Hukukçu, Kürt devlet adamı, Kürdistan
Yurtseverler Birliği (KYB) kurucusu ve başkanı, Irak’ın ilk Kürt Cumhurbaşkanı
(D. 1933, Erbil'in Koye ilçesine bağlı Kelkan köyü – Ö. 3 Ekim 2017, Berlin / Almanya).
Tam adı Celal Hisameddin Nurallah Talabani. 1955 yılında Bağdat Üniversitesi
Hukuk Fakültesi'nde eğitim alırken, aynı zamanda siyasi hayata atıldı.
Talabani, hukuk eğitimini 1959 yılında tamamladı.
Kürtlerin
1961 yılında Irak yönetimine karşı başlattığı ayaklanmaya öncülük eden
Talabani, bu tarihten sonra Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) saflarına
katılarak Peşmerge oldu. Talabani, 1971 yılında Irak'taki Kürtlerin siyasi
ilişkilerini geliştirmek ve farklı silahlı gruplarla bağlantı kurmak için
Lübnan'ın başkenti Beyrut'a gitti.
Eski
Cumhurbaşkanı Talabani, KDP saflarından ayrıldıktan sonra Suriye'nin başkenti
Şam'da birkaç arkadaşıyla birlikte 1975 yılında Kürdistan Yurtseverler
Birliği'ni (KYB) kurdu.
Saddam Hüseyin'e
Karşı Ayaklanmalar
KYB
vasıtasıyla, KDP'den sonra Süleymaniye başta olmak üzere Kerkük ve Erbil'de
önemli bir halk tabanı elde eden Talabani, özellikle 1980 ve 90'lı yıllarda
Saddam Hüseyin'e karşı başlatılan ayaklanmalarda önemli rol oynadı.
Talabani
ayrıca, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani'nin kardeşi
İdris Barzani ile 1986 yılında Kürdistan Cephesi'ni, İran'ın başkenti Tahran'da
kurdu.
Irak'ta,
1991 yılında patlak veren ayaklanmanın ardından Talabani'nin KYB'si,
Süleymaniye ve Erbil'de nüfuzunu artırdı. Kuruluşundan bu yana KYB'nin her üç
kongresinde de Talabani genel sekreter olarak seçildi. 1990'lı yıllarda IKBY'de
Erbil'den sonraki ikinci yönetim merkezi Süleymaniye'de başkan olarak bir
müddet görev yaptı.
Barzani İle
Kanlı Çatışma
Barzani'nin
KDP'si ile 1994 yılında kanlı bir çatışmaya giren Talabani, 1998 yılında
Barzani ile ABD'nin öncülüğünde Washington'da bir anlaşma imzalayarak
aralarındaki 4 yıllık iç çatışmaya son verdi.
Irak'ın
devrik lideri Saddam Hüseyin'in ABD'nin işgali ile devrilmesinden sonra
Talabani, 6 Nisan 2005'te "Irak'ın ilk Kürt Cumhurbaşkanı" olarak
seçildi.
ABD'nin
girişimiyle hazırlanan Irak anayasasına göre, Talabani 2010 yılında 2'nci kez
Cumhurbaşkanı seçildi.
Irak'ta
iki dönem cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Talabani, 17 Aralık 2012'de başkent
Bağdat'ta beyin kanaması geçirmiş, bir gün sonra ambulans uçakla Almanya'nın
başkenti Berlin'e sevk edilmişti. Talabani, 579 günlük tedavinin ardından 20
Temmuz 2014'te Süleymaniye'ye dönmüştü.
Talabani
tekrar tedavi görmek için 9 Temmuz 2017’de önce Tahran'a ardından Almanya'ya
gitti. Eski Cumhurbaşkanı tedavi gördüğü hastanede bugün hayatını kaybetti.
Hero
İbrahim Ahmed ile evli olan Talabani'nin Pavel ve Kubat adında iki çocuğu
bulunuyor.
Hayatını
Kaybetti
Irak'ta
iki dönem cumhurbaşkanlığı görevini yürüten 84 yaşındaki Celal Talabani, 3 Ekim
2017 günü Almanya'da yaşamını yitirdi. Talabani'nin ölüm haberini Genel
Sekreteri olduğu Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) internet sitesi
Pukmedia duyurdu. Haberde, eski Irak Cumhurbaşkanı Talabani'nin Almanya'da
tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdiği belirtildi.
Talabani,
Irak tarihinde Arap kökenli olmayan ilk cumhurbaşkanı olarak tarihe geçmişti.
Talabani, 2005-2014 yılları arasında Irak Cumhurbaşkanlığı görevini yürüttü.
Irak'ta
iki dönem cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Talabani, 17 Aralık 2012'de başkent
Bağdat'ta beyin kanaması geçirmiş, bir gün sonra ambulans uçakla Almanya'nın
başkenti Berlin'e sevk edilmişti. Talabani 579 günlük tedavinin ardından 20
Temmuz 2014'te Süleymaniye'ye geri dönmüştü.
Referandum’dan
Önce Yeniden Almanya’ya Gitmişti
Irak
eski Cumhurbaşkanı ve Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği (IKBY) Genel
Sekreteri Celal Talabani’nin sağlık kontrolü için referandumdan önce 12
Eylül’de yeniden Almanya’nın başkenti Berlin’e gitmişti.
KAYNAK:
Celal Talabani hayatını kaybetti! Partisinden ilk açıklama... (hürriyet.com.tr, 03.10.2017).
