Cemal Kaşıkçı

Suudi gazeteci, köşe yazarı, yazar ve el Arab News Channel'in önceki Genel Yayın Yönetmeni  (D. 13 Ekim 1958, Medine / Suudi Arabistan – Ö. 2 Ekim 2018, İstanbul).  Tam adı Cemal bin Ahmed Kaşıkçı.

2 Ekim 2018’de Suudi Arabistan'ın İstanbul'daki konsolosluğuna, evlenmek için ihtiyaç duyduğu ama asla çıkmadığı bir belge almak için girdi. 3 Ekim 2018’de Suud hükümeti Kaşıkçı'nın konsolosluğu terk ettiğini açıkladı. Türk yetkililer ise, kayıp gazetecinin hala konsoloslukta olduğunu açıkladı. Peki, Cemal Kaşıkçı kimdir?

1958 yılında Medine'de doğdu. İlk ve orta eğitimini Suudi Arabistan'da tamamlayan Cemal Kaşıkçı, 1982'de Indiana State Üniversitesi'nden işletme yüksek lisans derecesi ile mezun oldu.

Ülkesine dönerek, Suudi gazetelerinde muhabir olarak çalıştı. OKAZ, Al Sharq Al Awsat, Al Majalla ve Al Muslimoon da dahil olmak üzere çeşitli günlük ve haftalık Arap gazeteleri için bir muhabirlik yaptı. Al Madina'nın editörlüğünü ve genel yayın yönetmenliğini yapan Cemal Kaşıkçı, Afganistan, Cezayir, Kuveyt, Sudan ve Orta Doğu gibi ülkelerde yabancı medya kuruluşlarının muhabirliklerini yaptı. 1987-95 yılları arasında eski El Kaide lideri Usame bin Ladin ile Afganistan ve Sudan'da söyleşiler yaptı.

Kayıp Gazeteci Kaşıkçı, Suudi Arabistan'ın önde gelen İngiliz gazetesi Arab News'de genel yayın yönetmeni yardımcısı olarak çalıştı.

Gazeteci Kaşıkçı, Suudi reformistler için önemli bir platform olan Al Watan gazetesinin yazı işleri müdürü oldu. Yazı işleri müdürü olarak görev süresi 52 gün sürdü. Gazetede gazetede ülkedeki dini yapıyı eleştiren yazıların çıkması üzerine  Suudi Arabistan hükümeti tarafından kovuldu.

Bunun üzerine 18 Eylül 2017'de ülkeyi terk eden Kaşıkçı, düzenli olarak ülkesi Suudi Arabistan ve Muhammed bin Selman hakkında eleştirel yazılar yayınladı. İngiltere ve ABD'de Suudi Arabistan Büyükelçiliği yapan Prens Türki al Faysal'ın danışmanlığına getirildi. 2008 yılında tekrardan Al Watan'ın yazı işleri müdürlüğüne getirildi ve 2010 yılında gazetede yayınlanan eleştirel yazılar nedeniyle bir kere daha görevden alındı.

İngiltere'de Al Faisal'ın ekibine danışman olarak katıldı. Daha sonra, Prens Turki Al Faysal El Saud'a medya danışmanı olarak hizmet verdi.

Nisan 2007'de Cemal Kaşıkçı, ikinci kez Al Watan'da yazı işleri müdürü olarak çalışmaya başladı. Kaşıkçı, 17 Mayıs 2010'da yeniden istifa etmek zorunda kaldı.

Onun ikinci istifasından sonra Cemal Kaşıkçı, Al Arab News Channel, MBC, BBC, El Cezire ve Dubai TV dahil olmak üzere, Suudi ve uluslararası kanallar için siyasi yorumcu olarak görev yaptı.

Türk Arap Medya Derneği, Washington Post yazarı Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’dan haber alamadıklarını duyurdu. Bu duyurunun ardından Suudi Arabistan Başkonsolosluğu önünde bekleyen Cemal Kaşıkçı’nın nişanlısı H.A. yaptığı açıklamada, Kaşıkçı’yla birlikte geçen cuma günü Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’na gittiklerini söyledi.

