Tahsin Şahinkaya

Hava Harp Okulu Eski Komutanı, Hava Kuvvetleri Komutanı, Orgeneral, Asker

Doğum
01 Mayıs, 1925
Ölüm
09 Temmuz, 2015
Eğitim
Hava Harp Akademisi
Burç
Diğer İsimler
Tam adı Ali Tahsin Şahinkaya

Asker, Orgeneral, 15. Hava Kuvvetleri Komutanı, Hava Harp Okulu Eski Komutanı, 12 Eylül 1980 dönemi Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, Millî Güvenlik Konseyi Cumhurbaşkanlığı Konseyi Üyesi (D.  l  Mayıs 1925, Merzifon / Amasya - Ö. 9 Temmuz 2015, İstanbul).

Tam adı Ali Tahsin Şahinkaya. Baba adı Şakir, anne adı Hayriye. İlkokul ile ortaokul öğreniminin iki yılını Merzifon’da yaptıktan sonra, 1938 yılında Konya Askeri Orta Okulu’nun son sınıfına girmiştir. 1941 yılında Bursa Askeri Lisesi’ni, 30 Ağustos 1943’te Kara Harp Okulu’nu bitirdi ve Asteğmen oldu. Harp Okulu’ndan sonra Çankırı Piyade Atış Okulu’na gönderilmiş, üç aylık piyade atış stajından sonra, Eskişehir Hava Okulu’na girdi, 20 Mart 1944’te pilotaj eğitimi için Amerika’ya gitti, 15 Nisan 1945 tarihinde Amerika Uçuş Okulu’ndan mezun oldu. l Şubat 1946’da Eskişehir Hava Okulu’nda uçucu ve öğretmen olarak göreve başlayan Şahinkaya, 22 Aralık 1949’da Hava Fotoğraf Kursu görmek üzere tekrar Amerika’ya gönderildi, yurda dönüşünde Eskişehir’de Hava Fotoğraf Okulu’nu açtı.

Mayıs 1954’te Hava Harp Akademisi’ne girdi, buradan 30 Ağustos 1957’de mezun oldu. Staj için 3 ncü Hava Kuvveti İstihbarat Başkanlığı Foto Kıymetlendirme Subaylığı’na, Mayıs 1958’de de 44 ncü Uçuş Grubu 143 ncü Filo Harekât Subaylığı’na atandı. 15 Ağustos 1960 tarihinde Genelkurmay Başkanlığı Hava Harekât kısmına atandı, bu arada 3 ay süre ile Airsouth Napoli Karargâhına görevbaşı eğitimi için gönderildi. 4 Ekim 1961 tarihinde 4 ncü Hava Üs Harekât ve Eğitim Amirliğine atandı. 3 Eylül 1962 - 30 Eylül 1964 tarihleri arasında Hava Harp Akademisi’nde öğretmenlik yaptı. 30 Eylül 1964’te Airsouth (Napoli) Karargâhına tayin olarak, bu görevde iken 30 Ağustos 1966’da Tuğgeneralliğe terfi etti. 22 Eylül 1966’da 6 ncı Ana Jet Üs Komutanlığı’na, buradan 3 Eylül 1969 tarihinde Hava Harp Akademisi Komutanlığı’na atandı, 28 Ağustos 1972 - 29 Ağustos 1973 tarihleri arasında Hava Harp Okulu Komutanlığı yaptı. 1973-1977 yılları arasında Korgeneral, 1977-1983 yılları arasında Orgeneral rütbesiyle hizmet gördü.

 

Orgeneral Tahsin Şahinkaya ve 12 Eylül Darbesi

 

Orgeneral Tahsin Şahinkaya, 12 Eylül 1980'de içinde bulunduğu cuntanın gerçekleştirdiği darbeden sonra Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, Hava Kuvvetleri Komutanı, Millî Güvenlik Konseyi Üyesi (12.09.1980 - 06.12.1983), Cumhurbaşkanlığı Konseyi Üyesi (06.12.1983 - 06.12.1989)  görevlerini yürüttü. 6 Aralık 1983 tarihinde kendi isteği ile emekli oldu. TSK Üstün Hizmet Madalyasına sahipti.

 

'Dünyanın en zengin 50 generalinden biri' İddiası

 

Tahsin Şahinkaya askerliği kadar serveti ile de tartışma konusu oldu. 20 milyar dolar olarak tarif edilen serveti ile Time dergisi tarafından dünyanın en zengin 50 generalinden biri olarak gösterilmiştir.

