Hukukçu, Osmanlı Meclis-i Mebusan 3. ve 4. Dönem Beyazıt Mebusu – TBMM 2. ve 3. Dönem Beyazıt Milletvekili (D. 1865, Beyazıt / Ağrı – Ö. 30 Ağustos 1936, Ankara). Meclis kayıtlarında adı Şefik Bey Baydar, doğum tarihi 1871 olarak da geçer. Babası, Beyazıt’ın ilk Belediye Reisi Dursun Ağa, annesi Haznedar ailesinden Badısabah Hanım’dır. Beyazıt Rüştiye Mektebinden sonra özel olarak Farsça, Arapça ve Hukuk (Fıkıh) öğrenimi yaptı.
1894 yılında Erzincanlı Zehra Hanımla evlendi. Kemal, Celal, Vehibe ve Nebile adında dört çocuğu oldu.
1880 yılında Aşar Muharrirliği ile memuriyet hayatına
başladı. Meclis-i Belediye Kitabeti, Bidayet Mahkemesi Zabit Katipliği,
Eleşkirt Bidayet Mahkemesi 1.Katipliği, Beyazıt Mahkemesi Savcı Yardımcılığı,
Erzincan Bidayet Mahkemesi Hakimliği, Siirt Mahkemesi Savcılığı, Muş Sancağı
Bidayet Mahkemesi Ceza Riyaseti Azalığı, Van Merkez Mahkemesi Savcılığı
görevlerinde bulundu.
1914 yılında yapılan Osmanlı Meclis-i Mebusan’ının 3.
Dönem ve 12 Ocak 1920’de yapılan 4. dönem seçimlerinde seçilerek Mebus olarak Beyazıt’ı temsil etti. Bu yıllar,
Birinci Dünya Harbi’nin yaşandığı, Osmanlı Devleti’nin çöktüğü ve Kurtuluş
Savaşı’nın yaşandığı yıllardır. Mustafa Kemal, Samsun’a hareket etmeden önce
sivil kıyafeti ile İstanbul Fındıklı’daki Osmanlı Meclis-i Mebusan’ını ziyaret
etmiş ve oradaki Doğu ve Güneydoğunun bazı mebuslarıyla görüşmeler yapmıştır.
Burhan Cahit Morkaya’nın 1929 da Son Telgraf gazetesinde
yayınlanan yazılarında: Bu görüşmede, aralarında Beyazıt Mebusu Mehmet Şefik
Bey’inde bulunduğu, Şark Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinin kuruluş çalışmaları
konuşulmuştur.
Osmanlı Meclisinin IV. devresinin seçimleri 12.Ocak 1920
yapıldı. Yeniden seçilen M. Şefik Bey, Mustafa Kemal’in daveti üzerine
İstanbul’a gitmeden önce Ankara’da kendisi ile bir görüşme yaptı.
Osmanlı Meclis-i Mebusanı 11.Nisan 1920 de kapatıldı.
Kapatılan meclisin birçok üyesi tutuklanarak Malta’ya sürgün edildi. 23 Nisan
1920 ‘de Büyük Millet Meclisi açıldı. Meclisin aldığı 1 nolu karar gereği
Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nın hazır olan üyeleri Büyük Millet Meclisinde de
üyelik hakkı kazanmış oldular. Ancak Mehmet Şefik Bey, işgal altındaki
İstanbul’dan Ankara’ya zamanında ulaşamadığı için, Mustafa Kemal tarafından,
daha önce ki Hakim ve savcılığı dikkate alınarak, Mahkeme-i Temyiz yani
Yargıtay üyeliğine tayin edildi.
Sivas’da bulunan Mahkeme-i Temyiz üyeliği devam ederken,
Zara Koçgiri isyanını inceleme ve çözüm bulmak amacı ile Büyük Millet Meclisi’nin 22 Teşrinisani 1921
tarih ve 12 numaralı tezkeresi ile oluşturulan Heyet-i Nasiha’ya (Nasihat
heyeti) başkan olarak seçildi. Mehmet
Şefik Bey’in görüşmeler yoluyla yaptığı uğraşlar sonucunda ayaklanmalar sona
erdirildi, dolayısıyla hem masum halkın zarar görmemesi hem de oradaki askeri
ve milis kuvvetlerimizin, Sakarya cephesine sevk edilmeleri sağlanmış oldu.
Mehmet Şefik Bey. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin
1923-1927 II. Dönem (Haziran-Temmuz
1923-01.11.1927) ve 1927-1931 III. (01.11.1927 – 04.05.1931) dönemlerinde de
seçilerek, Beyazıt / Ağrı Milletvekili olarak görev yaptı. İzmir’in Düşman işgalinden kurtuluşundan
sonra ikinci kez, 27 Ocak 1923’ de Cumhurbaşkanı olarak İzmir’e giden ve orada
Latife Hanım’la evlenen Atatürk’e Meclis adına, Meclis-i Alinin tebrigatını
ılgaya memur edilen heyette yer aldı.
Layiha, Adliye ve Kavanin-i Maliye komisyonları üyeliği ve
başkanlığında bulundu. Devlet Memurlarının ve hakimlerin maaşlarına dair
harçlar tarifesi, Muhacir Nizamnamesi, Hidemat-ı Vataniyeden maaş verilmesi,
Şose inşası konularında kanun teklifleri, Beyazıt, Iğdır ve Kulp kazalarının
imar, iskan, eğitim, sağlık, adliye, maliye ve bayındırlık ihtiyaçları
konusunda önergeleri mevcuttur.
1931- 1936 yılları arasında Atatürk’ün tensibi üzerine
Vergiler Temyiz Komisyonu teşkilatını kurarak başkanlığını yaptı. Atatürk
dönemindeki devrim yasalarının hukuksal düzenlemelerinde görev yaptı.
30 Ağustos 1936’ da Ankara’da vefat etti. Ankara Cebeci Asri
Mezarlığında toprağa verildi.
KAYNAK: TBMM Albümü 1920-2010 (1. cilt, 2010), Mehmet
Şefik Baydar (baydarailesi.com, 03.06.2019).