Konsoloslukta evraklar hazırlanmadığı gerekçesiyle kendilerine daha sonra gelmelerinin söylendiğini anlatan H.A, Kaşıkçı’nın konsolosluktan çıktığını, o akşam Londra’ya gittiğini ve önceki gün İstanbul’a döndüğünü söyledi.

“Gelin Evraklar Hazırlıyoruz”

Kaşıkçı’nın İstanbul’a döndükten sonra bilgi almak için aradığı konsolosluktan “Gelin, evraklar hazırlıyoruz” diye bilgi verilmesi üzerine 2 Ekim 2018 günü saat 13.30’da yeniden konsolosluğa gittiklerini belirten H.A. “Bana telefonları verdi, ‘Ben gireceğim, evraklarımı alıp çıkacağım. Bir şey olursa da hemen (AKP Genel Başkan Danışmanı) Yasin Aktay ve Türk Arap Medya Derneği’ne haber verirsin’ dedi. İçeri girdikten birkaç saat sonra haber gelmeyince saat 16.00 gibi Yasin Aktay’a, ardından Türk Arap Medya Derneği’ne haber verdim. Şu ana kadar kendisinden haber yok. Henüz bir gelişme yok. Konsolosluktan birileri bana, saat 18.00 civarı kapı önüne çıkıp ‘O zaten çıkmış, burada beklemenize gerek yok’ dedi.” ifadelerini kullandı.

Görüşleri:

Suudi gazeteci, radikal İslam'ın önüne geçebilmek için ülkedeki din eğitiminin gözden geçirilmesi gerektiğini, din eğitiminin yalnızca dini okullarda verilmesini, çocuklara bir dinin empoze edilmemesi gerektiğini savunuyordu.

Suudi Arabistan'da Selefi mezhebinin temelini oluşturan din adamlarından İbn Teymiye'nin görüşlerine bu kadar itibar edilmemesi gerektiğini söylüyordu. Yazı işleri müdürlüğünü yaptığı dönemde Al Watan'da da ülkedeki radikal İslamcılığı eleştiren yazılar ve karikatürler yayınlanması, ülkedeki ulemanın en çok tepkisini çeken konular arasındaydı. Kaşıkçı'nın görevine son verilmeden önce kıdemli bir din adamı, gazetenin alınmasının günah olduğunu söyleyen bir fetva yayınlamıştı.

O dönemde New York Times gazetesinde yayınlanan bir makalede, Suudi Arabistan'da radikal İslamcıların bombalı saldırılarının ardından Al Watan'ın radikal İslam'ı sorgulamasından rahatsızlık duyan üst düzey yedi din adamının dönemin veliaht prensi Abdullah'a giderek şikayetlerini bizzat ilettikleri aktarılıyordu.

Alman Der Spiegel dergisine göre Kaşıkçı ülkesinde eleştirilerini en yüksek sesle dile getiren entelektüellerdendi. 2011'de Arap ülkelerini sarsan isyanlar sırasında Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da konuştukları Kaşıkçı'nın "Mutlak monarşinin devri bitti. Tek çare demokrasi" sözlerini "Suudi Arabistan'da başka biri bu sözleri söylese sorgulanır ve hapse atılırdı" sözleriyle yorumlamıştı.

Kaşıkçı Der Spiegel'e eskiden bin Ladin'in, Arap ülkelerindeki yolsuz rejimleri devirmenin yalnızca iki yolu olduğuna yönelik görüşlerine katıldığını, bunlardan birinin siyasi sistemin içine sızmak, diğerininse şiddetli ayaklanmalarla rejimleri devirmek olduğunu, o dönemler demokrasiyi bir seçenek olarak görmediklerini söylemişti.

Suudi Arabistan'ın o dönemde halkı memnun etmek için kesenin ağzını açarak 129 milyar dolarlık harcama yapmasını eleştiren Kaşıkçı, Der Spiegel'e şunları söylemişti:

"Bu yöntem işe yaramaz. Yarın halka 100 trilyon dolar dağıtılsa yine herkesi mutlu edemezsiniz. Petrol bittiğinde ne olacak?