Şahinkaya'nın servetine ilişkin iddialar 1980 darbesi öncesine dayanıyor. İlk defa 19 Mart 1976'da, Northrop uçak şirketi, askeri uçak alımları için arasında Türkiye'nin de olduğu ülkelerde bazı yetkililere rüşvet verdiğini açıkladı. Yapılan açıklama dünyada deprem etkisi yaptı. Pek çok ülkede hükümetlerin başını yiyen bir skandala dönüştü. Bir tek Türkiye'de olayın üzerine gidilmedi.

1986 yılında Amerikan Kongresi'nde hakkında soruşturma açılan General Dynamics Şirketi'nin eski Başkan Yardımcısı Veliotis, Türkiye'ye 23 milyon dolar rüşvet verildiğini itiraf etti. Açıklama Türkiye'de geniş yankı buldu.

İddiaların hedefinde 1980 öncesinin Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya bulunuyordu. Meclis'e araştırma önergesi verildi. Kurulan araştırma komisyonunda, Anayasa'nın geçici 15'inci maddesindeki hüküm sebebi ile ANAP ve bağımsız milletvekillerinin oylarıyla talep reddedildi.

Ancak bu iddia, bazı yazarlarca doğru bulunmayarak yalanlanmış, aksi savunulmuştur.

 

12 Eylül davasının son tanığıydı

 

Ankara 10. Ağır Ceza Mahkemesi, 18 Haziran 2014'te verdiği kararda, Evren ve Şahinkaya'nın 21 Aralık 1979'da dönemin Başbakanı'na verdikleri muhtırayla Anayasa'yı ve TBMM'yi ortadan kaldırmaya ve görevini yapmasını engellemeye teşebbüs suçunu işledikleri... 12 Eylül 1980'de de cebren Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nı tağyir, tebdil veya ilgaya ve bu kanun ile teşekkül eden TBMM'yi ıskat ve cebren men suçunu işledikleri gerekçesiyle "ağırlaştırılmış müebbet" hapis cezasına çarptırılmasına hükmetmişti.

Sanıklar hakkında, zincirleme suç maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verildiğini belirten mahkeme heyeti, sanıkların duruşmadaki tavır ve hareketleri ile dosya kapsamı ele alınarak, takdiri indirimle bu cezanın "müebbet hapse" çevrildiğini kaydetmişti.

12 Eylül döneminin Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya, 9 Temmuz 2015’te İstanbul'da 90 yaşında iken yaşamını yitirdi. Dönemin Genelkurmay Başkanı Kenan Evren de 9 Mayıs'ta Ankara'da tedavi gördüğü GATA'da hayatını kaybetmişti. Evren'in vefatının ardından Şahinkaya, 12 Eylül davasının hayatta kalan son sanığıydı.

 

KAYNAKÇA: TBMM Albümü 4. Cilt 1960-1983 (2010), Tahsin Şahinkaya kimdir (sabah.com.tr, 09.07.2015), Dünyanın En Zengin Generali Yalan mı? (pes24.com, 29.05.2016), Eski Komutanlarımız (hho.edu.tr, 26.12.2018), Hava Kuvvetleri Komutanları (hvkk.tsk.tr, 18.04.2021).

 

DÜNYANIN EN ZENGİN GENERALİ YALAN MI?

DÜNYANIN EN ZENGİN GENERALİ YALAN MI?

 

Dünyanın en zengin generali olarak bilinen ve 12 Eylül darbesinin mimarlarından olan,  dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin ŞAHİNKAYA ile ilgili, gazeteci Saygı ÖZTÜRK tüm bilinenleri alt üst edecek bir yazı yazdı.  

 

Dünyanın en zengin generali!

 

Lüks, şatafat almış başını gidiyor. Devlet malının korunması, tasarrufa özen göstermesi konusunda daha duyarlı olması beklenenler tersini yapıyor, uçaklar, saraylar, helikopterler, sayısız lüks otomobiller örneğini görenler, benzer uygulamaları “kendi çaplarında” yapıyor, bürokrasi alabildiğine savurganlık örnekleri sergiliyor…

12 Eylül 1980 darbe döneminin Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya vefat edene kadar hep “Dünyanın en zengin generali” diye biliniyordu.

