Milli kahraman, asker, korgeneral, siyasetçi, milletvekili (D.
1876, Yenişehir / Bursa – Ö. 21 Mart 1939, İstanbul). Baba adı İsmail, anne adı Mihriye. 1889
yılında Bursa Askerî Ortaokulu, 1893 yılında Işıklar Askerî Lisesini bitirdi. 24
Mart 1896’da girdiği Harb Okulundan 26 Aralık 1898’de teğmen, devam ettiği Harp
Akademisinden 9 Ocak 1902’de kurmay yüzbaşı olarak mezun oldu.
26 Aralık 1898’de teğmen, 18 Aralık 1899’da üsteğmen, 9
Ocak 1902’de kurmay yüzbaşı, 3 Mart 1904’te kurmay kıdemli yüzbaşı, 9 Aralık
1907’de kurmay binbaşı, 29 Kasım 1914’te kurmay yarbay, 28 Ağustos 1918’de
kurmay albay, 31 Ağustos 1922’de mirliva (tümgeneral), 30 Ağustos 1926’da
korgeneral oldu.
Askerî
Görevleri:
Harp Akademisinden mezun olduktan sonra kurmay stajı için
3’üncü Ordu emrine atandı. 31 Temmuz 1902’de 17’nci Nişancı Taburu 1’inci
Bölüğe, 25 Nisan 1903’te 15’inci Seyyar Topçu Alayı 2’nci Batarya Komutanı,
5 Ocak 1904’te Siroz’daki 14’üncü Süvari Alayı 4’üncü Bölük
Komutanı, 19 Mayıs 1907’de Selanik Şark Demir Yolları Hat Müfettişi, Orduda
teşkil edilen Takip Alayının Kumanova'daki Taburuna (91’inci Alay 2’nci Tabur)
tayin edildi. Daha sonra görülen lüzum üzerine Filorina’daki 24’üncü Alay
1’inci Tabur Komutanı olarak atandı.
9 Aralık 1907’de Cuma-i Bâlâ’da 89’uncu Alay 4’üncü Tabur
Komutanı, 23 Aralık 1908’de 3’üncü Ordu 65’inci Alay Komutanı olarak atandı.
31 Mart olayı üzerine Hareket Ordusu karargâhı ile
İstanbul’a gelerek Yıldız’a yürüyen kol kumandanı sıfatıyla Yıldız’ı teslim
aldı. İsteği üzerine yeniden Alayına döndü.
19 Ocak 1910’da İzmir - Afyon, İzmir - Aydın Demir Yolları
Hat Komiseri, 29 Eylül 1912’de Çatalca Ordusu Menzil Müfettişliği Kurmay
Başkanı,15 Ocak 1911’de ilave görev olarak 6’ncı İzmir Nizamiye Tümeni
Kurmaylığına atandı.
19 Mayıs 1912’de Aydın Vilayeti Urla Kazasındaki altın ve
civa madeninin keşfiyle görevlendirildi.
9 Haziran 1912’de Demir Yolu komiserliği işleriyle uğraşmak
için 6’ncı Tümen emrine atandı.
29 Eylül 1912 seferberliğinde İzmir Demir Yolu Komiseri, 18
Aralık 1912’de Çatalca Ordusu Menzil Müfettişliği Kurmay Başkanı, 26 Ekim
1913’te Divan - ı Örfî Askerî Kitabetine, 30 Aralık 1913’te İzmir Demir Yolu
Komiserliğine, 8 Ocak 1914’te 5’inci Kolordu Kurmay Başkanı, 29 Kasım 1914’te
4’üncü Kolordu Kurmay Başkanı, 2 Eylül 1915’te 49’uncu Tümen Komutanı (Bu
görevindeyken Kafkas Cephesi’ndeki muharebelere katıldı), 12 Mart 1917’de İzmir
Demir Yolları İşletme Müdürü olarak atandı. 12 Aralık 1918’de işten el
çektirildi (Hükûmet değişikliği sonucu).
28 Ocak 1921’de İnebolu üzerinden Anadolu’ya geçti ve Garp
Cephesi emrine verildi. 10 Mart 1921’de 11’inci Tümen Komutanı, 4 Mayıs 1921’de
Kolordu Komutanı yetkisiyle Millî Müdafaa Vekâleti (MSB) Müsteşarı; 6 Kasım
1921’de 2’nci Kolordu Komutanı olarak atandı.
19 Ocak 1923’te II. Dönem Bursa Milletvekili (Haziran-Temmuz
1923 -01.11.1927, Askerlik görevini tercih etmesi nedeniyle İstifa:
01.11.1924), V. Dönem Gaziantep Milletvekili (08.02.1935-03.04.1939) olarak
TBMM’de yasama çalışmalarına katıldı.10 Mayıs 1934’te 6’ncı Kolordu Komutanı
olarak atandı.
30 Mayıs 1935’te isteği üzerine emekliye ayrıldı. 21 Mart
1939’da vefat etti. İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi. Naaşı 29
Kasım 1988’de devlet mezarlığına nakledildi. Vefat ettiğinde bekâr, 3 çocuk
babasıydı. Fransızca biliyordu.
Katıldığı
Savaşlar:
1912 - 1913 Balkan Savaşı,
1914 - 1918 Birinci Dünya Savaşı,
1919 - 1922 İstiklal Savaşı.
Nişan
ve Madalyaları:
1 Ağustos 1902’de Beşinci Dereceden Mecidî Nişanı,
Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası,
Avusturya Macaristan Hükûmeti tarafından Fransuva Josef
Nişanı,
TBMM tarafından Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası ile
ödüllendirildi.
KAYNAKÇA: Ali Hikmet Paşa (Ayerdem) TBMM Albümü 1920-2010
(1. cilt, 2010), Ali Hikmet Ayerdem (ata.tsk.tr, 15.05.2018).