"Herkes çağdaşlığı istiyor ama kimse bunun yan etkileriyle yüzleşmeye yanaşmıyor. Bir gün diğer uluslar gibi bu ulus da reform yapacak. Bizim de özgürlük, şeffaflık, hukukun üstünlüğü, seçilmiş bir başbakan ve gerçek bir parlamentoya ihtiyacımız var.

"Tunus ve Mısır'da demokrasi mücadelesi başarıya ulaşırsa ne olacak? Siyasi olarak izole kalmayı göze alamayız.

"Tarih akıyor ve kimse bunu durduramaz."

 Bin Ladin İle Röportajı Var

Cemal Kaşıkçı, 1980'lerde Usame Bin Laden'in serüvenini takip etti. Kaçıkçı, Ladin ile birkaç kez röportaj ve söyleşiler yaptı.

Trump'ı Eleştirdiği İçin Programı Yasaklanmıştı

Aralık 2016'da Independent, Cemal Kaşıkçı'nın Suudi Arabistanlı yetkililer tarafından ABD Başkanı Donald Trump'ı eleştirdiği için televizyonda program yapmasının yasaklandığını iddia etti.

Yaşanan son gelişmelerin ardından ülkesinden ayrılma kararı vererek Washington'da yaşamaya başlayan Cemal Kaşıkçı'nın Washington Post gazetesinde düzenli olarak yazılar kaleme aldı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'a karşı muhalif yazılar yazan Cemal Kaşıkçı, geçtiğimiz günlerde Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'na gittikten sonra ortadan kaybolmuştu.

Cemal Kaşıkçı, evrak işleri için Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'na gittikten sonra ortadan kayboldu. Suudi Arabistan'dan yapılan açıklamada Kaşıkçı'nın konsolosluk binasını terk ettiği iddia edilirken Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, "Bizdeki bilgilere göre hala konsolosluk binasında" açıklamasında bulundu.

Türk-Arap Medya Derneği Üyesiydi

Kaşıkçı'nın ortadan kaybolmasının ardından Suudi Arabistan Konsolosluğu'nun önünde beklemeye başlayan Türk Arap Medya Derneği Başkanı Turan Kışlakçı, Cemal Kaşıkçı'nın Türk-Arap Medya Derneği'nin bir üyesi olduğunu belirterek, "Biz sürekli konsolosluğun önündeyiz ve olayı takip ediyoruz. Ana kapılardan dışarı çıkarılmadı, bir tünel varsa ve başka yere götürüldüyse onu bilemem ama biz şundan eminiz, yüzde 99 konsolosluğun içinde bekletiliyor" dedi.

Kışlakçı, Kaşıkçı'nın son iki yıldır Washington'da yaşadığını ancak İstanbul'a da sık sık geldiğini belirterek şunları söyledi: "Nişanlısıyla görüşmek için İstanbul'a geliyordu ve evlendikten sonra da sık sık gidip gelecekti. Cemal Bey ülkesini seven ve ülkesine saygı duyan bir gazeteciydi. Daha önceki kralla da arası çok iyiydi. Ancak Muhammed bin Selman gelince önceki kralın bütün ekibini tutukladı ve bütün aydın entelektüelleri hapsetti, Cemal Kaşıkçı da bir yazar olarak bütün bu politikalara karşıydı, o da tutuklanmıştı ancak daha sonra bırakılmıştı, bırakıldıktan sonra da ABD'ye yerleşti. Suudi Arabistan'da hakkında bir tutuklama kararı vs. yoktu.

