Ali Çetinkaya

Asker, siyaset ve dev­let adamı (D. 1878, Afyon – Ö. 21 Şubat 1949, İstanbul). Harp Okulunu bitirdiği sıralarda sürekli çete savaşları Balkanlar'da alıp yürü­müştü. Onun için Çetinkaya'nın ilk gö­revi  Arnavutluk sınırında karakol komu­tanlığı oldu. Bunu, çeşitli cephelerdeki görevler izledi: 1911'de Derne'de Mustafa Kemal İle birlikte İtalyanlara karşı çarpıştı. Daha Trablusgarp'taki savaş bitmeden Irak Cephesi'ne gönderildi, ardından Kafkasya Cephesi'nde ateş hat­tına girdi. Çok geçmeden tekrar Make­donya'da görevlendirildi, bu sıralar rüt­besi yarbaylığa yükselmişti. Ali Çetinkaya, Yunan or­dusunun İzmir'e çıktığı günlerde ise Ay­valık Cephesinde bulunuyordu. Orada düşmana ilk kurşunu atan Çetinkaya'­nın askerleri oldu ve Yunan birlikleri bölgeden çekilmek zorunda kaldı.

Ali Çetinkaya'nın siyaset hayatı ise İttihad ve Terakki Partisine girişiyle başlamıştı. Kurtuluş Savaşı'nın başlarında Meclis-i Mebusan'a seçilen subaylar arasında Çetinkaya da vardı. Fakat bu deneme kısa sürdü ve Malta sürgünleri listesin­de Türkiye'den uzaklaştırıldı. Dönüşün­de yine Meclis'e girdi ve Müdafaa-i Hu­kuk Grubu yönetim kurulunda görev al­dı. 1934'te Bayındırlık Bakanıydı ve Ankara'daki resmî binaların çoğu Çetinka­ya'nın beş yıl süren bakanlığı sırasında yapıldı. 1939-40 yıllarında bir süre de Ulaştırma Bakanlığı yaptı. Bu bakanlığın da kuruluş yasasını meclisten geçirtti, 4.000 km’lik demiryolunun yapımında, THY’nin kuruluşunda emeği geçti. 21 Şubat 1949’da öldü.

KAYNAK: Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (Cilt 5, 1968), Türkiye Ansiklopedisi 1 (1974), Yurt Ansiklopedisi (1. cilt, 1984), Kemal Öztürk / İlk Meclis – Belgesel (1999).