat, Çağdaş Otorite”, Tütün Deposu, Açık Masa, Aralık, 2011.
“İlk
Mimarlık Müzesi: Geçmişi ve Bugünü”, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve
Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin ortaklığıyla hazırlanan “Geniş
Açı”konferansı, Nisan 2011.
"Finansın
gücünün yükselmesiyle, hayatın finansallaşması sanatı da finansallaştırıyor ve
giderek spekülatif faaliyetlerin nesnesi haline dönüşüyor." Bu söyleşi
Ceyda Bakbaşa ile yapılmıştır ve Deniz Ünsal tarafından derlenen İstanbul
Kültür ve Sanat Sektörü’nün (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Mart 2011)
içinde yayınlanmıştır.
“Tasarım
ve Sanat Çatışmasının Çözülmesi”, İKSV tarafından Kadir Has Üniversitesi’nde
düzenlenen “Neden Tasarım Neden Bienal?” başlıklı uluslararası sempozyumda
sunulan bildiri, Aralık, 2010.
“Modernliğin
Dönüşümü”, Ankara Mimarlar Derneği, Aralık 2010.
“Halil
Edhem’in Modern İstanbul Müzesi”, Bu konuşma, 8 Kasım 2010’da Mimar Sinan Güzel
Sanatlar Üniversitesi tarafından düzenlenen Osman Hamdi Bey’in Ölümünün 100.
Yıl Dönümü Sempozyumu’nda sunulmuştur.
“Modernizm,
Erotizm, Picasso”, Pera Müzesi, Şubat 2010.
Sanat
Yayıncılığı ve Sanat-Medya İlişkisi, "2010: Avrupa Kültür Başkenti
İstanbul", Düşünce Üretme ve Tartışma Toplantıları Dizisi, Mayıs 2010.
“Eleştirinin
Sonu Popun Zaferi”, MSGSÜ Sanat Tarihi Bölümü, Mart 2010.
“Küreselleşen
İstanbul'un Sanatsal Ekonomisi”, II. İstanbul Sempozyumu, İTÜ Taşkışla Kampüsü,
Aralık 2009.
“Zamanın
Sonunda Sanat Tarihi”, İTÜ Mimarlık Fakültesi, 2009.
Türk
Sanatında Modernizm, “Modern ve Ötesi” Sergisi Paneli, Santralistanbul, Ocak
2008.
“Tasarım
Dehşeti”, Sanat-Tasarım-Bilgi Sempozyumu, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sanat ve
Tasarım Fakültesi, 2008.
“Sanat,
Modernlik ve Estetik Modernizm”, Us Atölyesi, 2008.
“Müze
ve Modernlik”, Karşı Sanat Çalışmaları, 2008.
“Müzecilikte
Kamusallığın Kaynakları ve Özel Müzeler”, “26. Müzeler Haftası Geçmişten
Geleceğe Türkiye’de Müzecilik Sempozyumu I” kapsamında, Mayıs, 2008.
“1950-1990
Türk Modern Sanatı”, “Modern ve Ötesi” Panelleri II, Santralİstanbul, 2008.
“Louvre
Müzesi, Guggenheim Müzeleri ve Modernliğin Dönüşümü”, Sabancı Müzesi İletişim
Merkezi, Nisan, 2007.
“Floransa
Prenslerinden Dubai Şeyhlerine - Mimarlık, Koleksiyon, Sanat, Saltanat”, bu
konuşma 16 Ekim 2007’de Yapı Kredi Kültür Merkezi Sermet Çifter Salonu’nda
Levent Çalıkoğlu yönetiminde düzenlenen ve halka açık yapılan “Çağdaş Sanat
Konuşmaları” çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Aynı başlıkla Sanat Dünyamız
(Kış 2007, s. 188-199) sayısında ve “Çağdaş Sanat Konuşmaları 4- Koleksiyon,
Koleksiyonerlik ve Müzecilik” (haz: Levent Çalıkoğlu, İstanbul: YKY, 2009)
içinde yayınlanmıştır.