Burada Tutulduğunu Düşünüyoruz

Bugün ya da yarın konsolosluktan çıkacak. Bekliyoruz. Cuma günü buraya geliyorlar. Hafta içi gelin diye geri çeviriyorlar. Birkaç gün bunu düşünüp planladılar, bir şeyler yapmış olabilirler. 1.5 saat bekliyor nişanlısı, sonra bir haber gelmeyince bizi aradı. Biz burada tutulduğunu düşünüyoruz. Burada değilse bile, çıkartıldıysa bile kendi özel arabalarıyla dışarıda bir yere, bayıltılıp siyah bir arabayla götürülmüşse bile ülke dışına çıkarıldığını düşünmüyorum. Ankara'da tüm yetkililerin haberi var. Buradan bırakacaklarını düşünüyorum."

'O Zaten Çıkmış' Dediler

Cemal Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice K. da konsolosluk önünde nöbet tutmaya başladı. Hatice K. ise olayla ilgili şunları anlattı: "Önceki gün saat 13.00'te birlikte geldik. Bana telefonları verdi, ‘Ben gireceğim, evraklarımı alıp çıkacağım. Bir şey olursa da hemen Yasin Aktay (AK Parti Genel Başkan Danışmanı) ve Türk Arap Medya Derneği'ne haber verirsin' dedi. İçeri girdi, birkaç saat haber gelmeyince 16.00 gibi Yasin Aktay'a, ardından Türk Arap Medya Derneği'ne haber verdim. Şu ana kadar kendisinden haber yok. Henüz bir gelişme yok. Konsolosluktan birileri bana, saat 18.00 civarı kapı önünde ‘O zaten çıkmış, burada beklemenize gerek yok' dedi. Buradan yurtdışına kaçırıldığını düşünüyorum."

Yasin Aktay: Aranan Biri Değil

Kaşıkçı için AK Parti de devreye girdi. Kaşıkçı'nın konsolosluğa girerken "Bana bir şey olursa (AK Parti Genel Başkan Danışmanı) Yasin Aktay'a haber ver" sözleri üzerine nişanlısı Hatice K., Aktay'ı aradı.

Kaşıkçı'yı tanıdığını ve nişanlısının aradığını doğrulayan Aktay, kendisinin de ilgili makamlarla irtibatta olduğunu ifade ederek şunları söyledi: "Kaşıkçı sık sık Türkiye'ye gelen bir gazeteci. Nişanlısı durumu aktardıktan hemen sonra gerekli makamlara bildirdik ve Suudi Arabistan Büyükelçiliği'yle irtibata geçtik. Nerede olduğunu bilmiyoruz. Konsolosluğa giriş görüntüleri var fakat çıkış görüntüleri yok. Güvenlik birimlerimiz incelemeleri yapıyor. Kendisi İnterpol'de aranan biri değil, Türkiye'den de daha önce istenmiş değil."

Kalın: Halen Konsoloslukta

Öte yandan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi toplantısının ardından düzenlediği toplantıda gazeteci Cemal Kaşıkçı'yla ilgili şunları söyledi: "Dışişleri Bakanlığımız üzerinden emniyet birimlerimiz konuyu dünden beri takip ediyorlar. Bizdeki bilgilere göre şu an itibariyle bu Suud vatandaşı olan kişi halen Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'nda. Konuyu yakından takip etmeye devam edeceğiz. Çünkü böyle bir olayın uluslararası hukuk boyutu, Türkiye Cumhuriyeti hukuku boyutu, insani boyutu var. İlgili birimlerimiz muhataplarıyla temas, istişare halindeler. Ümit ediyorum bu iş suhuletle çözülür."

Suudi Gazeteci Konsoloslukta Sır Oldu

Suudi Arabistan yönetimine eleştirileri nedeniyle tepkilerin hedefi olan ve iki yıl önce ABD’ye taşınan gazeteci Cemal Kaşıkçı’dan haber alınamıyor. Kaşıkçı, İstanbul Levent’teki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’na girdikten sonra ortadan kayboldu. Nişanlısı ve yabancı gazeteciler, konsolosluğun önünde onun çıkmasını bekliyor.