Çünkü, böyle bir haberin TIME dergisinde kapak yapıldığı belirtiliyordu. Ancak hiçbir zaman TIME'da bu komutanla ilgili böyle bir haber yayımlanmamıştı. İşte “algı” dedikleri bu olsa gerek…

 

Oturacak Evleri Bile Yok

 

Şahinkaya, Fenerbahçe Orduevi'nde “korumalı lojmanda” kalıyordu. Vefatından sonra eşi Sema Hanım'a, Genelkurmay Başkanlığı tarafından “lojmanı boşaltın” tebligatı gönderildi. “Dünyanın en zengin generalini”nin eşinin oturacağı evin de mutlaka çok iyi yerlerde olduğunu düşünürsünüz. Ortaya çıktı ki, Şahinkaya'nın sadece bir dairesi bulunuyormuş.

 Oğlu iş kurarken evi ipotek gösterip kredi almış. Bunların hepsi de belgeli. Yargılandığı dönemdeki avukat ücreti, banka borçları derken o ev de satılmış. Şahinkaya'nın kızı da kiralık bir evde oturuyor..

Yıllarca “dünyanın en zengin generali” olduğu belirtilen Tahsin Şahinkaya'nın, eşine, çocuklarına bıraktığı bir evi bile kalmamış. Böyle dar gününde, zor gününde eski bir komutanın eşini lojmandan çıkarmak inciticiydi ama Kamu Konutları Kanunu ve Kamu Konutları Yönetmeliği'ne göre işlemlerin yürütülmesi gerekiyor.

 Kanun ve yönetmelikte “Konutlarda oturmakta iken ölenlerin aileleri, ölüm tarihinden itibaren iki ay içerisinde konutu boşaltırlar” ifadesi yer alıyor.

Bırakın Türkiye'yi, dünyanın en zengin generali olduğu söylenen Tahsin Şahinkaya'nın, kiralık ev arayan eşi Sema Hanım, “Yukarıda Allah var, her şeyi görüyor” demekle yetiniyor. Şahinkaya'nın hep yakınında olmuş bazı kamu görevlileri de, onun ne kadar alçak gönüllü, tutumlu bir komutan olduğunu, bilinenin tam tersi hep kıt-kanaat geçindiğini anlatıyordu.

 

Evren'in Yemek Parası

 

12 Eylül Darbesi'nin lideri eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in ölüm yıl dönümüydü. En yakınındaki isim olan yaveri Albay Sedat Özdemir'den, emlak müşaviri Salim Taşçı ile birlikte ilginç anılar dinledik.

“Köşkte görevli Ümit yüzü beyazlanmış bir halde odama geldi.

 ‘Albayım ben mahvoldum, şimdi ne yapacağım?' dedi.

 ‘Hayırdır Ümit ne oldu?' diye sorduğumda

 ‘Evren Paşam öğlen yediği yemeğin yarısını ayırmıştı, kalanının akşama getirilmesini istemişti. Ben de unuttum, kalan yemeği döktüm. Paşam biraz önce yemeği getirmemi söyledi. Şimdi ben ne yapacağım' diye kıvranıyordu.

Ben, yakındaki bir lokantayı arayıp aynı yemekten yarım porsiyon getirttim ve Ümit'i rahatlattım.

Rahmetli, Cumhurbaşkanlığı makamına oturduğu tarihten ayrıldığı güne kadar, günlük yemek paralarını hep kendi cebinden ödedi.”

Evren'in kızı Miray Hanım ile Maksut Göksu'nun düğününe 6 bin kişi değil, sadece 148 kişi davet edilmişti. Evren, damadına “Hesabını kitabını iyi yap. Devlet kesesinden bir kuruş karışmasın” dedi. Maksut Göksu da aynı duyarlılık içindeydi ve düğün masraflarını kuruşuna kadar ödedi. Miray ve Maksut Göksu babalarını ziyaret için köşke akşam gittiklerinde paşa “İnşallah yemeğinizi yiyip gelmişsinizdir. Aşçı mesaisi bittiği için gitti” diyordu.

 

Lambaları Söndürüp Gidiyordu

 

Köşkte konuklar için verilen resepsiyondan sonra Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Orgeneral Sedat Güneral aşçıyı çağırdı ve ona hiddetle, ‘Tabaklarda pastırma dilimleri bir sürü, sen pastırmanın kaç lira olduğunu biliyor musun? Bundan sonra tabaklara pastırma koymayacaksınız' diye uyarmış.

 Sedat Albay, “Nöbetçi olduğumuzda kaç defa Evren Paşamın yürüyüp geçtiği yerlerde, elektrik düğmelerini kapattığına şahit olmuşumdur.. ‘Elektrikler boşa yanamaz' diye çoğu kez tembihleri olmuştur” diyor. Bugün ise sarayın elektrik faturası için milyonlarca liradan söz ediliyor.

