19. Yüzyıl divan şairlerinden, asker (D. 1805 - Ahıska - Ö. 1875, Diyarbekir). Asıl ismi Hasan'dır. Öğrenimini tamamladıktan sonra Osmanlı ordusuna katılarak, binbaşılığa kadar yükseldi. 1855'te subay olarak Diyarbekir'e atandı. Şehrin fikir ve sanat adamları ile dostluk kurdu. 1857 senesinde emekli olunca Diyarbekir'e yerleşti. 1875'te burada vefat etti. Mezarı Dağkapısı'nda idi. Rahmetli Ali Emîrî, Cevri'nin, ünlü Firdevsî "Şehnâme"sinin beş altı bin beytini manzum olarak Farsçadan Türkçeye çevirdiğini, kendisinden işittiğini yazar. Burada bir gazeli örnek verilmektedir.
KAYNAK:
Şevket Beysanoğlu / Diyarbakır’da Gömülü Meşhur Adamlar (1985, s. 21), İhsan
Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013) – Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve
Sanatçılar (2014) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür
Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2015).
Gönül şimdi hayâl-i çeşm-i âhûnun yatağıdır
Hiyâm-ı şâhbaz-ı evc-i istiğna otağıdır
Meded oynatma dursun tîğ-i ebrûlar niyâmında
Dil-i mecrûhu dilhûn eyleyen gamzen piçağıdır
Ne haddi var ki verdin bahs ide ruhsâr-i âlinle
Bu verd-i gülşen-i hüsn ü melâhattir otağıdır
Tabibe açmak olmaz ukde-i zahm-i dili zîrâ
Ciğer lâhtı hedeng-i nevg-i müjgânın durağıdır
Ne hacet halka-i zencir-i âhenle esir itmek
Müselsel kâkülün dîvanegâhın boynu bağıdır
Yanarsa gam değil bezm-i muhabbette fitil âsâ
Dil-i pervane cânâ şem'-i ruhsârın çerağıdır
Tutuşmuş nâr-ı âhımdan buhûr efrûzdur zülfi
Ruh-i pür tab-ı dilber turra-i anber ocağıdır
Kemâl-i tal'at-ı hüsni ayın ondürdüdür gûyâ
Beni şeydâ kılan ol âfetin CEVRÎ bu çağıdır
KAYNAK: Ş. Beysanoğlu / Diyarbakır’da Gömülü Meşhur Adamlar (1985, s. 21).
