Milli Mücadele Kahramanı, kamu yöneticisi, vali, STK yöneticisi, anı yazarı, siyasetçi, VI. Dönem ve VII. Dönem Balıkesir Milletvekili (D. 1879, Hırsova / Romanya – Ö. 21 Nisan 1970). Baba adı Davut, anne adı Lebibe. Mülkiye Mektebi (Siyasal Bilgiler Fakültesi) mezunu.
Eğitimini tamamladıktan sonra Hüdavendigar (Bursa)
Vilâyeti Maiyet Memuru, Sındırgı, Aksaray, Hayrabolu, Malkara, Adapazarı
Kaymakamı, Gümüşhane Mutasarrıfı, Serbest Ticaret, Bandırma Redd-i İlhak,
Redd-i İşgal ve Müdâfaa-i Hukuk Cemiyetleri Başkanı, Balıkesir Müdâfaa-i Hukuk
Kongresi Delegesi, Bandırma Ticaret Odası kurucu Üyesi ve Başkanı, Mülkiye Müfettişi,
Ankara Vilâyeti İdare Heyeti Azası, Giresun, Yozgat, Trabzon ve Eskişehir
Valisi, 3. Umûmî Müfettişlik Başmüşaviri olarak görev yaptı.
Ömrünün daha sonraki yıllarında
Giresun, Yozgat, Trabzon, Eskişehir illerimizde valilik görevini yürütmüş, 1926'da
Bandırma Ticaret Odası'nı kurmuştur.
Bandırma'nın 17 Eylül 1922 Kurtuluşundan
sonra ilk kaymakamı. Yunanlıların HaydarÇavuş Camii'ne hapsettikleri Bandırma
halkını bombalar patlamadan kurtaran , soyadını Atatürk'ün verdiği Kuvay-ı
Milliye kahramanıdır.
1934-1936 yılları arasında
Giresun, 1937-1938 yılları arasında Trabzon valilikleri yapmıştır. Yahya Sezai
Uzay'a soyadı Atatürk tarafından verilmiştir.
Yahya Sezai Bey, soyadı Atatürk
tarafından verilen Türk bürokrat ve siyasetçilerindendir. Kitabından
öğrendiğimize göre Sındırgı, Aksaray, Hayrabolu, Malkara, Adapazarı ilçeleri
kaymakamlıklarında bulunmuştur. Kurtuluş Savaşı sırasında Bandırma’da kurulan
Redd-i İlhak, Redd-i İşgal ve daha sonra da Bandırma Müdafaa-i Hukuk
Cemiyetleri Başkanlığı görevini üstlenmiştir. Osmanlı’dan Cumhuriyete Sancılı
Yıllar’da yazarın hayat hikâyesini, aile çevresini, eğitimini, görev yerlerini
öğreniyoruz. Ayrıca Balıkesir’de Miralay Kazım Özalp’ın teşebbüsü ile toplanan
Müdafaa-i Hukuk Cemiyetine delege olarak katılmış, Bandırma Ticaret Odası
Başkanlığı görevinde bulunmuştur. 1923 yılında İzmir İktisat Kongresine
Balıkesir’i temsilen katılanlardandır.
Yahya Sezai Uzay, CHP’den VI. Dönem (26.03.1939-08.03.1943)
ve VII. Dönem (28.02.1943 – 05.08.1946) Balıkesir Milletvekili seçilerek
TBMM’de yasama çalışmalarına katıldı. 21 Nisan 1970’te hayatını kaybetti. Evli,
4 çocuk babasıydı. Arapça, Farsça, Fransızca biliyordu.
Anıları Lale Uzay Akalın tarafından derlenerek, 2012
yılında “Osmanlıdan Cumhuriyete Sancılı Yıllar – Yahya Sezai Uzay’ın Anıları
(1879-1970)” adlı kitapta yayımlanmıştır. Kitapta I Yahya Sezai Uzay’ın I.
Meşrutiyet’in ilânından bu yana çok önemli tarihî olaylara tanıklığı genişçe
yer almıştır.
KAYNAKÇA: TBMM Albümü 1920-2013
(1. cilt, 2010), Lale Uzay Akalın / Osmanlıdan Cumhuriyete Sancılı Yıllar –
Yahya Sezai Uzay’ın Anıları (1879-1970) (2012), Bandırma Kültür Platformu - Yahya
Sezai Uzay (facebook.com/Bandirmakulturplatformu, 16 Aralık 2016).