İş
adamı, Karaca firmasının sahibi, STK yöneticisi, TEMA Vakfı kurucusu ve onursal
başkanı, çevreci. Namı: Toprak Dede (D. 4 Nisan 1922, Bandırma / Balıkesir – 20
Ocak 2020, İstanbul). Babası Hocazade Halil Efendi, annesi Zehra Hanım'dır. Her
ikisi de Kırım muhaciridir. Liseyi bitirdikten sonra ailesinin işinin başına
geçip triko-örme olan bu işi ülkenin en başarılı sanayi kuruluşlarından biri
yapmıştır. Karaca firması diğer firmalara göre 20 yıl önceden Türkiye'de
ihracatın liderliğini yapmıştır.
Karaca
ellili yaşlarında, Türkiye'nin ilk özel arboretumunu kurdu ve
yurtiçi-yurtdışında gezdiği her yerden tohumlar topladı, botanik bahçelerini
gezdi ve bağlantılar kurdu. Karaca'nın Yalova'da kurduğu Karaca Arboretumu,
dünyanın her tarafındaki botanikçiler tarafından bilinmektedir. Yılda iki kez
yayımlanan Arboretum Magazin'i bilim adamlarının araştırma ve görüşlerinin
yayınlandığı bir forum olmuştur.
Türkiye
için adeta bir gen koruma merkezi olan Karaca Arboretumu içerisinde 14.000 türü
barındırıyor. Hannover Üniversitesi'nden ekoloji profesörü Franz H. Meyer,
Hayrettin Karaca'dan "Şimdiye kadar hiç böylesine kişisel çıkar gütmeden,
kendini insanlığın yararına çalışmaya adamış birine rastlamadım." diye
bahsetmektedir. TEMA Vakfı'nın kurucularından ve onursal başkanı olan Hayrettin
Karaca, vefatına kadar ağaç dikim çalışmalarına devam ediyordu.
Vefatı:
TEMA
Vakfı'nın kurucusu ve onursal başkanı Hayrettin Karaca, 97 yaşında iken 20 Ocak
2020 günü İstanbul’da yaşamını yitirdi. Karaca, 22 Ocak 2020 günü Fatih
Camii'nde düzenlenen cenaze töreniyle son yolculuğuna uğurlandı.
Hayrettin
Karaca, sabah saatlerinde Cemal Reşit Rey'de düzenlenen törenin ardından Türk
bayrağına sarılı tabutu ile Fatih Camii'ne getirildi.
Cenaze
namazına Karaca'nın ailesi ve yakınlarının yanı sıra TEMA Vakfı Kurucu Onursal
Başkanı Ali Nihat Gökyiğit, DSP Genel Başkanı Önder Aksakal, İstanbul
Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, CHP İstanbul Milletvekili Mehmet
Akif Hamzaçebi, eski bakanlardan Ali Babacan, Sadettin Tantan, eski CHP
Milletvekili Muharrem İnce ile çok sayıda TEMA gönüllüsü ve vatandaş katıldı.
Hayrettin
Karaca'nın Türk bayrağına sarılı cenazesi, kılınan cenaze namazının ardından
cenaze aracına konuldu. Karaca'nın cenazesi, Edirnekapı Mezarlığı'na
defnedildi.
"Aslında
Bütün Canlılar Dedesini Yitirdi"
TEMA
Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, ''Hayrettin Bey sadece insanların
değil canlıların haklarını savunduğu için aslında bütün canlılar babasını ya da
dedesini yitirdi. Çok büyük hizmetleri geçmiştir ülkeye. Daha dünya yeni yeni
bir takım gerçekleri konuşmaya başlarken, 90'lı yıllarda Nihat Bey ile birlikte
toprağın, ağacın, suyun, havanın önemini konuşmuşlardır. Bütün söyledikleri
şimdi her gün adım adım önümüze geliyor" ifadelerini kullandı.
Yol Arkadaşı
Nihat Gökyiğit de Törendeydi
Hayrettin
Karaca'nın 11 Eylül 1992 yılında TEMA Vakfı'nı birlikte kurduğu yol arkadaşı
'Yaprak Dede' Nihat Gökyiğit cenaze töreninde tabutun yanı başındaydı.
Tekerlekli sandalye ile törene getirilen Gökyiğit, diğer katılımcıların
yardımıyla ayağa kalkarak cenaze namazı kıldı. Türkiye'nin 'toprak dede' olarak
tanıdığı Hayrettin Karaca kılınan cenaze namazının ardından Edirnekapı
Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Tarım
üzerine çalışmalarıyla bilinen ve ‘Toprak Dede’ olarak adlandırılan Hayrettin
Karaca Alternatif Nobel ödülüne layık görülmüş, Birleşmiş Milletler (BM)
tarafından da ‘Orman Kahramanı’ seçilmişti.
Ödülleri:
Karadeniz
Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi tarafından Fahri Doktora 1990
Birleşmiş
Milletler Çevre Programının 'Global 500 Roll of Honour' Ödülü 1992
Çevre
Bakanlığı tarafından "Çevre Beratı" 1992
Uluslararası
Olimpiyat Komitesi tarafından verilen 'Çevre Ödülü' 1993
Uluslararası
Lions Club tarafından 'Melvin Jones Fellow Ödülü 1994
Çevre
Bakanlığı tarafından "Üstün Hizmet Ödülü" 1994
ODTÜ
tarafından 'Felsefe Onur Doktorası' 1995
Ege
Üniversitesi "Fahri Doktora"sı 1995
Milli
Olimpiyat Komitesi "Fair Play" Ödülü 1996
Gazeteciler
ve Yazarlar Vakfı "Hoşgörü Ödülü" 1996
Atatürk
Kültür Merkezi Başkanlığı tarafından "Şeref Üyeliği Beratı" 1997
Kırıkkale
Üniversitesi ilk Fahri Doktora unvanı 1997
Cumhurbaşkanlığı
Kültür ve Sanat Büyük Ödülü 1997
ÇEVRETED
tarafından "Çevreted 97 Onur Ödülü" 1997
Çanakkale
Onsekiz Mart Üniversitesi "2000 Yılının Öncüleri" Ödülü 1998
Genç
Hukukçular Derneği tarafından "Yılın Yurttaşı" Ödülü 1998
Türkiye
Çocuk Dergisi tarafından Babalar Günü nedeniyle "Toprak Baba" unvanı
1998
Anadolu
Üniversitesi Fahri Doktora Ödülü 1998
BİLSES
Vakfı "Çevre Ödülü" 1998
Ankara
Çankaya İzci Grubu tarafından "Yılın Doğa Dostu" Ödülü 1998
Ankara
Gazeteciler Cemiyeti tarafından "Yılın Adamı" Ödülü 1999
Türk
Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı tarafından "1998 Türk Dünyasına
Hizmet Ödülü" 1999
TBMM
Onur Ödülü 2005
Right
Livelihood Award 2012(Alternatif Nobel Ödülü)
Birleşmiş
Milletler "Orman Kahramanı Ödülü" 2013
KAYNAKÇA:
Hayrettin Karaca Kimdir ? (sabah.com.tr, 12.11.20018), KAYNAK:
Hayrettin Karaca hayatını kaybetti (hürriyet.com.tr, 20.01.2020), 'Toprak Dede'
Hayrettin Karaca son yolculuğuna uğurlandı (DHA – ntv.com.tr, 22.01.2020).
