Akademisyen, Felsefe Profesörü, Dekan, Türk Felsefe Derneği Kurucu Başkanı (D. 1926, Tortum / Erzurum – Ö. 2 Ocak 2019, Ankara). İlköğrenimini Narman İlkokulunda (Erzurum), orta öğrenimini Erzurum Lisesinde yaptı. 1949-1950 ders yılı kış dönemi sonunda Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümünden "Pekiyi" derece ile mezun oldu.
Necati
Öner, iş hayatına Erzurum’da "Yeni Erzurum Gazetesinde gazeteci olarak
başladı; on bir aylık askerlik görevinden sonra gazeteciliğe Şarkın Sesi gazetesinde
devam etti; 1952 de Erzurum Belediyesinde müfettiş olarak göreve başladı ve bir
yıl bu görevde kaldı..
24.4.1953
de Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Felsefe ve Mantık Kürsüsüne asistan
olarak atanan Necati Öner akademik çalışmalara Prof. Dr. Hamdi Ragıp
Atademir’in yanında başlamış, Prof. Atademir Üniversiteden ayrılınca
çalışmalarını Örd. Prof. Hilmi Ziya Ülken’in yanında sürdürmüştür. 1957 de
sunduğu "Tanzimattan Sonra
Türkiye’de İlim ve Mantık Anlayışı" adlı tezi kabul edilerek kendisine
"Pekiyi" derece ile doktorluk unvanı verildi. 1960-1961 ve 1962-1963
yılları arasında iki yıl Strassburg Üniversitesinde bir taraftan Georges
Gusdorf’un derslerini takip etti, bir taraftan da Doçentlik tezi ile ilgili
çalışmalar yaptı. 1964 de sunduğu "Fransız Sosyoloji Okuluna Göre Mantığın
Menşei Problemi" adlı tezi ile Doçent oldu. 1967 yılında tekrar Strassburg
Üniversitesine giderek bir yıl bilimsel çalışmalarda bulundu. 1971 de Profesörlüğe
yükseltildi. Profesörlük takdim tezi "Mantığın
Ana İlkeleri ve Bu İlkelerin Varlıkla Olan İlişkileri"dir.
Prof. Dr. Necati Öner, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde seçkin bir akademik hayatının yanında
oldukça verimli bir hocalık görevi de yapmıştır. Bugün Türk Üniversitelerindeki
pek çok felsefe hocası onun yetiştirdiği başarılı akademisyenlerdir. Kendilerinin
yanında doktora ve yüksek lisans yapanlar şunlardır: Prof. Dr. Abdulkuddüs
Bingöl, Prof. Dr. Kenan Gürsoy, Prof. Dr. Murtaza Korlaelçi, Prof. Dr. Naci
Bolay, Prof. Dr. İhsan Turgut, Prof. Dr. Haşan Şahin, Prof. Dr. Mehmet Akgün,
Prof. Dr. Eyüp Sanay, Prof. Dr. Haşan Katipoğlu, Doç. Dr. M. Tahir Yaren, Doç.
Dr. Recep Kılıç ve Araştırma Görevlisi İsmail Köz.
Felsefeci
Öner, A.Ü. İlahiyat Fakültesinde uzun yıllar idareci olarak da görev yapmıştır.
O, İlahiyat Fakültesinde dört dönem dekanlık görevini sürdürmüştür. Birinci ve
ikinci dönemler 1971-1976 tarihleri arasında; üçüncü dönem 2.7. 1990-14.7.1993
tarihleri arasında; dördüncü dönem de 15.7.1993-1.7.1994 tarihleri arasında
olmuştur.
Necati
Öner Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesindeki asıl görevine ek olarak,
1964-1967 yılları arasında Konya Yüksek İslam Enstitüsünde; 1966-1967 ders
yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesinde; 1968-1975 yılları arasında
Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesinde, 1977-1980 yıllan
arasında Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde; 1972-1973 ve 1982-1985
yıllan arasında Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesinde Felsefe ve Mantık dersleri
okutmuştur.