Sarayın ısıtma giderleri için de çok şeyler söyleniyor. Biz yine tarihi Çankaya Köşkü'ne gidelim. Orgeneral Sedat Güneral, devlet malını öyle bir tasarruflu kullanıyordu ki Köşkün yakıt giderleri de yarıya düşmüştü. Kaloriferlerin bir bölümünü de kapattırmıştı. Buz tutması sonucu petek patladı. Güneral Paşa, peteğin tamir ücretini kendi cebinden ödedi.

Bugün lüksün, şatafatın zirve yaptığı dönemdeyiz. En azından o makamlarda bulunanların bu yönlerini de anlatmak istedik. Belki birileri savurganlıkla mücadele için örnek alır diye…

 

Serveti

 

Tahsin Şahinkaya Time dergisi tarafından dünyanın en zengin 50 generalinden biri olarak gösterildiği iddia edilse de Profesör Dr. Celal Şengör bu konuyu araştırdığını, anılan dergide böyle bir yayın olmadığını savunmaktadır. Mal varlığının 20 milyon dolar civarında olduğu ve bu mal varlığını 1980 sonrası F-16 uçaklarının alımında oluşturduğu iddia edilmiştir. Ancak Şahinkaya, hakkındaki bu iddiaları kesin bir şekilde reddetmiştir. 1986 yılında Lockheed Martin firması da uçak alımları için Türkiye’nin de aralarında bulunduğu bazı ülkelerde rüşvet verildiğini kabul etmiş ancak kimlere ve ne kadar verildiğini açıklamamıştı.

 

Yargılanması

 

Ana madde: 12 Eylül Davası

 

12 Eylül Darbesi'nin sorumlularının yargılanmasını engelleyen anayasanın geçici 15. maddesinin 2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu ile kaldırılması sonucu Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'ya dava açıldı. Anayasal düzeni ortadan kaldırmakla suçlanan Şahinkaya hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi. Şahinkaya'nın ve Evren'in ölümü üzerine dava düştü.

 

Tahsin Şahinkaya Kimdir?

 

 Çankırı Piyade Atış Okulu'nda piyadecilik stajını tamamlayarak Eskişehir Hava Okulu'nda uçuş eğitimine başladı. 1944 yılında pilotaj eğitimi için ABD'ye Uçuş Okulu'na gönderildi. Burada özel keşif kursunu da bitirerek uçucu Teğmen olarak 1946 yılında Türkiye'ye döndü ve Eskişehir Hava Okulu'na atandı. 1949 yılında tekrar ABD'ye gönderildi. Dönüşte Eskişehir'de Hava Fotoğraf Okulu'nu kurdu ve 1955 yılında girdiği Hava Harp Akademisi'nden 1957 yılında mezun oldu ve 3. Hava Kuvveti İstihbarat Başkanlığı Foto Kıymetlendirme Subaylığına atandı. 1964 yılında Napoli Airsouth karargahına Eğitim Tatbikat ve Kıyı Daire Başkanı olarak atandı. 1965 yılında Tuğgeneral rütbesine terfi ederek 6. Ana Jet Üs Komutanlığı'na atandı. 1966 yılında Türkiye'ye döndü.

 1969 yılında Tümgeneral rütbesine terfi etti. Bu rütbedeyken Hava Harp Akademisi Komutanlığı'na, 1971 yılında Hava Kuvvetleri Harekât Daire Başkanlığı'na, 1972 yılında Hava Harp Okulu Komutanlığı'na atandı.

1973 yılında Korgeneral rütbesine terfi etti. Bu rütbedeyken Hava Kuvvetleri İdari Kurmay Yarbaşkanlığı, 1. Taktik Hava Kuvveti Komutanlığı ve CENTO Türk Askerî Temsil Heyeti Başkanlığı görevlerinde bulundu, 1977 yılında Orgeneral rütbesine terfi ederek Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği'ne atandı. 21 Ağustos 1978 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı. 12 Eylül 1980 tarihinde içinde bulunduğu cuntanın gerçekleştirdiği darbeden sonra, aynı zamanda Millî Güvenlik Konseyi üyeliği görevini de yürüttü. 6 Aralık 1983 tarihinde kendi isteği ile emekli oldu.

Evli ve 2 çocuk babasıydı. 9 Temmuz 2015 tarihinde organ yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti. Cenazesi Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.

KAYNAK: Dünyanın En Zengin Generali Yalan mı? (pes24.com, 29.05.2016).

Yazar: Saygı Öztürk

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör