Necati Öner

Akademisyen, Felsefe Profesörü, Dekan, Türk Felsefe Derneği Kurucu Başkanı (D. 1926, Tortum / Erzurum – Ö. 2 Ocak 2019, Ankara). İlköğrenimini Narman İlkokulunda (Erzurum), orta öğrenimini Erzurum Lisesinde yaptı. 1949-1950 ders yılı kış dönemi sonunda Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümünden "Pekiyi" derece ile mezun oldu.

Necati Öner, iş hayatına Erzurum’da "Yeni Erzurum Gazetesinde gazeteci olarak başladı; on bir aylık askerlik görevinden sonra gazeteciliğe Şarkın Sesi gazetesinde devam etti; 1952 de Erzurum Belediyesinde müfettiş olarak göreve başladı ve bir yıl bu görevde kaldı..

24.4.1953 de Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Felsefe ve Mantık Kürsüsüne asistan olarak atanan Necati Öner akademik çalışmalara Prof. Dr. Hamdi Ragıp Atademir’in yanında başlamış, Prof. Atademir Üniversiteden ayrılınca çalışmalarını Örd. Prof. Hilmi Ziya Ülken’in yanında sürdürmüştür. 1957 de sunduğu "Tanzimattan Sonra Türkiye’de İlim ve Mantık Anlayışı" adlı tezi kabul edilerek kendisine "Pekiyi" derece ile doktorluk unvanı verildi. 1960-1961 ve 1962-1963 yılları arasında iki yıl Strassburg Üniversitesinde bir taraftan Georges Gusdorf’un derslerini takip etti, bir taraftan da Doçentlik tezi ile ilgili çalışmalar yaptı. 1964 de sunduğu "Fransız Sosyoloji Okuluna Göre Mantığın Menşei Problemi" adlı tezi ile Doçent oldu. 1967 yılında tekrar Strassburg Üniversitesine giderek bir yıl bilimsel çalışmalarda bulundu. 1971 de Profesörlüğe yükseltildi. Profesörlük takdim tezi "Mantığın Ana İlkeleri ve Bu İlkelerin Varlıkla Olan İlişkileri"dir.

Prof. Dr. Necati Öner,  Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde seçkin bir akademik hayatının yanında oldukça verimli bir hocalık görevi de yapmıştır. Bugün Türk Üniversitelerindeki pek çok felsefe hocası onun yetiştirdiği başarılı akademisyenlerdir. Kendilerinin yanında doktora ve yüksek lisans yapanlar şunlardır: Prof. Dr. Abdulkuddüs Bingöl, Prof. Dr. Kenan Gürsoy, Prof. Dr. Murtaza Korlaelçi, Prof. Dr. Naci Bolay, Prof. Dr. İhsan Turgut, Prof. Dr. Haşan Şahin, Prof. Dr. Mehmet Akgün, Prof. Dr. Eyüp Sanay, Prof. Dr. Haşan Katipoğlu, Doç. Dr. M. Tahir Yaren, Doç. Dr. Recep Kılıç ve Araştırma Görevlisi İsmail Köz.

Felsefeci Öner, A.Ü. İlahiyat Fakültesinde uzun yıllar idareci olarak da görev yapmıştır. O, İlahiyat Fakültesinde dört dönem dekanlık görevini sürdürmüştür. Birinci ve ikinci dönemler 1971-1976 tarihleri arasında; üçüncü dönem 2.7. 1990-14.7.1993 tarihleri arasında; dördüncü dönem de 15.7.1993-1.7.1994 tarihleri arasında olmuştur.

Necati Öner Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesindeki asıl görevine ek olarak, 1964-1967 yılları arasında Konya Yüksek İslam Enstitüsünde; 1966-1967 ders yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesinde; 1968-1975 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesinde, 1977-1980 yıllan arasında Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde; 1972-1973 ve 1982-1985 yıllan arasında Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesinde Felsefe ve Mantık dersleri okutmuştur.

1984-1990 yılları arasında Başbakanlık Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurulu Atatürk Kültür Merkezi Başkan Yardımcılığı yapan felsefecimiz A.Ü. İlahiyat Fakültesinden yaş haddinden emekli olduktan sonra da felsefi ve bilimsel faaliyetlerini devam ettirmiştir. Emekli olduktan sonra, 1995-1996 ders yılında Kırıkkale Üniversitesi Felsefe Bölümü başkanlığı yapmış ve Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesinde "Felsefeye Giriş" derslerini okutmuştur. Ayrıca Ankara İlahiyat, Hukuk, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde yüksek lisans ve doktora aşamasında felsefe ve mantık derslerini vermiştir.

Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ne intisab ettiği 1953 yılında başlayan akademik hayatında uzun süre dekanlık ve çeşitli üniversitelerde hocalık yapmış bulunan felsefeci Necati Öner aynı zamanda Türkiye’de felsefi düşüncenin gelişip yaygınlaşması konusunda da halen başkanı olduğu Türk Felsefe Derneği vasıtasıyla Türk kültürüne eşsiz hizmetlerde bulunmuştur.

Yıllarca Türk düşünce hayatına katkıda bulunan ve bu konuda pek çok felsefeci ve bilim adamı da yetiştiren Necati Öner genç felsefeciler için adeta bir "academia" haline gelmiş Türk Felsefe Derneğinin 1987 yılından beri başkanlığını yapmıştır.

Prof. Dr. Necati Öner, 2 Ocak 2019 günü Ankara’da vefat etti. Evli ve iki çocuk sahibiydi. Yaklaşık iki bin kitaptan oluşan kütüphanesini Bayburt Üniversitesine bağışlamıştır.

 

Kitapları:

 

Fransız Sosyoloji Okuluna Göre Mantığın Menşei Problemi (1967, İkinci baskı, 1977),

Tanzimattan Sonra Türkiye’de İlim ve Mantık Anlayışı (1967),

Klasik Mantık, Ayyıldız Matbaası, 1970),

Mantık (Liseler için, Teo Grunberg ve Adnan Onat’la Ortaklaşa, 1976),

İnsan Hürriyeti (1982, İkinci Baskı 1987),

Stres ve Dini İnanç (1985),      

Milli Zihniyet ve Milli Birlik (1986), 

Felsefe Yolunda Düşünceler (1995, Yayımlanmış bazı makalelerin toplamı),

Felsefe Yolunda Düşünceler II (Genişletilmiş ikinci baskı, 1999).

 

Makaleleri:

 

Türkiye’de Yeni Mantık Cereyanlarının İlk Habercisi Ali Sedat İlahiyat Fak. Dergisi, sayı I - V, 1959, Ankara

Klasik Mantıkta Modalite, İlahiyat Fakültesi Dergisi,C. XV, 1968, Ankara

Mantığın Ana İlkeleri ve Bu İlkelerin Varlıkla Olan İlişkisi, İla¬hiyat Fakültesi Dergisi,C. XVII, 1969, Ankara

19. Asra Kadar İslam Dünyasındaki Bilim Faaliyetine Kısa Bir Bakış, Diyanet Dergisi, C. 9, Sayı 96-97, 1970, Ankara.

Mantık Felsefesi Nedir ?, Diyanet Dergisi, Sayı 106-107, 1971, Ankara.

Bu yazılar "Felsefe Yolunda Düşünceler" adlı kitapta Toplanmıştır. 

Kurtuluş, İslamdadır, Tercüman Gazetesi, 19 Ağustos 1973.

Allah İnancı, Diyanet Dergisi, C. XVII, sayı 5, 1978

Aşkın (müteal) Değer Bunalımı, Töre, sayı 82, 1978, Ankara..

Din Aleyhtarlığı ve Din Dersleri, Tercüman Gazetisi, 4 Eylül, 1981.

Yeni Tasarıda Din Hürriyeti, Tercüman Gazetesi, 1 Ağustos, 1.8. 1982.

Bir Bilgi Türü Olarak Sanat, Suut Kemal Yetkin’e Armağan İçinde, Hacettepe Üniversitesi, 1984, Ankara

Zihniyet Farklılıkları ve Kültür, Erdem, C.I, sayı 1, 1985, Anka¬ra.

Niçin Felsefe, Erdem, C.I, sayı 2, 1985, Ankara

Mantıkçı Baba - Oğul: Ahmet Cevdet, Ali Sedat, Erdem, C. II, sayı 6,1986 Ankara.

Liderin TV’deki Basın Toplantısı, Tercüman Gazetesi, 29 Ocak 1986.

Niçin Hoşgörü, 10 Şubat, 1986, Tercüman

Dille İlgili Bazı Sorunlarımız, Türk Dili, C. LII,sayı 423 Mart,l 987 Ankara

İnsanın Bilgisi İle Hürriyeti Arasındaki İlişki, II .Türkiye Felse¬fe, Mantık ve Bilim Tarihi Sempozyumu Tebliğleri İçinde, Ege Ü. Edebiyat Fak. Yay., 11 -13 Kasım,1987, İzmir

Sanat Yolu İle İletim, Gazi Ü. Basın-Yayın Yüksekokulu Dergi¬si, 1988-1989

İnsan Hürriyeti ve İslam, Kutlu Doğum Haftası Sempozyumu, 12-17 Ekim 1989, Ankara

Niçin Din Öğretimi, Din Öğretimi Dergisi, sayı 22, Mart, 1990, Ankara

22 - Öğretim ve Eğitime Bir Bakı, Eğitim Bilimleri Sempozyumu, 23 Eylül 1990 A.Ü.Eğ. Bilimleri Fak.

Felsefe ve Toplum, Milli Kültür, sayı 73, Haziran 1990 

Felsefeden Beklediklerim, Türk Kültürü ve Felsefe Paneli, 25 Nisan, 1991, Kayseri

İnsanda Öz ve Varoluş, Felsefe Dünyası Derg., sayıl .Temmuz 1991, Ankara

Kültür, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 2, Aralık, 1991, Ankara

Üç Temel Zihniyet, Türkiye I. Felsefe - Mantık Bilim Tarihi Sempozyumu Bildirileri, 1991, İstanbul

Hürriyet Kavramı İle İlgili Söyleşi, Türk Yurdu, Nisan 1991

Türkiye’de Mantık Çalışmaları, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 6,1992, Ankara

Dil, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 3, Mart, 1992, Ankara

Hürriyet ve Otorite, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 4, Temmuz, 1992, Ankara

Kişilik ve Hürriyet, Türk Yurdu, sayı. 66, 1993

Kavram, Felsefe Dünyası Dergisi, 7 Mart 1993

Biçimsel Doğruluk, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 9, Ekim 1993

Çevre Sorunu, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 15, Bahar 1995

Okkült Bilgi, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 16, Yaz 1995

Hürriyetin Sınırı, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı: 17, Güz 1995

Felsefi Tutum, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı: 18, Kış 1995.

İnsandan Beklenen, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı: 22, Güz 1996.

"Zihniyet Oluşumu ve Eğitim, Türkiye 2. Eğitim Felsefesi Kongresi, 23-26, Ekim, 1996, Van.

Kavramın Açıklığı ve Seçikliği, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 24, Bahar 1997.

Demokrasinin Epistemolojik Dayanağı, Felsefe Dünyası Dergi¬si, sayı 27 Temmuz, 1998.

Cumhuriyet Dönemimizin Bir Filozofu Hilmi Ziya Ülken, Felse¬fe Dünyası Dergisi, sayı 28, Aralık 1998.

Bir Bilgi Türü Olarak Dini Bilgi, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı 29, Haziran 1999.

 

Yazan: Araş. Gör. İsmail KÖZ

 

KAYNAKÇA: Prof. Dr. Necati Öner, İki bin kitaplık kütüphanesini bağışladı (24 Ekim 2013), Felsefe Dünyasının Önemli İsimlerinden Prof. Dr. Necati Öner’i Kaybettik (http://akmb.gov.tr, 02.01.2019), Araş. Gör. İsmail KÖZ (Felsefe Yolunda Düşünceler, http://dergiler.ankara.edu.tr, 05.01.2019), Yusuf Yıldırım (05.01.2019), Prof. Dr. Süleyman Hayri Bolay / Prof. Dr. Necati Öner’in Fikir Dünyası (?).