1984-1990
yılları arasında Başbakanlık Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurulu Atatürk
Kültür Merkezi Başkan Yardımcılığı yapan felsefecimiz A.Ü. İlahiyat
Fakültesinden yaş haddinden emekli olduktan sonra da felsefi ve bilimsel
faaliyetlerini devam ettirmiştir. Emekli olduktan sonra, 1995-1996 ders yılında
Kırıkkale Üniversitesi Felsefe Bölümü başkanlığı yapmış ve Gazi Üniversitesi
Hukuk Fakültesinde "Felsefeye Giriş" derslerini okutmuştur. Ayrıca
Ankara İlahiyat, Hukuk, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde yüksek lisans ve
doktora aşamasında felsefe ve mantık derslerini vermiştir.
Ankara
Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ne intisab ettiği 1953 yılında başlayan
akademik hayatında uzun süre dekanlık ve çeşitli üniversitelerde hocalık yapmış
bulunan felsefeci Necati Öner aynı zamanda Türkiye’de felsefi düşüncenin
gelişip yaygınlaşması konusunda da halen başkanı olduğu Türk Felsefe Derneği
vasıtasıyla Türk kültürüne eşsiz hizmetlerde bulunmuştur.
Yıllarca
Türk düşünce hayatına katkıda bulunan ve bu konuda pek çok felsefeci ve bilim
adamı da yetiştiren Necati Öner genç felsefeciler için adeta bir
"academia" haline gelmiş Türk Felsefe Derneğinin 1987 yılından beri
başkanlığını yapmıştır.
Prof.
Dr. Necati Öner, 2 Ocak 2019 günü Ankara’da vefat etti. Evli ve iki çocuk
sahibiydi. Yaklaşık
iki bin kitaptan oluşan kütüphanesini Bayburt Üniversitesine bağışlamıştır.
Kitapları:
Fransız
Sosyoloji Okuluna Göre Mantığın Menşei Problemi (1967, İkinci baskı, 1977),
Tanzimattan
Sonra Türkiye’de İlim ve Mantık Anlayışı (1967),
Klasik
Mantık, Ayyıldız Matbaası, 1970),
Mantık
(Liseler için, Teo Grunberg ve Adnan Onat’la Ortaklaşa, 1976),
İnsan
Hürriyeti (1982, İkinci Baskı 1987),
Stres
ve Dini İnanç (1985),
Milli
Zihniyet ve Milli Birlik (1986),
Felsefe
Yolunda Düşünceler (1995, Yayımlanmış bazı makalelerin toplamı),
Felsefe
Yolunda Düşünceler II (Genişletilmiş ikinci baskı, 1999).
Makaleleri:
Türkiye’de
Yeni Mantık Cereyanlarının İlk Habercisi Ali Sedat İlahiyat Fak. Dergisi, sayı
I - V, 1959, Ankara
Klasik
Mantıkta Modalite, İlahiyat Fakültesi Dergisi,C. XV, 1968, Ankara
Mantığın
Ana İlkeleri ve Bu İlkelerin Varlıkla Olan İlişkisi, İla¬hiyat Fakültesi
Dergisi,C. XVII, 1969, Ankara
19.
Asra Kadar İslam Dünyasındaki Bilim Faaliyetine Kısa Bir Bakış, Diyanet
Dergisi, C. 9, Sayı 96-97, 1970, Ankara.
Mantık
Felsefesi Nedir ?, Diyanet Dergisi, Sayı 106-107, 1971, Ankara.
Bu
yazılar "Felsefe Yolunda Düşünceler" adlı kitapta Toplanmıştır.
Kurtuluş,
İslamdadır, Tercüman Gazetesi, 19 Ağustos 1973.
Allah
İnancı, Diyanet Dergisi, C. XVII, sayı 5, 1978
Aşkın
(müteal) Değer Bunalımı, Töre, sayı 82, 1978, Ankara..
Din
Aleyhtarlığı ve Din Dersleri, Tercüman Gazetisi, 4 Eylül, 1981.
Yeni
Tasarıda Din Hürriyeti, Tercüman Gazetesi, 1 Ağustos, 1.8. 1982.
Bir
Bilgi Türü Olarak Sanat, Suut Kemal Yetkin’e Armağan İçinde, Hacettepe
Üniversitesi, 1984, Ankara
Zihniyet
Farklılıkları ve Kültür, Erdem, C.I, sayı 1, 1985, Anka¬ra.