Cemal Kaşıkçı, Suudi Arabistan’ın veliaht prensi Muhammed bin Selman’a karşı muhalif görüşleriyle biliniyor. Kaşıkçı, Prens Muhammed bin Selman’ın reform uygulamalarını eleştirmiş olması nedeniyle tepkileri üzerine çekmiş ve iki yıl önce ülkeyi terk edip ABD’ye taşınmak zorunda kalmıştı. Washington Post gazetesinde de yazan Cemal Kaşıkçı, önceki gün nişanlısı Hatice K.’yla birlikte bazı işlemler için İstanbul Levent’teki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’na gitti. Nişanlısı dışarıda beklerken o içeriye girdi. Ancak bir daha dışarıya çıkmadı. Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın kayıplara karışması uluslararası basında da büyük yankı buldu.

Washington Post: Çok Endişeliyiz

Amerikan Washington Post gazetesinin uluslararası makaleler sayfasının editörü Eli Lopez tarafından yapılan açıklamada, “Cemal’e ulaşamıyoruz ve nerede olabileceğine dair çok endişeliyiz. Eğer bir gazeteci ve köşe yazarı olarak yaptığı işten dolayı tutuklandıysa bu çok büyük bir haksızlık ve zorbalıktır. Kendisinden en yakın zamanda haber alabileceğimizi umuyoruz” denildi.

Aralarında Reuters, AP, AFP, Washington Post, New York Times gibi uluslararası medya kuruluşlarının temsilcilerinin de bulunduğu çok sayıda yabancı gazeteci başkonsolosluk önünde olayı takip ederken, Cemal Kaşıkçı’nın kişisel web sitesinde de “Cemal, İstanbul’daki Suudi Konsolosluğu’nda tutuklandı” denildi.

Kayıp Suudi gazeteci için soruşturma başlatıldı

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın kaybolmasıyla ilgili soruşturma başlattı.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Cemal Kaşıkçı'nın Suudi Arabistan Başkonsolosluğu'na girdikten sonra alıkonulduğu iddiası üzerine soruşturma başlattı.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'ndan yapılan açıklamada, "Suudi Arabistan ülkesi vatandaşı Cemal Kaşıkçı'nın 02.10.2018 tarihinde saat 13.00'da gittiği aynı ülkenin İstanbul Başkonsolosluğu'nda alıkonulduğuna dair iddia ile ilgili olarak Cumhuriyet Başsavcılığımızca olay günü derhal soruşturma başlatılmış olup başlatılan soruşturma tüm boyutlarıyla derinleştirilerek devam etmektedir" denildi.

KAYNAKÇA: Suudi gazeteci konsoloslukta sır oldu (hurriyet.com.tr, 03.10.2018), Kayıp Suudi gazeteci için soruşturma başlatıldı (hürriyet.com.tr, 06.10.2018),  Cemal Kaşıkçı kimdir? (ajanshaber.com.tr - superyabertv,06.10.2018), Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı kimdir? (BBC Türkçe - bbc.com, 23 Ekim 2018), Cesedi parçalanan Cemal Kaşıkçı kimdir? (haber7.com, 23 Ekim 2018), Cemal Kaşıkçı kimdir? (haberturk.com, 23 Ekim 2018), Cemal Kaşıkçı kimdir kaç yaşında nereli? (yenisafak.com, 23 Ekim 2018), Cemal Kaşıkçı kimdir? (Kayseri'den Medine'ye uzanan hikaye) (Video) (NTV - 23 Ekim 2018), Cemal Kaşıkçı kimdir ve Nerelidir? (Siber Alem – YouTube, 23 Ekim 2018), Cemal Kaşıkçı - Kaşıkçı Ailesi ve Bağlantıları Kimdir ... (İbrahim Haskologlu, YouTube, 23 Ekim 2018), Cemal Kaşıkçı kimdir? Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı nasıl öldü? (sozcu.com.tr, 23 Ekim 2018), Cemal Kaşıkçı kimdir? Cemal Kaşıkçı'nın biyografisi (hurriyet.com.tr,  23 Ekim 2018), İstanbul'da öldürülen Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı kimdir, neden ... (tr.euronews.com, 23 Ekim 2018).