“Metropolün
Günlük Yaşamda Ürettikleri-Kültür ve Sanat Mecraları”, Metropolİstanbul, 2007.
“Sanat
Yönetilebilir mi? Taylorizm ve Avangard”, İTÜ Sanat Tarihi Konferansları V,
2006.
“Müzede
Modernliğin Kurulması ve Bozulması”, 8. Ulusal Sanat Sempozyumu, Hacettepe
Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2006.
“Sanatın
Özerkliği, Sanatın Yönetimi ve Bienaller”, Marmara Üniversitesi GSF, Sanat
Felsefesi Kulübü “Bienal Konferansları”, 2006.
“Modernliğin
Sınırında: Sanat – Eleştiri, Sanat - Özerklik, Sanat – Siyaset” MSÜGSF’de
yapılan bu konuşma dizisi aynı başlıkla yayınlanmıştır (İstanbul: MÜGSF, 2006).
“Mümkün
Olmayan Müze-İstanbul Müzeleri ve Modernlik”, Mimar Sinan Üniversitesi
Sosyoloji Bölümü, Marmara Üniversitesi GSF, 2005.
“Sanat/Eleştiri,
Sanat/Özerklik, Sanat/Siyaset”, Marmara Üniversitesi GSF, 2004.
“Baudelaire,
Romantizm ve Avangard”, Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Sanat Yönetimi
Programı, 2004, 2005, 2006, 2007.
“Bilbao
Etkisi”, Yeditepe Üniversitesi, GSF, Sanat Yönetimi Bölümü, “Perspektif” Toplantısı,
2004.
“Sanat
ve Hayat”, Mimarlar Derneği, Ankara, 2003.
“The
Museum That Can Not Be”, Institut d’Etudes de l’Islam et de Sociétés du Monde
Musulman, Ecole de Hautes Etudes en Sciences Sociales, Paris, 2002
“Çağdaş
Müze ve Müze-Kitap”, Resim ve Heykel Müzeleri Derneği, “Çağdaş Müze” Paneli,
2000.
“Mühendisler”,
TMMOB Sanayi Kongresi, Ankara, 1999.
“Çağdaş
Sanat Tarihleri ve Türkiye’de Sanatın Çağdaşlaşması”, Fransız Kültür Merkezi,
Ankara, 1997.
“Cumhuriyet
Sanatı”, 42. Kültür ve Sanat Etkinlikleri, Vakıflar Bankası, Ankara, 1996.
Niçin
“Modernizm ve Türkiye” Tartışması, ‘Modernizm-Türkiye’ Paneli, SANART, Ankara
Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 7 Mart 1992.
Sanatın
Değişen Rolü, Kriz ve Biz, 3. Ulusal Sanat Sempozyumu: “Ülke Kalkınmasında
Sanatın Rolü”, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1991.
Mimarların
Kent Planlamasındaki Etkileri ve Bugünki Konumları, ODTÜ Şehir ve Bölge
Planlama Bölümü, “Türkiye Birinci Şehircilik Kongresi”, 1981.
Teknolojinin
Mimarlıkta Belirleyici Rolü Üzerine Bir Sorgulama (Tevfik Balcıoğlu ile
birlikte), Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi “Mimarlık ve
Teknoloji Toplu Çalışması”, Trabzon, 1981.
Continuing
Education of Engineers as a Means For Transforming the Processes of Industrial
Production, COPISEE (Güneydoğu Avrupa Ülkeleri Mühendis ve Mimarları Sürekli
Konferansı), “Mühendisin Sürekli Eğitimi” Sempozyumu, Atina, 1980.
KAYNAKÇA:
Özgeçmiş, Sanat Hayat + Diğer (aliartun.com, edebiyathaber.net,
kulturservisi.com, 18.06.2019). Ali Artun kitapları (iletişim.com.tr,
odakitap.com, kidega.com, 18.06.2019).