Niçin
Felsefe, Erdem, C.I, sayı 2, 1985, Ankara
Mantıkçı
Baba - Oğul: Ahmet Cevdet, Ali Sedat, Erdem, C. II, sayı 6,1986 Ankara.
Liderin
TV’deki Basın Toplantısı, Tercüman Gazetesi, 29 Ocak 1986.
Niçin
Hoşgörü, 10 Şubat, 1986, Tercüman
Dille
İlgili Bazı Sorunlarımız, Türk Dili, C. LII,sayı 423 Mart,l 987 Ankara
İnsanın
Bilgisi İle Hürriyeti Arasındaki İlişki, II .Türkiye Felse¬fe, Mantık ve Bilim
Tarihi Sempozyumu Tebliğleri İçinde, Ege Ü. Edebiyat Fak. Yay., 11 -13
Kasım,1987, İzmir
Sanat
Yolu İle İletim, Gazi Ü. Basın-Yayın Yüksekokulu Dergi¬si, 1988-1989
İnsan
Hürriyeti ve İslam, Kutlu Doğum Haftası Sempozyumu, 12-17 Ekim 1989, Ankara
Niçin
Din Öğretimi, Din Öğretimi Dergisi, sayı 22, Mart, 1990, Ankara
22
- Öğretim ve Eğitime Bir Bakı, Eğitim Bilimleri Sempozyumu, 23 Eylül 1990
A.Ü.Eğ. Bilimleri Fak.
Felsefe
ve Toplum, Milli Kültür, sayı 73, Haziran 1990
Felsefeden
Beklediklerim, Türk Kültürü ve Felsefe Paneli, 25 Nisan, 1991, Kayseri
İnsanda
Öz ve Varoluş, Felsefe Dünyası Derg., sayıl .Temmuz 1991, Ankara
Kültür,
Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 2, Aralık, 1991, Ankara
Üç
Temel Zihniyet, Türkiye I. Felsefe - Mantık Bilim Tarihi Sempozyumu
Bildirileri, 1991, İstanbul
Hürriyet
Kavramı İle İlgili Söyleşi, Türk Yurdu, Nisan 1991
Türkiye’de
Mantık Çalışmaları, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 6,1992, Ankara
Dil,
Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 3, Mart, 1992, Ankara
Hürriyet
ve Otorite, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 4, Temmuz, 1992, Ankara
Kişilik
ve Hürriyet, Türk Yurdu, sayı. 66, 1993
Kavram,
Felsefe Dünyası Dergisi, 7 Mart 1993
Biçimsel
Doğruluk, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 9, Ekim 1993
Çevre
Sorunu, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 15, Bahar 1995
Okkült
Bilgi, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 16, Yaz 1995
Hürriyetin
Sınırı, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı: 17, Güz 1995
Felsefi
Tutum, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı: 18, Kış 1995.
İnsandan
Beklenen, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı: 22, Güz 1996.
"Zihniyet
Oluşumu ve Eğitim, Türkiye 2. Eğitim Felsefesi Kongresi, 23-26, Ekim, 1996,
Van.
Kavramın
Açıklığı ve Seçikliği, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 24, Bahar 1997.
Demokrasinin
Epistemolojik Dayanağı, Felsefe Dünyası Dergi¬si, sayı 27 Temmuz, 1998.
Cumhuriyet
Dönemimizin Bir Filozofu Hilmi Ziya Ülken, Felse¬fe Dünyası Dergisi, sayı 28,
Aralık 1998.
Bir
Bilgi Türü Olarak Dini Bilgi, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 29, Haziran 1999.
Yazan: Araş.
Gör. İsmail KÖZ
KAYNAKÇA:
Prof. Dr. Necati Öner, İki bin kitaplık kütüphanesini bağışladı (24 Ekim 2013),
Felsefe Dünyasının Önemli İsimlerinden Prof. Dr. Necati Öner’i Kaybettik (http://akmb.gov.tr, 02.01.2019), Araş.
Gör. İsmail KÖZ (Felsefe Yolunda Düşünceler, http://dergiler.ankara.edu.tr, 05.01.2019),
Yusuf Yıldırım (05.01.2019), Prof. Dr. Süleyman Hayri Bolay / Prof. Dr. Necati
Öner’in Fikir Dünyası (?).